Κατάδυση σε άγνωστο ναυάγιο του Δευτέρου Παγκοσμίου στον βυθό της Λέρου

Βρέθηκε, από την ομάδα Aegeantec, ένα γερμανικό αποβατικό Μarinefährprahm (MFP) του Kriegsmarine, που αποτελεί σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο. Είναι αποτέλεσμα πολυετών ερευνών από τους Κωνσταντίνο Κουβά και Βασίλη Μεντόγιαννη

Σπουδαίες ανακαλύψεις, που μαρτυρούν την πλούσια ιστορία της Λέρου, έκανε η ομάδα της Aegeantec, στο πλαίσιο κατάδυσης που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά σε άγνωστο και σπάνιο ναυάγιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στον βυθό. Ανάμεσα στα ευρήματα ήταν ένα γερμανικό αποβατικό Μarinefährprahm (MFP) του Kriegsmarine, που ξεχωρίζει για τη σπανιότητά του. Η αντίστροφη μέτρηση για την κατάδυση ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2011, όταν ολοκληρώθηκε θαλάσσια γεωφυσική διασκόπηση του πυθμένα της ευρύτερης περιοχής του νησιού από το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας (ΕΘΑΓΕΦΩ), του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Γ. Παπαθεοδώρου, με σκοπό τον εντοπισμό ναυαγίων.

Αναμονή

Η έρευνα ήταν συνέχεια πολυετών προσπαθειών ανάδειξης της σημαντικής ιστορίας του νησιού κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, από τους Κωνσταντίνο Κουβά και Βασίλη Μεντόγιαννη, που κατά το παρελθόν έχουν δημοσιεύσει πλήθος άρθρων σε περιοδικά, όπως και συγγράψει το βιβλίο «52 Μέρες 1943 – Το αντιτορπιλικό “Βασίλισσα Ολγα” και η Μάχη της Λέρου», προσπάθεια στην οποία συμμετείχε και ο Μαρίνος Γιούργας, ιδρυτής της Aegeantec.

«Τον περασμένο Νοέμβριο, και ύστερα από πολλές εβδομάδες αναμονής λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, η ομάδα Aegeantec κλήθηκε να καταδυθεί και να ερευνήσει συγκεκριμένους στόχους, με τον πλέον σημαντικό ένα ναυάγιο σε βάθος 84 μ., που βρίσκεται ανατολικά του κόλπου της Αγίας Μαρίνας. Η ομάδα μας, σε συνεργασία με το καταδυτικό κέντρο Hydrovius Dive Center του Κ. Κουβά και με την υποστήριξη του δημάρχου Λέρου, καθώς και άλλων τοπικών φορέων, βρέθηκε στο νησί και ξεκίνησε σειρά καταδύσεων σε ένα στενό χρονικό εύρος, καθώς οι καιρικές συνθήκες δεν ήταν ευνοϊκές» ανέφερε ο κ. Γιούργας και συνέχισε: «Κατά την κατάδυσή μας στο ναυάγιο αντιμετωπίσαμε συνθήκες χαμηλής ορατότητας και φωτεινότητας, λόγω της μεγάλης παρουσίας σωματιδίων στα μεσόνερα, αποτέλεσμα της θαλασσοταραχής που είχε προηγηθεί όλες τις προηγούμενες εβδομάδες κακοκαιρίας».

Οπως εξήγησε ο ιδρυτής της Aegeantec, το έργο της ομάδας κατάδυσης έγινε ακόμη πιο δύσκολο, καθώς το ναυάγιο «ξεκουράζεται» στον βυθό του Αιγαίου αναποδογυρισμένο, με λίγα ευδιάκριτα σημεία να μαρτυρούν την ιστορία του, καθώς μέρος της υπερκατασκευής του είναι θαμμένο στον αμμώδη βυθό. «Το μήκος του δεν ξεπερνά τα 50 μέτρα και από τα σημεία που μπορέσαμε να δούμε στα πλαϊνά της υπερκατασκευής του διακρίναμε ότι υπήρχαν σημάδια όπου η λαμαρίνα του είχε μεγάλα ανοίγματα και παραμορφώσεις, ως αποτέλεσμα έκρηξης που προηγήθηκε της βύθισής του. Γεμάτοι από ανάμικτα συναισθήματα, καθώς από τη μια ήμασταν χαρούμενοι που πετύχαμε τον στόχο μας της καταγραφής του ναυαγίου, παρά τις δύσκολες συνθήκες, και από την άλλη σκεπτικισμού και λύπης για τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν κατά τη διάρκεια της μάχης της Λέρου το 1943, ξεκινήσαμε την ανάδυσή μας και ύστερα από δύο ώρες παραμονής επιστρέψαμε στο καταδυτικό σκάφος» εξήγησε και κατέληξε:

«Επειτα από μελέτη και έρευνα ιστορικών αρχείων καταλήξαμε στην αναγνώριση του ναυαγίου. Πρόκειται για ένα ελαφρύ αποβατικό Μarinefährprahm του Kriegsmarine, ένα ιδιαίτερα σημαντικό και σπάνιο εύρημα της εποχής του Β’ Π.Π.  Τα συγκεκριμένα πλοία ήταν τα μεγαλύτερα αποβατικά που κατασκευάστηκαν από τους Γερμανούς και αρχικά είχαν σχεδιαστεί για πιθανή απόβαση στην Αγγλία, τελικά όμως χρησιμοποιήθηκαν σε όλα τα θέατρα του πολέμου. Στο Αιγαίο είχαν πολύ μεγάλη παρουσία και πρωτεύοντα ρόλο στις αποβάσεις των Γερμανών σε ελληνικά νησιά και σε σημαντικές μάχες, όπως αυτές της Κω και της Λέρου.

Τα αρχεία

Υστερα από προσεκτική ανάλυση του οπτικού υλικού που είχαμε πλέον στη διάθεσή μας και σε συνδυασμό με τα ιστορικά αρχεία της εποχής, πιθανολογούμε ότι το συγκεκριμένο ναυάγιο είναι το F331, που βυθίστηκε μία μέρα πριν από τη νίκη των Γερμανών στη μάχη της Λέρου, το ξημέρωμα της 15ης Νοεμβρίου 1943, αφού δέχτηκε τα πυρά του HMS Echo, με τα οποία ανατινάχτηκαν τα πυρομαχικά που μετέφερε και κατέληξε στον βυθό της Λέρου, όπου και αναπαύεται τα τελευταία 81 χρόνια. Η ομάδα Aegeantec σκοπεύει να επιστρέψει στο νησί της Λέρου, που διαθέτει όλα τα εφόδια να γίνει ένας πρωτοκλασάτος καταδυτικός προορισμός για την παγκόσμια κοινότητα των τεχνικών δυτών».