Η Ελλάδα του Ξανθόπουλου

Ο θάνατος του Νίκου Ξανθόπουλου δεν συγκίνησε… κατά τύχη τους Ελληνες.

Ηταν αναμενόμενο να προκαλέσει συναισθήματα αυτής της έντασης και του βάθους η είδηση της εκδημίας του λαοφιλούς ηθοποιού. Η εικόνα του, όπως αποτυπώθηκε στις κινηματογραφικές ταινίες των δεκαετιών του ’60 και -σε μικρότερο βαθμό- του ’70, ήταν άμεσα συνδεδεμένη με το συλλογικό ασυνείδητο των Ελλήνων και τις μεγάλες, αιματηρές και πικρές περιπέτειες του έθνους μας.

Ο Νίκος Ξανθόπουλος, παρά το ταπεινό της καταγωγής του (σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο), που αποτελούσε κοινό τόπο για τους χαρακτήρες τους οποίους υποδυόταν στους ρόλους του, ήταν ένας ευγενής, ένας γνήσιος αριστοκράτης του ήθους, του καμάτου, των προθέσεων και της προσπάθειας. Προδόθηκε αλλά δεν πρόδωσε. Αδικήθηκε, αλλά δεν αδίκησε.

Οι ήρωες που ενσάρκωνε στις κινηματογραφικές ταινίες, που συγκλόνισαν το κοινό, ήταν πρόσωπα που χαρακτηρίζονταν από ιδεαλισμό, αφιλοχρηματία, αδιαφορία για τον συσχετισμό δυνάμεων (όταν επρόκειτο να συγκρουστούν με εκπροσώπους της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας) και ειλικρινή αγάπη και αισθήματα αλληλεγγύης προς το περιβάλλον τους.

Ο Νίκος Ξανθόπουλος ήταν ο άξιος γιος της φτωχολογιάς, που προσπαθούσε να κατακτήσει μια θέση στον ήλιο, ο απόγονος των προσφύγων της Μικρασίας, ο οποίος ζητούσε το δίκιο του όταν οι άλλοι είχαν λησμονήσει όσα είχαν συμβεί το 1922, ο άντρας που τιμούσε τον λόγο του, την ίδια στιγμή που το περιβάλλον του αδιαφορούσε για τον άγραφο νόμο που διείπε τις προσωπικές σχέσεις των ανθρώπων, και ο ταπεινός υπηρέτης των ηθικών αξιών, ο οποίος συγκρουόταν με την αλαζονεία του χρήματος και της εξουσίας.

Η Ελλάδα, όσο κι αν παρασύρεται από τις Σειρήνες του ευδαιμονισμού και της διάπλατης λεωφόρου, η οποία οδηγεί στην απώλεια, ξέρει ποιο είναι το σωστό και ποιο το εσφαλμένο. Γι’ αυτόν τον λόγο η είδηση του θανάτου του Νίκου Ξανθόπουλου προκαλεί αισθήματα θλίψης στην κοινή γνώμη.

Μαζί με τον Νίκο Ξανθόπουλο χάνεται μια ολόκληρη εποχή, που γνωρίζαμε για τι άξιζε να πολεμήσουμε και να θυσιαστούμε.