Στις αγκάλες του Θεού ο ξεχωριστός ιεράρχης με την ηγετική παρουσία

Εκοιμήθη ο μητροπολίτης πρώην Θεσσαλονίκης, που υπηρέτησε με συνέπεια, αφοσίωση, αλληλεγγύη, αλλά και πάθος τον λαό της Μακεδονίας και της Θράκης. Η αποχαιρετιστήρια επιστολή προς και το ποίμνιο της Εκκλησίας, όταν παραιτήθηκε

Εκοιμήθη χθες το πρωί, Πέμπτη 13 Μαρτίου, μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο μητροπολίτης πρώην Θεσσαλονίκης Ανθιμος. Ο πολυαγαπημένος και σεβαστός ιεράρχης, που υπηρέτησε με αφοσίωση και πάθος για σχεδόν μισό αιώνα στη Θράκη και τη Μακεδονία, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του όχι μόνο στις περιοχές αυτές, αλλά σε ολόκληρη την Εκκλησία της Ελλάδος. Με την απλότητα και συγχρόνως τον δυναμισμό του, συνδύαζε τη βαθιά σοφία με τις πληθωρικές του απόψεις, ενώ η ηγετική του παρουσία και η πνευματική του αυθεντία τον καθιστούσαν ξεχωριστό και σεβαστό σε κάθε γωνιά της χώρας. Η κληρονομιά του, γεμάτη αγάπη για τον λαό και τον Θεό, θα συνεχίσει να φωτίζει τον δρόμο της Εκκλησίας για πολλές γενιές.

Ο κατά κόσμον Διονύσιος Ρούσσας γεννήθηκε στη Σαλμωνή Πύργου Ηλείας στις 26 Οκτωβρίου 1934. Αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών το 1957 και από τη Θεολογική Σχολή του ίδιου πανεπιστημίου το 1963. Εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις υπηρετώντας ως έφεδρος αξιωματικός στην Ελληνική Αεροπορία. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1964 από τον μητροπολίτη Θήρας Γαβριήλ και έναν χρόνο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1965, πρεσβύτερος από τον ίδιο μητροπολίτη, οπότε έλαβε το οφίκιο του αρχιμανδρίτη. Ως εφημέριος και προϊστάμενος υπηρέτησε στον Ιερό Ναό του Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου, επί της οδού Μετσόβου, της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1974, αναπτύσσοντας αξιόλογη δράση ως ιεροκήρυκας και πνευματικός, εργαζόμενος άοκνα για τον ευπρεπισμό του ιστορικού ναού.

Την ίδια περίοδο, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος τού ανέθεσε τη σύνταξη του εβδομαδιαίου εποικοδομητικού φυλλαδίου «Φωνή Κυρίου». Τοποθετήθηκε διευθυντής Κηρύγματος της Αποστολικής Διακονίας, αναλαμβάνοντας και την ευθύνη των εκδόσεων και του τυπογραφείου αυτής, ενώ παράλληλα διορίστηκε διευθυντής του Φοιτητικού Θεολογικού Οικοτροφείου της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Πνεύμα

Στις 13 Ιουλίου 1974 εξελέγη -και την επομένη, 14η Ιουλίου 1974 χειροτονήθηκε- μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης, όπου αρχιεράτευσε για τριάντα χρόνια, αναπτύσσοντας πλουσιότατο και πολυσχιδές πνευματικό, φιλανθρωπικό, κοινωνικό και εθνικό έργο. Με εξαιρετική συνέπεια και αφοσίωση, ο μακαριστός μητροπολίτης οργάνωσε και διηύθυνε το λατρευτικό, το κηρυκτικό και το φιλανθρωπικό έργο της τοπικής Εκκλησίας με τρόπο υποδειγματικό. Εξασφάλισε ότι όλα τα χωριά και οι οικισμοί της περιοχής είχαν εφημερίους άξιους να διακονούν την αποστολή τους, με πίστη και αφοσίωση. Με προσωπική του καθοδήγηση και φροντίδα ανήγειρε από τα θεμέλια 35 νέες εκκλησίες, οι οποίες μέχρι σήμερα παραμένουν όλες σε πλήρη λειτουργία, αποτελώντας σημαντικούς πυλώνες πνευματικής ζωής για την περιοχή.

