Τα μυστικά του «Αδρίας» από τον βυθό της Φαλκονέρας

Έρχονται για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας φωτογραφίες από το ναυάγιο στον κάβο που ονομάζεται Παναγία των ρευμάτων

Κόβουν την ανάσα οι εικόνες που έρχονται για πρώτη φορά στο φως από το ατμόπλοιο «Αδρίας», που βυθίστηκε πριν από 73 χρόνια ύστερα από προσάραξη στη Φαλκονέρα. Ο Κώστας Θωκταρίδης και η ομάδα του εξασφάλισαν πριν από μερικές ημέρες φωτογραφικό υλικό, το οποίο ξετυλίγει το κουβάρι του ανατριχιαστικού ναυαγίου, που βρίσκεται κοντά στον κάβο που ονομάζεται Παναγία των ρευμάτων της Φαλκονέρας.

Aνέλκυση

«Η συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή έχει έντονα υποβρύχια ρεύματα και το ναυάγιο βρίσκεται σε βάθος -24,5 μ., με την εντυπωσιακή πλώρη ανεστραμμένη. Διακρίνονται οι ρηγματώσεις που έγιναν τον Οκτώβριο του 1951. Ξεχωρίζουν ακόμα τα όκια αλλά και τα φινιστρίνια του από τις καμπίνες του πλοίου. Τα διαμερίσματα στο πρωραίο τμήμα του πλοίου ήταν από τα πρώτα που κατακλύστηκαν με νερό. Το υπόλοιπο τμήμα του πλοίου έχει διαλυθεί από τη σταδιακή ανέλκυση που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια, με στόχο την πώληση των μετάλλων που είχαν σημαντική αξία. Η υποβρύχια ορατότητα είναι εξαιρετική, ενώ στο ναυάγιο υπάρχει πλούσια θαλάσσια ζωή» ανέφερε ο κ. Θωκταρίδης.

Υπενθυμίζεται πως ο «Αδρίας», με πλοίαρχο τον Γεράσιμο Φωκά, πλήρωμα 78 ανδρών καθώς και 538 επιβάτες, οι οποίοι είχαν επιβιβαστεί από το Ηράκλειο, το Ρέθυμνο και τα Χανιά, είχε τελικό προορισμό τον Πειραιά. Ωστόσο, στις 04.15 ξημερώματα της 6ης Οκτωβρίου του 1951 κι ενώ έπνεε βορειοανατολικός άνεμος με διαστήματα βροχής, ακούστηκε ένας μεγάλος θόρυβος και ακολούθησε ένα ισχυρό τράνταγμα. Τελικά, το ατμόπλοιο προσέκρουσε στη Φαλκονέρα με ταχύτητα που πλησίαζε τους 13 κόμβους. Ο ύπαρχος που είχε βάρδια στη γέφυρα, μόλις προσάραξε το πλοίο, έκανε αμέσως κράτει τις μηχανές και στη συνέχεια ανάποδα. Mε την κίνηση αυτή το πλοίο αποσπάστηκε από τη βραχώδη ακτή, αλλά ευτυχώς τη στιγμή εκείνη πήγε στη γέφυρα ο πλοίαρχος, ο οποίος έδωσε εντολή να κάνουν και τις δύο μηχανές πρόσω και το πλοίο επαναπροσάραξε στα βράχια της Φαλκονέρας. Στη συνέχεια πόντισε και τις δύο άγκυρες και με κατάλληλες κινήσεις έφερε το πλοίο κοντά στα βράχια της Φαλκονέρας.

