Για τα πλημμελήματα της δημόσιας δυσφήμησης και της δημόσιας συκοφαντικής δυσφήμησης οι δημοσιογράφοι μπορεί και να οδηγούνται πλέον στη φυλακή
Δυστοπική και καφκική οσμή έχει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, που ανέβηκε την περασμένη Τρίτη το βράδυ στη δημόσια διαβούλευση και φέρνει αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, αφού, με πρόσχημα την επιτάχυνση των διαδικασιών -που είναι πράγματι αργές στη χώρα μας-, γίνονται σοβαρές εκπτώσεις σε θεμελιώδεις αρχές, δηλαδή στο κράτος δικαίου. Σκωπτικά αντιμετωπίζεται, ωστόσο, από σειρά νομικών πηγών με τις οποίες επικοινώνησε η «δημοκρατία» και το αν θα επέλθει τελικά κάποια επιτάχυνση με τις νέες ρυθμίσεις.
- Από τη Μαρία Παναγιώτου
Το νέο νομοσχέδιο, που θα βρίσκεται στη δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 28 Δεκεμβρίου, όπως τουλάχιστον έχει ανακοινωθεί προς το παρόν, αποτελεί και το πλέον τυποκτόνο, αφού για τα πλημμελήματα της δημόσιας δυσφήμησης και της δημόσιας συκοφαντικής δυσφήμησης οι δημοσιογράφοι μπορεί να οδηγούνται πλέον στη φυλακή.
Μάλιστα, η απόφαση για το αν θα φυλακιστεί ένας δημοσιογράφος αλλά και κάθε πολίτης που διώκεται για πλημμέλημα θα ανήκει πλέον σε έναν μόνο δικαστή, αφού καταργούνται τα τριμελή πλημμελειοδικεία του πρώτου βαθμού και διατηρούνται τα μονομελή για σχεδόν όλες τις πρωτόδικες υποθέσεις πλημμεληματικού χαρακτήρα, όση κι αν είναι η ποινή που προβλέπεται για το αδίκημα, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων.
Στην κρίση των τριμελών πλημμελειοδικείων θα φτάνουν πλέον οι υποθέσεις σε δεύτερο βαθμό. Σημειώνουμε πως στον προηγούμενο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας γινόταν διαχωρισμός, σύμφωνα με τον οποίο τα μονομελή δίκαζαν τα πλημμελήματα για τα οποία «προβλέπεται στον νόμο φυλάκιση έως τριών (3) ετών». Για τη δημόσια συκοφαντική δυσφήμηση, για παράδειγμα, ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών, δηλαδή έως πέντε έτη. Ετσι, ενώ πριν οι σχετικές υποθέσεις δικάζονταν από σύνθεση τριών δικαστών, πλέον η απόφαση θα λαμβάνεται μόνο από έναν δικαστή, που σε αυτόν τον βαθμό είναι πιθανόν να διαθέτει και σχετική -δικαιολογημένη- απειρία.
Προφανώς, αυτός ήταν ο πιο γρήγορος δρόμος για να βρεθεί η χώρα μας ακόμη πιο χαμηλά στην κατάταξη του δείκτη που μετρά την ελευθερία του Τύπου. Συνολικά, η μεγαλύτερη έγνοια του νομοσχεδίου, όπως άλλωστε ανακοίνωνε ήδη από το περασμένο καλοκαίρι ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, είναι η αντιμετώπιση της λεγόμενης «χαμηλής εγκληματικότητας» με τη «δαμόκλειο σπάθη» της πραγματικής φυλάκισης, πάνω στο σαθρό και μεσαιωνικό επιχείρημα ότι έτσι -δήθεν- θα αποτραπεί η μεγάλη εγκληματικότητα, την οποία βέβαια η κυβέρνηση δεν έχει κατορθώσει να περιορίσει – αντιθέτως, αυξάνεται!
Προφανώς, ο κ. Φλωρίδης δεν έτυχε να διαβάσει ποτέ την ομιλία της Αννας Μπενάκη-Ψαρούδα, όταν ανέλαβε την προεδρία της Ακαδημίας Αθηνών, τον Ιανουάριο του 2020, όπου έκανε την εξαιρετική παρατήρηση ότι «μόνο η απειλή διά του νόμου αυστηρότατων ποινών δεν συμβάλλει τόσο καθοριστικά στην αποτροπή της τέλεσης σοβαρών εγκλημάτων.
Μεγάλης κλίμακας εμπειρικές μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι εκφοβιστική επιρροή στον πιθανό δράστη δεν έχει τόσο η απειλή στον νόμο υπέρμετρα βαριάς ποινής όσο το κατά πόσο, κατά την εκτίμησή του, θα συλληφθεί, και πάντως το ότι θα εκτελεστεί, όπως προβλέπεται στον νόμο, η ποινή που θα του επιβληθεί». Πράγματα, δυστυχώς, αμφίβολα στη χώρα μας.
Αναλυτικά, στο νομοσχέδιο προβλέπονται για τα πλημμελήματα:
Σύμφωνα με το άρθρο 11, για κάθε ποινή φυλάκισης μέχρι δύο (2) ετών το δικαστήριο μπορεί να κρίνει «ότι απαιτείται η πραγματική της έκτιση εν όλω ή εν μέρει», για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση νέων αξιόποινων πράξεων.
Σύμφωνα με το άρθρο 17 που τροποποιεί το άρθρο 99 του Ποινικού Κώδικα, αν κάποιος έχει στο παρελθόν καταδικαστεί αμετάκλητα με μία ή περισσότερες αποφάσεις σε στερητική τής ελευθερίας ποινή άνω του ενός (1) έτους (στον προηγούμενο κώδικα ήταν 3 έτη) και καταδικαστεί εκ νέου με ποινή άνω του ενός έτους, εκτίει την ποινή φυλάκισης (είναι εξαιρετικά εύκολο να βρεθεί δημοσιογράφος για ρεπορτάζ του με αμετάκλητη ποινή ενός έτους στο ποινικό του μητρώο).
Σύμφωνα με το άρθρο 19, που επιφέρει αλλαγές στο άρθρο 104Α του Ποινικού Κώδικα, όταν επιβάλλεται φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη και δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 99, που αναφέραμε παραπάνω, η ποινή μετατρέπεται σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. Εκτός και πάλι αν το δικαστήριο κρίνει, με ειδική αιτιολογία, ότι αυτή δεν είναι αρκετή για να αποτρέψει τον δράστη από την τέλεση άλλων εγκλημάτων.
Μ.Η.Τ. 232120