«Δεν ξέρουμε πού τα μοιράζουν» παραδέχεται ακόμα και το αμερικανικό Πεντάγωνο. Ο κ. Παναγιωτόπουλος έχει τρόπο να ελέγξει;
Του Βασίλη Γαλούπη
Δεν είμαι διατεθειμένος να παραθέσω στοιχεία. Ούτε στη Δι@ύγεια βγαίνουν ούτε ανακοινώνονται φορτωτικές και δελτία αποστολής» δήλωσε ο υπ. Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος προχθές στη Βουλή για τα όπλα που στέλνει η Ελλάδα στην Ουκρανία, παρακάμπτοντας πια και επίσημα το Κοινοβούλιο, σε αντίθεση με ό,τι γίνεται σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία. Οταν, μάλιστα, ο υπουργός Αμυνας αρνείται επίσημα να ενημερώσει τα κόμματα για την αναβαθμισμένη εμπλοκή της χώρας στο πολεμικό πεδίο της Ουκρανίας, τότε δίνει και μια ιδέα για όσα (δεν) θα πει και σήμερα στην Επιτροπή Εξωτερικών και Αμυνας που ο ίδιος συγκάλεσε.
Πέρα, όμως, από τις βαριές και πολύπλευρες συνέπειες των ελληνικών αποστολών όπλων στην Ουκρανία, προκύπτει κι ένα βασικό ερώτημα: Πού καταλήγουν τα όπλα που στέλνει η Ελλάδα στην Ουκρανία; Πώς εγγυάται ο υπουργός την ιχνηλάτησή τους; Γνωρίζει πού βρίσκονται αυτή τη στιγμή και με ποιον τρόπο σκοπεύει να ελέγξει πού θα καταλήξουν, όταν αρχίσουν να αποκλιμακώνονται οι μάχες στην Ουκρανία;
Στην αγωνία της να εκτελέσει άνωθεν εντολές για αποστολή όπλων η κυβέρνηση επιμένει να κρύβει τι στέλνει στην Ουκρανία, όμως ορισμένα από αυτά τα όπλα θα περιέλθουν κατά πάσα πιθανότητα στα χέρια άλλων στρατών, δυνάμεων και οργανώσεων που η Ελλάδα δεν σκόπευε να εξοπλίσει.
Παράνομη διακίνηση
Τα ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα όπλα στέλνονται σε μια χώρα που ήδη αποτελεί τη μαύρη τρύπα του λαθρεμπορίου όπλων στην Ευρώπη. Η Ουκρανία αποτελεί ήδη έναν από τους μεγαλύτερους κόμβους παράνομης διακίνησης παγκοσμίως;
Οι προειδοποιήσεις ήδη υπάρχουν. «Τα όπλα που αποστέλλονται στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο θα καταλήξουν στην παγκόσμια μαύρη οικονομία και στα χέρια εγκληματιών» δήλωσε πριν από λίγες μέρες ο επικεφαλής της Interpol Γιούργκεν Στοκ.
Στις 28 Μαΐου και η εκτελεστική διευθύντρια της Europol Κάθριν ντε Μπολ δήλωσε ότι ανησυχεί για την τύχη μιας μεγάλης ποσότητας των όπλων που στέλνει η Δύση στην Ουκρανία. Σε συνέντευξή της στη γερμανική «Welt am Sonntag» είπε ότι ουσιαστικά κανείς δεν ξέρει πού πάνε όταν περνάνε τα ουκρανικά σύνορα: «Προετοιμαζόμαστε. Πολλά από αυτά τα όπλα θα πουληθούν παράνομα στη μαύρη αγορά μετά το τέλος της σύγκρουσης. Θέλουμε η Ευρώπη να είναι έτοιμη. Μια διεθνής ομάδα εργασίας μελετά επιλογές για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος».
Η επικεφαλής της Europol παραλλήλισε τη σημερινή κατάσταση με αυτή που ακολούθησε τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία: «Έκτοτε πολλά όπλα εμφανίστηκαν στην Ευρώπη και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται από εγκληματικές ομάδες μέχρι σήμερα».