Για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, 4-5 αρχιμανδρίτες ιεροκήρυκες και ένας μεγάλος αριθμός θεολόγων εφημερίων εργάζονται ακούραστα, κηρύττοντας τον λόγο του Θεού και εξομολογώντας τον λαό στα χωριά και στις πόλεις, δίνοντας ζωή και ελπίδα σε κάθε γωνιά της Μητρόπολης. Είναι γεγονός ότι ο μακαριστός ταύτισε τη ζωή του με τη ζωή των κατοίκων του Εβρου και αναδείχθηκε ο γνησιότερος, ο καταλληλότερος και ο μονιμότερος κήρυκας των αναγκών και των προβλημάτων όλου του λαού της Θράκης. Με ασταμάτητες ομιλίες, παρεμβάσεις, συνεντεύξεις, διαμαρτυρίες και έντυπες εκδόσεις, κατάφερε να αναδείξει και να προβάλει τα αιτήματα των συμπατριωτών του προς το κράτος, τον πολιτικό κόσμο και την ευρύτερη ελληνική κοινωνία.

Τη Δευτέρα 26 Απριλίου 2004, η σεπτή Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος τον εξέλεξε μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, ως διάδοχο του μακαριστού μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Παντελεήμονα. Η ενθρόνισή του πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 18 Ιουνίου 2004. Δεκαεννέα χρόνια μετά, στις 7 Αυγούστου 2023, υπέβαλε την παραίτησή του, έπειτα από μεγάλη σκέψη και αμέτρητους συναισθηματικούς κραδασμούς, έχοντας διασφαλίσει πως τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του θα ήταν γεμάτα φροντίδα και αλληλεγγύη, χωρίς να ανησυχεί για την εγκατάλειψη. Μια κίνηση που δεν ήταν εύκολη, ειδικά όταν για πολλούς ιεράρχες η παραίτηση συνιστά αβεβαιότητα, φοβούμενοι την αδιαφορία και την απομόνωση από την κοινωνία και την Εκκλησία τους.

Ζήλος

Η ιστορική αυτή απόφαση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης ακολούθησε μια σειρά σημαντικών επισκέψεων από τον μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως κ. Ανθιμο και τον μητροπολίτη Χίου κ. Μάρκο, οι οποίοι, με πλήρη σεβασμό και κατανόηση, διαβεβαίωσαν τον σεβασμιότατο πως η Θεσσαλονίκη, η πόλη που υπηρέτησε με απέραντο ζήλο, δεν θα τον άφηνε ποτέ μόνο του.

Ο πάλαι ποτέ ισχυρός και σεβαστός αρχιερέας, που υπηρέτησε αφοσιωμένα την Εκκλησία της Θεσσαλονίκης επί 19 ολόκληρα χρόνια, αποχαιρέτησε τον κλήρο και το ποίμνιό του σε μια μεγαλοπρεπή θεία λειτουργία στον ιερό ναό του πολιούχου και προστάτη της συμπρωτεύουσας Αγίου Δημητρίου, την Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου 2023, αναγνωρίζοντας ότι ήρθε το τέλος της πολυετούς διακονίας του. Εκείνη την ημέρα, ο Αρχιεπίσκοπος πραγματοποίησε ταξίδι-αστραπή στη Θεσσαλονίκη για να τιμήσει τον Ανθιμο, και τον αντιμετώπισε με πολύ σεβασμό, αγάπη και κατανόηση, ενώ μίλησε για όσα προσέφερε τόσα χρόνια στην τοπική Εκκλησία.

