Mε νέους κανόνες οι δημόσιες επενδύσεις

Τι περιλαμβάνουν οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, πώς θα μειωθεί η γραφειοκρατία

Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση υλοποίησης των έργων που χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή/και ευρωπαϊκούς πόρους, καθώς και την αποτελεσματικότερη απορρόφηση των κονδυλίων, περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Σύμφωνα με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη και τον αναπληρωτή υπουργό Νίκο Παπαθανάση, στόχος είναι ο καλύτερος προγραμματισμός των έργων, η έγκαιρη διασφάλιση της χρηματοδότησής τους και η περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας. Τ

ο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) μετασχηματίζεται σε ΑΠΔΕ (Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) και διαχωρίζεται α) στο Συγχρηματοδοτούμενο Σκέλος, που περιλαμβάνει έργα χρηματοδοτούμενα από πόρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης και άλλων Διεθνών Χρηματοδοτικών Οργανισμών (όπως ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, προγράμματα του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου – ΕΟΧ κ.λπ.), από εθνικούς πόρους κ.ά., β) στο Εθνικό Σκέλος, που περιλαμβάνει έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους, όπως το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης. «Η κυβέρνηση προχωρά σε νέα παρέμβαση, που θα ενισχύσει την εθνική προσπάθεια με το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του ΠΔΕ» τόνισε ο κ. Χατζηδάκης.

Οι κυριότερες ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου περιλαμβάνουν τα εξής:

• Τα μεμονωμένα έργα εντάσσονται σε ομάδες και κατηγορίες σε συνδυασμό με τους στρατηγικούς στόχους και τους άξονες των προγραμμάτων.

• Δημιουργείται νέος μηχανισμός παρακολούθησης και διαχείρισης των έργων, που δεν περιλαμβάνονται σε προγράμματα (λοιπά έργα) απλουστεύοντας τη διαδικασία ένταξης των έργων αυτών στο ΠΔΕ.

• Εισάγεται η υποχρέωση των φορέων χρηματοδότησης να εκτιμήσουν τις δαπάνες τους και να ενημερώσουν σχετικά ως προς το ΠΔΕ μία φορά ετησίως (Σεπτέμβριος), κατά το στάδιο προετοιμασίας κατάρτισης του Κρατικού Προϋπολογισμού του επόμενου έτους συνδυαστικά με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής.

• Προβλέπεται ρύθμιση περί αυτόματης επανεγγραφής των ήδη ενταγμένων έργων στο ΠΔΕ του επόμενου έτους, χωρίς προηγούμενη πρόσθετη διαδικασία.

• Ενοποιούνται δύο διαδικαστικά βήματα, αυτά της χρηματοδότησης και της κατανομής, για την ταχύτερη υλοποίηση του ετήσιου προγράμματος δημοσίων επενδύσεων.

• Βελτιώνονται οι όροι ένταξης των «έργων προς ωρίμανση» στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ), προκειμένου να μεταφερθούν μελλοντικά στο συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα του ΠΔΕ, θέτοντας ως επιπλέον κριτήριο, πέραν της συνάφειας του έργου, και αυτό της διαθεσιμότητας των πόρων.

Aπορρόφηση

Εξορθολογίζεται η διαδικασία υπερδέσμευσης των πιστώσεων, καθώς προβλέπονται μεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης των ετήσιων πιστώσεων από τους φορείς χρηματοδότησης, από 60% σε 70%, καις «επιβράβευση» των φορέων χρηματοδότησης, εφόσον παρουσιάσουν ικανοποιητική απορρόφηση σε ποσοστό 70%. Στο πλαίσιο της συνέντευξης παρουσιάστηκαν στοιχεία αναφορικά με τις επιδόσεις της χώρας στον τομέα των επενδύσεων και στην απορρόφηση των ενωσιακών κονδυλίων. Μεταξύ 2019 και 2023, η Ελλάδα παρουσίασε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση των επενδύσεων στην Ε.Ε., με ποσοστό 41,3%, έναντι 1% που ήταν ο μέσος όρος της ευρωζώνης. Το ΕΣΠΑ 2014-2020 παρουσιάζει αυτή τη στιγμή ποσοστό απορρόφησης 97% και απομένει η δήλωση δαπανών που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί προκειμένου να πετύχουμε την πλήρη, 100%, απορρόφηση των πόρων.

Συνδυαστικά, από το ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης η Ελλάδα εξασφάλισε τους περισσότερους πόρους μεταξύ των «27» σε σχέση με τον πληθυσμό. Αντίστοιχα, οι διαθέσιμοι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης (δάνεια και επιδοτήσεις) για τη χώρα μας διαμορφώνονται στο 19,66% του ΑΕΠ, ποσοστό που είναι το υψηλότερο μεταξύ των «27». Οι πόροι που εξασφάλισε η Ελλάδα από το ΕΣΠΑ 2021-2027 φτάνουν τα 26,2 δισ. ευρώ (20,9 δισ. η ενωσιακή συμμετοχή και 5,3 δισ. η εθνική συνεισφορά), ενώ το ελληνικό πρόγραμμα ήταν το πρώτο μεταξύ των «27» που εγκρίθηκε από την Ε.Ε. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα (8 Μαΐου) στοιχεία της Ε.Ε., το ποσοστό απορρόφησης κονδυλίων της χώρας μας από το πρόγραμμα είναι το τρίτο υψηλότερο στην Ε.Ε. Αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ελλάδα είναι έκτη μεταξύ των «27» ως προς το ποσοστό απορρόφησης των πόρων του Ταμείου, έχοντας απορροφήσει το 41,4% των κονδυλίων και εκπληρώσει το 23% των οροσήμων.

Δημιουργείται μηχανισμός που θα διασφαλίζει τη συντήρηση των έργων

Με το νομοσχέδιο συστήνεται για πρώτη φορά μηχανισμός για τη διασφάλιση της απαιτούμενης συντήρησης των έργων, όπως επίσης και ξεχωριστός λογαριασμός χρηματοδότησης έργων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Συγκεκριμένα, δημιουργείται Μητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Δαπανών Συντήρησης και Λειτουργίας Εργων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) με ορίζοντα 10ετίας, προκειμένου να παρακολουθείται και να διασφαλίζεται η ομαλή χρηματοδότηση για το χρονικό διάστημα πέραν της ολοκλήρωσής τους.

Συγκεκριμένα, γίνεται υποχρεωτική η υποβολή στοιχείων ως προς το εκτιμώμενο κόστος συντήρησης (συνολικό και ετήσιο), τον αρμόδιο φορέα συντήρησης και την πηγή χρηματοδότησης. Ετσι, θα είναι σε θέση να γνωρίζει το κράτος πόσο είναι το κόστος συντήρησης, π.χ., του gov.gr ή των μεγάλων οδικών αξόνων. Παράλληλα, δημιουργείται διακριτός λογαριασμός για τη χρηματοδότηση έργων πρόληψης και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, την εκτέλεση και την παρακολούθηση των σχετικών πληρωμών. Στόχος είναι η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση και παρακολούθηση των έργων αυτών.

Επίσης, θεσπίζεται Αξονας Μακροχρόνιων Δεσμεύσεων σε ορίζοντα 20ετίας για τα έργα των οποίων το κόστος ολοκλήρωσης εκτείνεται σε χρόνο πέραν της εκάστοτε προγραμματικής περιόδου, προκειμένου να γίνεται πιο αποτελεσματικά η παρακολούθηση των έργων. Σημειώνεται πως, σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου, το 2024 υλοποιείται το μεγαλύτερο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων των τελευταίων 14 ετών, ύψους 12,2 δισ. ευρώ.