Αυτή τη στιγμή το πρόβλημα είναι τόσο μεγάλο, που ούτε οι ΗΠΑ γνωρίζουν σε ποια χέρια καταλήγουν τα όπλα που αποστέλλονται στην Ουκρανία. «Έχουμε ελάχιστους τρόπους για να παρακολουθήσουμε την πορεία τους. Τα όπλα πέφτουν σε μια μεγάλη μαύρη τρύπα» παραδέχτηκε στο CNN Αμερικανός αξιωματούχος που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Πάνω από 20 χώρες, μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., έχουν στείλει όπλα αξίας δισεκατομμυρίων στην Ουκρανία, την οποία ήδη πριν από τον πόλεμο το Global Organized Crime Index περιέγραφε ως «μία από τις μεγαλύτερες αγορές διακίνησης όπλων στην Ευρώπη».
Η μαύρη αγορά της Ουκρανίας έχει ως κύριο προορισμό τη Μέση Ανατολή. Το παράνομο εμπόριο όπλων στη δυτική Ευρώπη είναι μια αγορά που ήδη κυριαρχείται από προμήθειες του πολέμου της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Τα περισσότερα από τα όπλα από την Ουκρανία προορίζονται για το Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη, αλλά και την Τουρκία, όπου υπάρχει ζήτηση για βαρέα όπλα σε μεγάλες ποσότητες. Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την «Washington Post», το 2018 το Κογκρέσο απαγόρευσε στο Τάγμα Αζόφ της Ουκρανίας να λαμβάνει όπλα από τις ΗΠΑ.
Τον περασμένο μήνα, στις 27 Μαΐου, η ρωσική υπηρεσία ασφαλείας FSB κατέστρεψε στην Κριμαία ένα παράνομο δίκτυο λαθρεμπορίου όπλων από την Ουκρανία. Συνέλαβε τον πωλητή, δύο μεσάζοντες και δύο αγοραστές. Αφορμή στάθηκε η πώληση ενός τυφεκίου AKS-74U και πάνω από 300 φυσίγγια, με συνέπεια οι ρωσικές Αρχές να κινητοποιηθούν και να φτάσουν στο δίκτυο λαθρεμπορίας.
Το 2020 ένας εκτοξευτής πυραύλων βρέθηκε σε σκουπιδοτενεκέ στο Zhytomyr. Την ίδια χρονιά, στην Οδησσό, η υπηρεσία ασφαλείας της Ουκρανίας ανακάλυψε 18 χειροβομβίδες RGD-5, 12 χειροβομβίδες F-1 και 2 αντιαρματικές νάρκες σε μια κοντινή εγκατάσταση ηλεκτρικής ενέργειας. Ενα μέλος της υπηρεσίας είχε κλέψει τα όπλα από στρατιωτική βάση και τα διέθετε προς πώληση.
Σύμφωνα με το Reuters, πολλά από τα ουκρανικά όπλα μεταφέρονται μέσω του λιμανιού της Οδησσού στη Μαύρη Θάλασσα και στη συνέχεια στη Μεσόγειο. Αλλα νότια μέσω των Βαλκανίων και άλλα μέσω της περιοχής του βόρειου Καυκάσου της Ρωσίας: «Χρειάζεσαι έναν κανονικό πόλεμο για να γίνουν διαθέσιμα μεγάλα όπλα και αυτή τη στιγμή, από την πλευρά των εγκληματιών, είναι μια φανταστική ευκαιρία». Σήμερα, με την άνευ προηγουμένου ροή όπλων από άλλα κράτη στην Ουκρανία, κινδυνεύουμε «να δούμε ακόμα και ληστείες τραπεζών με Javelin» είπε ανώτερος Γάλλος αξιωματικός του στρατού στο France 24.
«Η ανικανότητα των χωρών, ακόμα και των ΗΠΑ, να ελέγχουν πού καταλήγουν τα όπλα μετά την παράδοση στην Ουκρανία μπορεί εύκολα να μας γυρίσει μπούμερανγκ με απρόβλεπτες συνέπειες. Και με δεδομένη την ακόρεστη όρεξη του Ζελένσκι, που συνεχώς ζητάει κι άλλα όπλα από τη Δύση, όλες αυτές οι τεράστιες ποσότητες δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν μόνο κατά των Ρώσων. Πρόκειται να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά» δήλωσε ο αναλυτής του αμερικανικού Ινστιτούτου CATO Τζόρνταν Κοέν στο CNN.
Ο Μπάιντεν υπολόγισε ότι μπροστά στα συμφέροντα που έχει στην Ουκρανία είναι ένα ρίσκο που επιλέγει να πάρει. Η Ελλάδα;
Μ.Η.Τ. 232120