Ο μακαριότατος είχε σημειώσει ότι στο γράμμα που του έστειλε ο Ανθιμος με την παραίτησή του έγραφε χαρακτηριστικά «Ευχαριστώ τον Θεό για όσα μου προσέφερε» και συμπλήρωσε ο Αρχιεπίσκοπος: «Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και όσα ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Θεσσαλονίκης προσέφερε -καθ’ όλη τη διάρκεια της διακονίας του- στην Εκκλησία, και αυτά ήταν πολλά». Η φράση αυτή και η εικόνα του Ανθίμου να γέρνει στον ώμο του κ. Ιερωνύμου με δάκρυα στα μάτια «λύγισαν» ακόμα και τους πιο σκληρούς. Μάλιστα, ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η αποχαιρετιστήρια επιστολή που είχε στείλει ο μακαριστός προς τον κλήρο και τον λαό της τοπικής Εκκλησίας. Μεταξύ άλλων, είχε ευχηθεί να προοδεύουν πνευματικά όλοι οι κληρικοί, οι μοναχοί και οι μοναχές στους ιερούς ναούς και στις ιερές μονές, και να οδηγούν τον ευσεβή και ευλογημένο λαό του Θεού σε δρόμους σωτηρίας, προσευχής, μετάνοιας, καταλλαγής, ειρήνης, χαράς, φιλανθρωπίας, αλληλεγγύης, καλοσύνης, συνεργασίας, ενότητας και αγάπης προς τον Χριστό, την Εκκλησία, την ένδοξη πατρίδα, την Ελλάδα και την ελληνικότατη Μακεδονία.

Απευθυνόμενος προς όλους τους άρχοντες του τόπου είχε σημειώσει: «Κατά τις ώρες των φόβων και των δισταγμών, όταν αι έξωθεν μάχαι και οι έσωθεν φόβοι θέτουν υπό δοκιμασία τις αντοχές μας, ακούμε τη φωνή του Κυρίου προς τους μαθητές Του και προς όλους εμάς: “Μη ταρασσέσθω υμών η καρδία· πιστεύετε εις τον Θεόν, και εις εμέ πιστεύετε”. Η αγάπη, η ειρήνη του Θεού “η πάντα νουν υπερέχουσα”, η κατά Χριστόν οικοδομή, η ενότητα και η ταπείνωση είθε να χαρακτηρίζει τη ζωή και το φρόνημα όλων όσοι βρίσκονται σε υπεύθυνες θέσεις διακονίας του λαού μας, θέσεις που καλούνται να τις αντικρίζουν ως έπαλξη αγώνων και θυσιών για ειρήνη και εθνική αξιοπρέπεια».

Η πατρίδα

Ο μακαριστός στην τελευταία αυτή εγκύκλιό του δεν παρέλειψε να απευθυνθεί και στους νέους και στις νέες της πατρίδας, παροτρύνοντάς τους να μένουν σταθεροί και δυνατοί στον Χριστό, και ευχήθηκε να προοδεύουν στο καλό, να πετύχουν στα ευγενικά όνειρά τους και να μην ξεχνούν ποτέ αυτό που έχει καταγράψει στους στοχασμούς του ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός: «Κλείσε μέσα στην ψυχή σου την Ελλάδα και θα αισθανθείς μέσα σου να λαχταρίζει κάθε είδους μεγαλείο».