H ενέργεια αυτή του πλοιάρχου υπήρξε σωτήρια για τη ζωή των επιβαινόντων, αφού πλησίασε πολύ κοντά στη βραχώδη ακτή και δεν είχε πλέον τον άμεσο κίνδυνο της βύθισης. Μάλιστα, εξακολουθούσε να είναι φωτιζόμενο και οι επιβάτες συγκεντρώθηκαν προς την αριστερή πλευρά. Στη συνέχεια ο πλοίαρχος διέταξε τον ραδιοτηλεγραφητή να στείλει σήμα κινδύνου, το οποίο εξέπεμψε ο «Αδρίας» με τη μέθοδο μορσικής τηλεγραφίας. Το σήμα το έλαβαν το ατμόπλοιο «Βοιωτία» και το ατμόπλοιο «Τέτη», το οποίο το μετέδωσε στο ατμόπλοιο «Αιγαίον» και με τη σειρά του αναμετέδωσε στον παράκτιο σταθμό «Αθήναι Ράδιο» με διακριτικό σήμα SVA, που είχε ως έδρα τότε στη Βάρη.

Ο παράκτιος σταθμός από την πλευρά του έσπευσε να ενημερώσει τις ναυτικές και λιμενικές Αρχές. Ταυτόχρονα, η υπηρεσία του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας απέστειλε επείγοντα τηλεγραφήματα στις λιμενικές Αρχές της Κρήτης να αναφέρουν τα ονόματα όσων επιβιβάστηκαν από εκεί. Ο ασύρματος του «Αδρίας» έπαψε να λειτουργεί στις 07.30 το πρωί, όταν εξέπεμψε το δραματικό ραδιοτηλεγράφημα «Εχομεν προσαράξει δεξιά Φαλκονέρας. Εχομεν κλίσιν προς τα δεξιά και διαρκώς βυθιζόμεθα» και το πλοίο εγκαταλείφθηκε.

Η επιχείρηση εγκατάλειψης του πλοίου, η διάσωση και η μοναδική απώλεια

Οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν αφότου εγκαταλείφθηκε το πλοίο έμοιαζαν βγαλμένες από χολιγουντιανή ταινία εποχής. Οταν άρχισε να ξημερώνει, ο πλοίαρχος διέταξε την καθέλκυση των λέμβων και την αποβίβαση των επιβατών σε απόκρημνο σημείο του νησιού, με την καθοδήγηση των μελών του πληρώματος. Με το πλοίο ταξίδευαν και μέλη του πληρώματος του φορτηγού πλοίου «Αντώνιος Πατέρας» και ο πλοίαρχος Λαιμός, οι οποίοι βοήθησαν μαζί με ορισμένους φαντάρους στον συντονισμό κατά τη διάρκεια εγκατάλειψης από τον «Αδρίας».

Ολοι οι επιβάτες και το πλήρωμα επιβιβάστηκαν στα πλοία που έσπευσαν για βοήθεια, εκτός της επιβάτιδας Eυθαλίας Kαρύδα, η οποία βρέθηκε στη θάλασσα, με αποτέλεσμα να πνιγεί. «Εγώ, η αδελφή μου και η μικρή Στέλλα Χακατίδου επιβιβαστήκαμε στον “Αδρία” από το Ηράκλειο. Ξυπνήσαμε έντρομες και η αδελφή μου, καταληφθείσα από νευρική ταραχή, έσπευσε πρώτη στην πρύμνη, όπου είχαν συγκεντρωθεί και άλλοι επιβάτες. Τότε την είδα να πηδά την κουπαστή και να πιάνεται από ένα συρματόσχοινο που είχε προσδέσει το πλήρωμα στους βράχους της Φαλκονέρας» είχε δηλώσει η Παρασκευή Δασκαλάκη, αδελφή της Eυθαλίας Καρύδα, προσθέτοντας:

«Παρά τις συστάσεις μου, αυτή επέμενε να βγει στην ξηρά αιωρούμενη. Δυστυχώς, δεν το κατάφερε και σε μια στιγμή, προφανώς κουρασμένη, άφησε το σχοινί και έπεσε στη θάλασσα. Την ακούσαμε να φωνάζει “βοήθεια” και ο χωροφύλακας Ι. Φακιολάκης έβγαλε το ατομικό του σωσσίβιο και το έριξε στη θάλασσα. Παρά τις αναζητήσεις μας, εκείνη δεν βρέθηκε ποτέ».