Ο ηρωικός πιλότος του Β΄ Παγκοσμίου «έφυγε» στα 102 του, έχοντας υπηρετήσει 27 χρόνια και μετάσχει σε 200 πολεμικές αποστολές
Βομβάρδισε τους ναζί, πολέμησε τον φασισμό κι εφηύρε τον Triton, τον ελληνικό μετατροπέα κυματικής ενέργειας σε ηλεκτρισμό. Ο Κωνσταντίνος Χατζηλάκος πέθανε προχθές, σε ηλικία 102 ετών. Ηταν ο τελευταίος επιζών Ελληνας πιλότος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε ο θάνατός του είναι στην πραγματικότητα ένα ορόσημο και το τέλος μιας εποχής. «Απογειωνόμασταν τέσσερις πιλότοι και επιστρέφαμε δύο ή ένας ή κάποιες φορές και κανένας. Αυτό θυμάμαι» είχε πει αφοπλιστικά σε συνέντευξη που έδωσε το 2019.
Η πορεία του αντιπτεράρχου Κωνσταντίνου Χατζηλάκου ήταν θρυλική και σπάνια, αλλά ο ίδιος περιέγραφε το πολυτάραχο βιογραφικό του δωρικά: «Γεννήθηκα το 1920. Είμαι παλαίμαχος πιλότος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπηρέτησα στην Πολεμική Αεροπορία 27 χρόνια και έχω εκτελέσει πάνω από 200 πολεμικές αποστολές».
Για την εμβληματική του πορεία δεν κόμπαζε ποτέ. Ισως επειδή θεωρούσε πως ό,τι έκανε ήταν απλά το χρέος του. «Ολα άρχισαν με το ΟΧΙ της Ελλάδας και συνεχίστηκαν με την εκπλήρωση ενός όρκου και ενός χρέους. Μια πορεία γεμάτη άγχος, πόνο και αίμα».
Ελεγε για την 28η Οκτωβρίου, όταν οι Ιταλοί άρχισαν να βομβαρδίζουν το αεροδρόμιο στο Τατόι: «Την πρώτη νύχτα του πολέμου ήμασταν με τους συμμαθητές μου άγρυπνοι, σε επιφυλακή. Κι ενώ το τελεσίγραφο έληγε στις 6 π.μ., μία ώρα πριν δεχτήκαμε τις πρώτες βόμβες των ιταλικών αεροπλάνων».
Ετσι, ο Χατζηλάκος μαζί με τους υπόλοιπους 39 εκπαιδευόμενους Ικάρους βρέθηκαν αρχικά στο Αργος. Επειτα, όταν πια η χώρα καταλήφθηκε από τους Γερμανούς, αναχώρησαν με το τελευταίο καράβι από το λιμάνι της Σούδας για να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους στην Παλαιστίνη, μετά στην Αίγυπτο, στη Ροδεσία, στο Σουδάν.
Τελικά εντάχθηκαν στις ελληνικές πολεμικές μοίρες της Μ. Ανατολής. Ο Χατζηλάκος τοποθετήθηκε στη νεοϊδρυθείσα 336η Μοίρα Διώξεως. Πετώντας με Hurricane και Spitfire, πήρε μέρος σε όλες τις επιχειρήσεις, σε αποστολές βομβαρδισμού γερμανικών θέσεων στην Ιταλία και στις ακτές της Γιουγκοσλαβίας, καθώς και σε αποστολές συνοδείας νηοπομπών σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Εμενε σε αντίσκηνα στη λιβυκή έρημο, κι από εκεί εκτέλεσε συνολικά 200 πολεμικές αποστολές με τα αεροσκάφη της μοίρας, καθεμιά από τις οποίες ήταν «ρώσικη ρουλέτα» με τον θάνατο. Για τη δράση του αυτήν τού απονεμήθηκαν 10 πολεμικά παράσημα.
Στην ελεύθερη πλέον Ελλάδα επέστρεψε στις 14 Νοεμβρίου 1944. Ηταν ένας από τους πρώτους πιλότους που πέταξαν πάνω από την ελεύθερη Ακρόπολη. Αλλά «από τους 22 χειριστές που επανδρώσαμε την 336η Μοίρα τον Φεβρουάριο του 1943, επιστρέψαμε μόνο επτά. Από τους 40 συμμαθητές μου γυρίσαμε οι μισοί. Κανέναν τους δεν ξεχνάω. Και κυρίως εκείνους που μοιραζόμασταν το αντίσκηνό μας, αλλά έβρισκα το ράντσο τους άδειο έπειτα από πτήσεις» θυμόταν συγκινημένος.
