«Μπήκαμε στο συνέδριο με ένα κόμμα που ξέραμε και θα βγούμε με κάτι εντελώς διαφορετικό».
Από τον Γιώργο Χατζηδημητρίου
Η διαπίστωση αυτή στελέχους της «Ομπρέλας» στη «κυριακάτικη δημοκρατία» δεν άργησε να λάβει χαρακτήρα προφητείας. Το 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, που καθυστέρησε λόγω της πανδημίας να διεξαχθεί δύο χρόνια, πήρε άλλον, απρόβλεπτο δρόμο από την πορεία που το προόριζε ο «μηχανοδηγός» του. Στόχος του Αλέξη Τσίπρα, όπως τον διακήρυξε την πρώτη ημέρα μέσα σε λατρευτικές εκδηλώσεις, πρωτοφανείς για κόμμα ανανεωτικής Αριστεράς, ήταν να παρουσιάσει ένα συνεκτικό πρόγραμμα με σκοπό την πολιτική ανατροπή, το οποίο -όπως είπε προκειμένου αυτή τη φορά να μην καλλιεργήσει υπέρμετρες προσδοκίες και εκτεθεί όπως την αλησμόνητη «πρώτη φορά»- βασίζεται στον «ρεαλιστικό ριζοσπαστισμό».
Χρειάστηκαν μόλις λίγες ώρες για να πάρουν οι διαδικασίες δυσοίωνη τροπή, μπαίνοντας πλησίστιες στη σφαίρα του «ριζοσπαστικού σουρεαλισμού». Φιλόδοξος στόχος του Τσίπρα και της ηγετικής ομάδας που τον περιβάλλει ήταν θεωρητικά η ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η οποία, όπως όλα δείχνουν, έχει εισέλθει σε έναν διακριτό κύκλο φθοράς. Αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι ότι οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι έχουν θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο… εκπαραθύρωσης του ίδιου του αρχηγού προκειμένου να επιστρέψει το κόμμα στις ρίζες των κινημάτων που θεωρούν ότι το οδήγησαν στην εξουσία. Πίσω από τους όρκους πίστης που καταθέτουν υφέρπει η απόφασή τους να εναποθέσουν τις ελπίδες τους στην πάση θυσία εκλογική ήττα Τσίπρα, προκειμένου να τον οδηγήσουν σε μια κατάσταση πολιτικής ομηρίας όπου θα διαμορφώνουν αποφασιστικά οι ίδιοι τους όρους του εσωκομματικού παιχνιδιού.
Στις συνθήκες αυτές, η ρήξη είναι μοιραίο επακόλουθο. Το διαπίστωσαν αυτό όσοι παρακολούθησαν από κοντά την ατμόσφαιρα ανελέητων συγκρούσεων που διαμορφώθηκε τις προηγούμενες ημέρες στους διαδρόμους του συνεδρίου. Ο Τσίπρας, που, όπως αποδεικνύεται τώρα, είχε τους λόγους του που άφησε να κυλήσει ο χρόνος μέχρι να βρει την κατάλληλη συγκυρία, φρόντισε να καθορίσει ο ίδιος το έδαφος και τους όρους της σύγκρουσης. Στις εσωκομματικές εκλογές που προηγήθηκαν για εκλογή συνέδρων επικράτησαν συντριπτικά όσοι στήριζαν ανεπιφύλακτα τις προτάσεις του για την ανάδειξη του προέδρου και των μελών της κεντρικής επιτροπής όχι από το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο, που είναι το συνέδριο, αλλά από την οργανωμένη βάση του κόμματος.
Θα μπορούσε κάποιος ανυποψίαστος να υποθέσει ότι αυτή είναι μια επουσιώδης οργανωτική αλλαγή. Πρόκειται, όμως, για μια επιλογή στρατηγικού χαρακτήρα, που διαμορφώνει ένα νέο πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο, προκειμένου, όπως υποστηρίζει η εσωκομματική τάση της «Ομπρέλας», που αντιτίθεται σε αυτό, να μετατραπεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε ένα πλαδαρό αρχηγικό κόμμα με μέλη που θα έχουν συμπεριφορά αγέλης και στελέχη κεντρικής επιτροπής (δημοφιλείς καλλιτέχνες, αθλητές, κ.λπ.) που θα αναδεικνύονται από την εφήμερη λάμψη του «σταρ σίστεμ».
