Το έργο, που εγκρίθηκε ομόφωνα από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, έχει προϋπολογισμό 3.000.000 ευρώ και στόχος είναι να αναβαθμίσει την εμπειρία των επισκεπτών
Το πράσινο φως για το έργο αποκατάστασης των κήπων του ανακτόρου και της διπλής κλίμακας με την υφιστάμενη περίφραξη στο πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου, ενταγμένο στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με προϋπολογισμό 3.000.000 ευρώ, έδωσε το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, γνωμοδοτώντας ομόφωνα θετικά επί της οριστικής μελέτης. Τον περασμένο Απρίλιο είχε εγκριθεί η προμελέτη διαμόρφωσης της αρχιτεκτονικής των κήπων, των μονοπατιών και της φύτευσης με στόχο οι κήποι να αναβιώσουν, ως σημαντικό μέρος της χωροταξικής σύνθεσης και της ζωής στο οικοσύστημα του πρώην βασιλικού κτήματος, αλλά και της εμπειρίας του σημερινού επισκέπτη.
H θέση των κήπων βρίσκεται νοτίως του κτιριακού συνόλου του ανακτόρου και των μαγειρείων και σε άμεση γειτνίαση με την πύλη της Λεύκας. Η περιοχή επέμβασης της μελέτης περιλαμβάνει έκταση 34 στρεμμάτων και περιμέτρου 762 μέτρων. Οι κήποι εκτείνονται από τη στάθμη νοτίως του ανακτόρου, από όπου ξεκινά μια διπλή πλατιά μαρμάρινη κλίμακα σε συμμετρική διάταξη, για την πρόσβαση στην κατώτερη στάθμη των κήπων.
Ανάμεσα στις δύο κλίμακες διαμορφώνεται εσοχή (σπηλιά/grotto), στην οποία είχε τοποθετηθεί μαρμάρινη ελλειψοειδής γούρνα. Στο βάθος της εσοχής εντοιχίστηκε μαρμάρινο κεφάλι λιονταριού, από το στόμα του οποίου έπεφτε νερό. Στο επίπεδο αυτό κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1950 η κολυμβητική δεξαμενή, η οποία τώρα καταργείται.
Από τη στάθμη αυτή και κάτω διαμορφώνεται η κεντρική αλέα των κήπων, ενώ εκατέρωθεν διαμορφώνονται μονοπάτια διατεταγμένα σε ομόκεντρους κύκλους. Στις θέσεις όπου διασταυρώνονται οι εγκάρσιες πορείες με την κυκλική διάταξη προκύπτουν επιμέρους κυκλικοί κόμβοι. Εντοπίζεται, δε, ένας επιπλέον κόμβος στο κέντρο της σπείρας ως απόληξη της διαδρομής στον λαβύρινθο. Κεντρικά και ανατολικά της αλέας ο σχεδιασμός υποστηρίζει τη λογική του περιπάτου. Στον τομέα, στα δυτικά της αλέας, χωροθετούνται χρηστικές λειτουργίες, όπως το θερμοκήπιο και το γήπεδο τένις. Παρότι από τη δυτική πλευρά των κήπων δεν υπάρχει περίφραξη, στο ανατολικό όριο διασώζεται μέχρι και σήμερα χαμηλό τοιχίο με κιγκλίδωμα για τον διαχωρισμό της ανακτορικής ενότητας από την υπόλοιπη περιοχή του κτήματος.
Ο βασικός άξονας
Κεντρικό στοιχείο της μελέτης αποτελεί η αποκατάσταση του βασικού άξονα των κήπων και της κεντρικής αλέας από πλατάνια εκατέρωθεν. Τα δέντρα περιτοιχίζονται από μεσαίους θάμνους (μυρτιές) ή/και ψηλούς (σχίνα), τονίζοντας την καθαρότητα του άξονα και αποκαλύπτοντας σταδιακά τους επί μέρους χώρους. Ανασυστήνονται ο θόλος των κυπαρισσιών, ανατολικά του τένις, και ο κυπαρισσώνας στην περιοχή του σπειροειδούς λαβυρίνθου, καθώς και ο μικρός οπωρώνας στο βορειοανατολικό τμήμα των κήπων, στις θέσεις που υπήρχαν, και προβλέπεται η επαναδημιουργία του ξέφωτου στον χώρο που έχει ταυτοποιηθεί από αεροφωτογραφία. Στην περιοχή του μικρού θερμοκηπίου προτείνεται μικρότερης κλίμακας αλέα από οπωροφόρα και κήπος με αρωματικά φυτά. Ο χώρος προβλέπεται να περιφραχτεί στο όριο των κήπων με ελαφριά περίφραξη, με φύτευση μεγάλων θάμνων εκατέρωθεν, ώστε να μην αποτελεί ευκρινές όριο της παρέμβασης.
Μ.Η.Τ. 232120