Στις 22 και τις 26 Νοεμβρίου 1943 ήταν ο ένας από τους τέσσερις πιλότους που «σηκώθηκαν» επειγόντως με τα Hurricane για δύο απόρρητες αποστολές: η μία, να παράσχουν κάλυψη σε ένα καταδρομικό και, η άλλη, να συνοδέψουν βομβαρδιστικό Liberator με αμερικανικά χαρακτηριστικά. Μόνο αργότερα, όταν έληξε το απόρρητο, έμαθε ο Χατζηλάκος ότι στην πρώτη από αυτές τις αποστολές είχε προστατέψει το καράβι που μετέφερε τον Βρετανό πρωθυπουργό Τσόρτσιλ και στη δεύτερη τον Αμερικανό πρόεδρο Ρούζβελτ.
Μεταπολεμικά, υπήρξε εκπαιδευτής σε σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων, διοικητής αεροπορικών μονάδων και διευθυντής Επιχειρήσεων σε στρατηγεία του ΝΑΤΟ. Το 1964-1967 ήταν ακόλουθος Αμυνας στην ελληνική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον, απ’ όπου αποστρατεύτηκε διαφωνώντας με τη χούντα. Αργότερα διετέλεσε διευθυντικό στέλεχος της Χαλυβουργικής, ενώ το 1978-1997 ήταν τεχνικός σύμβουλος της αεροδιαστημικής εταιρίας McDonnell Douglas Corporation.
Ως βετεράνος πολεμικός πιλότος ήταν πρόεδρος του Συνδέσμου Παλαιμάχων Αεροπόρων της Βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας – Κλάδος Αθηνών. Στα 99 του, η ψυχή του λαχταρούσε ακόμα να πετάει. «Αν μπορούσα να ξαναγίνω τώρα 23 χρονών, θα ήθελα να πετάξω με το Spitfire» έλεγε προ τριετίας.
Παρέμενε ακούραστος και ευφυής. Το 2006, στα 86 του, εφηύρε τον Triton, τον ελληνικό μετατροπέα κυματικής ενέργειας σε ηλεκτρισμό, ύστερα από έρευνες 29 ετών. Η πατέντα του, που μετατρέπει τη δύναμη της θάλασσας σε ενέργεια, έχει πάρει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από 19 χώρες, μεταξύ των οποίων Αμερική, Καναδάς, Βραζιλία, Χιλή, Αυστραλία, Ευρώπη, Τουρκία, Ισραήλ, Κορέα. Οι Αμερικανοί την περιέγραψαν ως «ιδιοφυή στην απλότητά της».
Προκαλεί απορία γιατί η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύεται αυτόν τον πρωτοποριακό τρόπο, όταν μάλιστα δεν επιφέρει καμιά αλλοίωση και βλάβη στο περιβάλλον.
Αντίθετα με τις ανεμογεννήτριες, επίγειες και κυρίως θαλάσσιες, που όμως έχουν το «προτέρημα» ότι τις φτιάχνει η Siemens, άρα αποτελούν την μπίζνα επιλογής για όσους Ελληνες πρωθυπουργούς επιθυμούν τη στήριξη της Γερμανίας…
Το 2018 εξέδωσε το αυτοβιογραφικό του βιβλίο, την «Τελευταία Αποστολή». Εκεί έγραφε: «Το πώς αντιλαμβάνεται κανείς την έννοια του χρέους προς την πατρίδα και πώς το εκπληρώνει καθορίζει το ίχνος και το αποτύπωμα που θα αφήσει στην Ιστορία, τη μικρή του, την προσωπική, αλλά και τη μεγάλη, την πανανθρώπινη».
Ο Κωνσταντίνος Χατζηλάκος έκανε το χρέος του, ίσως και πολλά παραπάνω. Θα τον θυμόμαστε όλοι με αιώνια ευγνωμοσύνη.
Βασίλης Γαλούπης
Μ.Η.Τ. 232120