Ο Ζελένσκι απομάκρυνε από τη θέση του τον υπουργό Αμυνας, σε μια προσπάθεια να πείσει τις ΗΠΑ ότι θα κυνηγήσει τα… κυκλώματα που αρπάζουν λεφτά και όπλα
Ακόμα και πριν από τον πόλεμο η Ουκρανία ήταν μια μαύρη τρύπα διαφθοράς. Η χώρα κατατάσσεται πρώτη στην Ευρώπη -ή δεύτερη, αν συμπεριλαμβάνουμε στην Ευρώπη τη Ρωσία- στον δείκτη διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας. Αυτό ακριβώς το «κουσούρι» είναι από τα πιο ευαίσθητα θέματα όλο το εμπόλεμο διάστημα, ακριβώς επειδή ακόμα και η συζήτηση για τυχόν απάτες θα απειλούσε τη συνεχή υποστήριξη στην κοινή γνώμη Ε.Ε. και ΗΠΑ.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Τον πρώτο χρόνο των συγκρούσεων, το συγκεκριμένο θέμα αντιμετωπίστηκε ως ταμπού και παραμεριζόταν. Ησύχως, όμως, οι σύμμαχες χώρες αγωνιούσαν για το αν Ουκρανοί αξιωματούχοι θα «αποσπούσαν» μερικά από τα δισεκατομμύρια δολάρια που εισέρρεαν ως βοήθεια στο Κίεβο. Την περασμένη εβδομάδα, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν συναντήθηκε με τρεις υψηλόβαθμους Ουκρανούς αξιωματούχους για να τους χτυπήσει «καμπανάκι» ότι το πράγμα παράγινε και πως γερουσιαστές στην Αμερική ζητούν τον περιορισμό της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία λόγω της διαφθοράς.
Εδώ και μερικές ώρες, ο Ολέξιι Ρέζνικοφ, υπουργός Αμυνας της Ουκρανίας και κεντρική φιγούρα από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, απομακρύνθηκε. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανακατάταξη στην ηγεσία της Ουκρανίας από την αρχή του πολέμου. Ο Ζελένσκι, στην ανακοίνωση της απόφασής του, είπε μόνο ότι «ο Ολέξιι Ρέζνικοφ πέρασε περισσότερες από 550 ημέρες πλήρους κλίμακας πολέμου. Πιστεύω ότι το υπουργείο χρειάζεται νέες προσεγγίσεις και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης τόσο με τον στρατό όσο και με την κοινωνία γενικότερα». Στην πραγματικότητα, ο Ουκρανός ηγέτης τον έδιωξε από την κυβέρνησή του. Θα τον αντικαταστήσει ο Ρουστέμ Ουμέροφ, Τάταρος από την Κριμαία, που τον Σεπτέμβριο του 2022 είχε τεθεί επικεφαλής του Ταμείου Κρατικής Περιουσίας.
Ο μέχρι χθες υπουργός Αμυνας Ρέζνικοφ ήταν όλο αυτό το διάστημα το πιο αναγνωρίσιμο δημόσιο πρόσωπο της Ουκρανίας μετά τον Ζελένσκι. Είναι ο άνθρωπος που διαπραγματεύτηκε τη μεταφορά των δωρεών τεράστιων ποσοτήτων δυτικών όπλων και επέβλεψε τη μετάβαση της Ουκρανίας από το δικό της σοβιετικό οπλοστάσιο στα δυτικά συστήματα. Προς το παρόν, ο Ρέζνικοφ δεν φαίνεται να εμπλέκεται προσωπικά σε κατηγορίες περί κακοδιαχείρισης. Ομως, έρευνες που γίνονται στο υπουργείο του ανακαλύπτουν μεγάλα κενά.
Νωρίτερα μέσα στο έτος εντοπίστηκε ότι όπλα αξίας 986.000.000 δολαρίων, για τα οποία είχε συνάψει σύμβαση το υπουργείο Αμυνας, δεν παραδόθηκαν ποτέ μέχρι τις ημερομηνίες που καθορίζονται στο συμβόλαια, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Ορισμένες προπληρωμές για όπλα είχαν «εξαφανιστεί» σε λογαριασμούς εμπόρων όπλων στο εξωτερικό. Από τις έρευνες προκύπτει ότι οι υπεύθυνοι προμηθειών στο ουκρανικό υπουργείο Αμυνας δεν έκαναν έλεγχο στους προμηθευτές, ενώ επέτρεπαν και σε εμπόρους όπλων να παίρνουν λεφτά χωρίς να παραδίδουν τα όπλα.
Σε ΜΜΕ της Ουκρανίας γίνονται αναφορές για υπερτιμολογήσεις στις βασικές προμήθειες για τον στρατό, όπως τρόφιμα και χειμωνιάτικα πανωφόρια. Για παράδειγμα, το υπουργείο Αμυνας αγόραζε από την Τουρκία τις κονσέρβες φασόλια για τον στρατό σε τιμή υψηλότερη και από την τιμή στα ράφια των ουκρανικών σούπερ μάρκετ, αν και ο στρατός υποτίθεται ότι αγοράζει μαζικά και σε τιμές κάτω από τη χονδρική!
Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι αναγνώρισαν ότι κάποιες στρατιωτικές συμβάσεις δεν εφαρμόστηκαν και ουδέποτε παραδόθηκαν τα όπλα και τα πυρομαχικά, ενώ τα λεφτά έχουν εξαφανιστεί. Η δικαιολογία τους είναι ότι αυτά οφείλονταν στο χάος των πρώτων μηνών και τώρα έχουν αποκατασταθεί. Ο Ρέζνικοφ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το υπουργείο Αμυνας θα επιστρέψει προπληρωμές σε προμηθευτές.
Ο Ρέζνικοφ, ως υπουργός Αμυνας, θεωρούσε ότι η βασική του δουλειά είναι να ζητά όπλα από τους συμμάχους. Οι στρατιωτικές δαπάνες αντιπροσωπεύουν τώρα το 50% του κρατικού προϋπολογισμού της Ουκρανίας, που σημαίνει ότι ο πόλεμος άλλαξε την πηγή διαφθοράς στη χώρα. Προηγουμένως, οι υπεξαιρέσεις γίνονταν κυρίως μέσα από κρατικές εταιρίες διοικούμενες με πρακτικές διαφθοράς. Τώρα το χρήμα ρέει στις στρατιωτικές δαπάνες. Οι τεράστιες ροές κεφαλαίων για τη στήριξη του πολέμου είναι το νέο πεδίο κονόμας για κάποιους.
Η μοίρα του Ρέζνικοφ, του μέχρι χθες πανίσχυρου υπουργού Αμυνας, παραμένει άγνωστη. Τον ρωτούν επανειλημμένα τι πόστο θα έχει μελλοντικά, ακόμη κι αν θα αναλάβει ρόλο πρέσβη στη Βρετανία, αλλά δηλώνει μόνο ότι υπέβαλε την παραίτησή του στο ουκρανικό Κοινοβούλιο. Ο Ρέζνικοφ βρισκόταν σε στενή συνεργασία με το αμερικανικό Πεντάγωνο, αλλά οι ΗΠΑ δεν εμπιστεύονται τυφλά την Ουκρανία. Απαιτούν από τους αξιωματούχους της να καταγράφουν όλο τον στρατιωτικό εξοπλισμό που λαμβάνουν, να παρακολουθούν την πρόοδό του στην πρώτη γραμμή και να αναφέρουν τις δαπάνες πυρομαχικών, όπως και οποιαδήποτε ζημιά ή καταστροφή όπλων. Αμερικανικό προσωπικό διενεργεί επιθεωρήσεις για την παρακολούθηση των αμερικανικών όπλων εντός της Ουκρανίας.
Ο Ζελένσκι, προκειμένου να πείσει ότι παίρνει στα σοβαρά τη μάχη κατά της διαφθοράς, ανακοίνωσε πριν από λίγες μέρες ότι εξισώνεται νομικά η διαφθορά εν καιρώ πολέμου με την προδοσία. Στην πράξη, όμως, αυτή η κίνηση θα μπορούσε να αφαιρέσει υποθέσεις διαφθοράς από τη Δικαιοσύνη και να τις «δώσει» στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας, που υπάγεται απευθείας στον πρόεδρο. Αν, δηλαδή, το σχέδιο υλοποιηθεί, τότε η Υπηρεσία Ασφαλείας του Ζελένσκι θα αποκτήσει την εξουσία ακόμα και να θάβει υποθέσεις διαφθοράς για κορυφαίους αξιωματούχους.
ΟΛΕΞΙΙ ΡΕΖΝΙΚΟΦ
Ουκρανός πρώην υπουργός Αμυνας
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Γεννήθηκε στο Λβιβ το 1966. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Λβιβ και έπειτα ίδρυσε το δικηγορικό γραφείο. Ως δικηγόρος υπερασπίστηκε τον τότε προεδρικό υποψήφιο Βίκτορ Γιούσενκο ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ουκρανίας. Στις τοπικές εκλογές του Κιέβου του 2014 εξελέγη στο δημοτικό συμβούλιο και το 2019 διορίστηκε αντιδήμαρχος. Εχει υπηρετήσει σε διάφορες θέσεις στην κυβέρνηση της Ουκρανίας, όπως αντιπρόεδρος, υπουργός για την επανένταξη των προσωρινά κατεχομένων εδαφών της Ουκρανίας, αναπληρωτής επικεφαλής της διοίκησης του κράτους της πόλης του Κιέβου. Διετέλεσε υπουργός αμυνας από τις 4 Νοεμβρίου 2021 ως τις 4 Σεπτεμβρίου 2023.
Μ.Η.Τ. 232120