Αξιοσημείωτο είναι ότι, για τα πενήντα χρόνια αδιάλειπτης αρχιερατικής διακονίας και ανεκτίμητης προσφοράς του μακαριστού μητροπολίτη πρώην Θεσσαλονίκης Ανθίμου, η τοπική Εκκλησία τον τίμησε με βαθύ σεβασμό, απέραντη αγάπη και σεβασμό. Σε μια άκρως συγκινητική και κατανυκτική ατμόσφαιρα, στις 21 Ιουλίου 2024, παρουσία αρχιερέων και πιστών προσκυνητών, τελέσθηκε στον Ιερό Ναό του Πολιούχου Αγίου Δημητρίου πολυαρχιερατική θεία λειτουργία, κατά τη διάρκεια της οποίας η Εκκλησία της Θεσσαλονίκης εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της για την αφοσίωση και τις αμέτρητες θυσίες του μακαριστού Ανθίμου, που με το έργο και τη ζωή του υπηρέτησε το ποίμνιο και προσέφερε αστείρευτη πνευματική τροφή στην τοπική κοινωνία.

Ο μακαριστός μητροπολίτης μετά την παραίτησή του έτυχε της φροντίδας του διαδόχου του, μητροπολίτη κ. Φιλοθέου, καθώς διέμενε στην έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως. Ακόμα και τον τελευταίο καιρό, όταν αισθανόταν καλύτερα, κατέβαινε στο γραφείο του και συναντούσε κλήρο και λαό, αφουγκραζόμενος τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους. Τις προηγούμενες ημέρες η υγεία του είχε παρουσιάσει ραγδαία επιδείνωση και παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο την Πέμπτη το πρωί, στο δωμάτιό του στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, όπου διέμενε.

Προσκύνηση του σκηνώματος στον Καθεδρικό Ιερό Ναό της Θεού Σοφίας

Η επίσημη υποδοχή του σκηνώματος έγινε χθες, Πέμπτη 13 Μαρτίου, στις 07.00 μ.μ. στον Καθεδρικό και Προσκυνηματικό Ιερό Ναό της Θεού Σοφίας, όπου τελέσθηκε αρχιερατικό τρισάγιο και πραγματοποιήθηκαν όλα τα προβλεπόμενα κατά την εκκλησιαστική τάξη για την εκδημία εν ενεργεία μητροπολίτη. Σήμερα το πρωί, Παρασκευή, στις 07.30, τελέσθηκε ενώπιον του σκηνώματος η θεία λειτουργία των προηγιασμένων δώρων. Το απόγευμα στις 7.30 θα τελεσθεί η ακολουθία των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου και το βράδυ ιερά αγρυπνία, ενώ αύριο το πρωί αρχιερατική θεία λειτουργία.

Το σκήνωμα θα παραμείνει για προσκύνηση στον Καθεδρικό και Προσκυνηματικό Ιερό Ναό της Θεού Σοφίας έως την εξόδιο ακολουθία, η οποία θα τελεσθεί το Σάββατο 15 Μαρτίου 2025, στις 12 το μεσημέρι, στον ίδιο ναό, προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου. Η ταφή του Ανθίμου, κατόπιν προσωπικής του επιθυμίας, θα γίνει στο κενοτάφιο του μακαριστού μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γενναδίου, στον αύλειο χώρο του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Κώστας Καραμανλής: «Προσφορά πολυετής και μεγάλη»

«Με βαθιά λύπη αποχαιρετώ τον μακαριστό μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ανθιμο. Υπήρξε ένας άξιος και δραστήριος ιεράρχης. Η πολυετής προσφορά του στις εθνικά ευαίσθητες Μητροπόλεις Αλεξανδρουπόλεως και Θεσσαλονίκης, τις οποίες διακόνησε, ήταν μεγάλη. Αιωνία του η μνήμη!» αναφέρει σε γραπτή δήλωση ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής. «Ο μητροπολίτης πρώην Θεσσαλονίκης Ανθιμος ανήκει πλέον στην Ιστορία. Αναμφισβήτητα υπήρξε μια δυναμική προσωπικότητα, που αγάπησε τη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία. Αφησε ένα δυναμικό αποτύπωμα στην κοινωνία της πόλης με το πολύτιμο ποιμαντικό και φιλανθρωπικό του έργο. Τον αποχαιρετούμε με πολλή αγάπη και σεβασμό» τόνισε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης.