Ε.Ε.: Συναγερμός για νέες προσφυγικές ροές μετά το πραξικόπημα στον Νίγηρα

Τα γεγονότα στην αφρικανική χώρα ενδέχεται να έχουν σοβαρές συνέπειες στις προσπάθειες της Ευρώπης να αντιμετωπίσει την παράτυπη μετανάστευση μέσω της Μεσογείου, την ώρα που τα στοιχεία της Frontex δείχνουν άνοδο 10% το α΄ εξάμηνο του 2023 σε σχέση με πέρυσι

Τα στοιχεία της Frontex έχουν σημάνει συναγερμό στις Βρυξέλλες, καθώς, όπως ανακοίνωσε χθες η υπηρεσία, η παράτυπη μετανάστευση στην Ευρωπαϊκή Ενωση αυξήθηκε κατά 10% το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο – διευκρινίζοντας ότι οι περισσότερες αφίξεις αφορούν τις διαδρομές της Μεσογείου.

Την ώρα λοιπόν που η Ευρώπη σπεύδει άρον άρον να λάβει μέτρα, συνάπτοντας συμφωνίες για το Μεταναστευτικό-Προσφυγικό με την Τυνησία, τα βλέμματα όλων στρέφονται βαθύτερα στην Αφρική και σε χώρες όπως ο Νίγηρας.

Το στρατιωτικό πραξικόπημα της περασμένης εβδομάδας στον Νίγηρα, στη δυτική Αφρική, ενδέχεται να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης να μειώσει τις μεταναστευτικές ροές μέσω της Μεσογείου, σημείωνε χθες με νόημα αναλυτής που παρακολουθεί συστηματικά τις εξελίξεις στο Σαχέλ. «Χωρίς τον Νίγηρα» η στρατηγική της Ευρώπης είναι πολύ πιθανό «να καταρρεύσει» προειδοποίησε χαρακτηριστικά ο Ουλφ Λέσινγκ, επικεφαλής του προγράμματος για το Σαχέλ στο Ιδρυμα Κόνραντ Αντενάουερ (KAS). Υπογράμμισε μάλιστα πως οι συμφωνίες που είχαν συναφθεί πρακτικά θα ακυρωθούν αν το νέο στρατιωτικό καθεστώς στον Νίγηρα επιλέξει να μη συνεχίσει τη συνεργασία με την Ευρώπη.

Εκρυθμη η κατάσταση

Μόλις την Παρασκευή ο επικεφαλής της προεδρικής φρουράς του Νίγηρα, ο στρατηγός Ομάρ Τσιανί, αυτοδιορίστηκε πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου και de facto νέος ηγέτης της χώρας, ενώ την περασμένη Τετάρτη η προεδρική φρουρά έθεσε υπό περιορισμό τον πρόεδρο Μοαμέντ Μπαζούμ και το βράδυ της ίδιας ημέρας 10 αξιωματικοί του στρατού εμφανίστηκαν στην κρατική τηλεόραση και ανακοίνωσαν πως κάποιο «Εθνικό Συμβούλιο για τη Σωτηρία της Πατρίδας» (ΕΣΣΠ) καταλαμβάνει την εξουσία.

Γενικότερα, πάντως, η κατάσταση στην περιοχή του Σαχέλ είναι έκρυθμη, ιδίως στο Μάλι, στην Μπουρκίνα Φάσο και στο Σουδάν. Και ο Νίγηρας όμως ανέκαθεν ήταν μέρος-κλειδί της διαδρομής που παίρνουν πολλοί μετανάστες από την Υποσαχάρια Αφρική που φεύγουν για να σωθούν από τη βία και την ανέχεια με την ελπίδα να βρουν καλύτερη ζωή στην Ευρώπη.

Αφότου ανέλαβε την εξουσία τον Απρίλιο του 2021, ο ανατραπείς φιλοδυτικός πρόεδρος Μπαζούμ θεωρούνταν σύμμαχος-κλειδί από την Ε.Ε. Οι Βρυξέλλες συνεργάζονταν με τη Νιαμέ ήδη από το 2015, με σκοπό κυρίως να κλείσει το τμήμα της οδού που παίρνουν πολλοί μετανάστες από την Αγκαντέζ, στην έρημο, προς τη Λιβύη και τις ακτές της στη Μεσόγειο. Η αποστολή κοινής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας της Ε.Ε. στον Νίγηρα (EUCAP Sahel Niger) συμμετείχε ιδίως στην εκπαίδευση της αστυνομίας της χώρας της Αφρικής.

Η Νιαμέ πέρασε εξάλλου νόμο που ποινικοποίησε τη διακίνηση ανθρώπων από την Αγκαντέζ μέσω Σαχέλ στα σύνορα με τη Λιβύη. Εκτοτε, ο αριθμός των μεταναστών που φτάνουν στη Λιβύη μειώθηκε, σύμφωνα με τον Λέσινγκ.

Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ έκανε γνωστό το Σάββατο πως η Ε.Ε. θα αναστείλει την οικονομική υποστήριξη που πρόσφερε στον Νίγηρα, αξιώνοντας την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης.

Ο Μπορέλ είπε ακόμα πως η «απαράδεκτη επίθεση εναντίον της ακεραιότητας των δημοκρατικών θεσμών του Νίγηρα» θα πλήξει την εταιρική σχέση των Βρυξελλών με τη Νιαμέ, διαμηνύοντας πως αναστέλλονται άμεσα και μέχρι νεωτέρας η δημοσιονομική στήριξη και η συνεργασία ως προς την ασφάλεια.