Τη σχετική τροπολογία που κατέθεσαν δηλώνοντας τη διαφωνία τους συνυπογράφουν οι: Δ. Βίτσας, Ν. Βούτσης, Θ. Δρίτσας, Εφη Καλαμαρά, Κατερίνα Κνήτου, Π. Λάμπρου, Αν. Ξανθός, Δ. Παπαδημούλης, Μ. Σαμπατακάκης, Ράνια Σβήγκου, Π. Σκουρλέτης, Ε. Τσακαλώτος, Ν. Φίλης και Τασία Χριστοδουλοπούλου. Στους αντίποδες η ηγεσία υποστηρίζει ότι με τις προτάσεις της εμπεδώνεται η εσωκομματική δημοκρατία και ο ΣΥΡΙΖΑ καθίσταται «το πιο δημοκρατικό κόμμα στην Ευρώπη», στο οποίο τα μέλη του θα αναβαπτιστούν στα καθαρά νερά της άμεσης συμμετοχής. Υπόρρητος στόχος, βέβαια, είναι η οριστική περιθωριοποίηση των τάσεων, οι οποίες, σύμφωνα με τον Τσίπρα, εμποδίζουν τη μετεξέλιξη και το άνοιγμα του κόμματος σε ευρύτερα κοινωνικά και πολιτικά στρώματα, που αρχίζουν από το προοδευτικό κέντρο και καταλήγουν στη ριζοσπαστική Αριστερά.
Κάτω από το ευκρινές σύνθημα «Νέα αρχή – Προοδευτική διακυβέρνηση», ο Αλ. Τσίπρας προσπάθησε να διαμηνύσει στην κοινωνία ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, «πιο ώριμος» και «έχοντας μάθει από τα λάθη του», είναι έτοιμος να ξανακυβερνήσει τη χώρα και να βάλει τέλος «στο καθεστώς Μητσοτάκη». Οταν αποφλοιώθηκε η ομιλία του, αυτό που έμεινε ως κυρίαρχο πολιτικά στοιχείο στον αέρα ήταν το προσκλητήριο στα κοινωνικά στρώματα, που αλέθονται κάτω από τις νεοφιλελεύθερες ερπύστριες για τη διαμόρφωση μιας νέας κοινωνικής συμφωνίας, και κυρίως στις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου, όχι με ηγεμονικούς όρους -«ως πρώτη, αλλά όχι μόνη προοδευτική δύναμη», όπως εξήγησε- για τη διαμόρφωση προοδευτικής πλειοψηφίας και την πολιτική αλλαγή.
Πρόσκληση…
«Υπάρχει θέση και ρόλος για όλους ανεξάρτητα από ιδεολογικές διαφορές για ένα κοινό πρόγραμμα προόδου» υπογράμμισε δελεαστικά, καλώντας, βασικά, την πλευρά του ΚΙΝ.ΑΛ. «να ανοίξει τα χαρτιά της» και να απαντήσει στην ερώτηση «ποια κυβέρνηση και με ποιο πρόγραμμα θα πρέπει να αναλάβει τις τύχες της χώρας». Την ίδια στιγμή δεν απέφυγε τους προειδοποιητικούς τόνους, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Εμείς είμαστε ανοικτό βιβλίο. Ούτε αποκλείουμε, αλλά ούτε και μπορούμε να περιμένουμε κανέναν. Θέλουμε να είμαστε κορμός και θεμέλιο μιας κυβέρνησης που θα προκύψει από τις κάλπες της απλής αναλογικής. Ας μη λησμονεί κανείς: Η κοινωνία δεν εμπιστεύεται και η Ιστορία δεν θυμάται ποτέ τους απόντες από τα προσκλητήριά της».
Στην ομιλία του έκλεισε οριστικά τα τεφτέρια της μνημονιακής διαχείρισης. Υποστήριξε, προς γενική έκπληξη, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αμέσως μετά την εκλογική ήττα έκανε την αυτοκριτική του και, μάλιστα, δήλωσε υπερήφανος για όσα η κυβέρνησή του επέτυχε (έξοδο από τα Μνημόνια, 13η σύνταξη κ.ά.) Ταυτόχρονα ανέφερε ότι θα καταργήσει σειρά νόμων της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ότι ανέπτυξε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα «ριζοσπαστικού ρεαλισμού» πέντε δεσμευτικών αξόνων και κράτησε για το τέλος, με εικονικά χαμηλούς και ενωτικούς τόνους, το ζήτημα των καταστατικών αλλαγών, το οποίο έτσι κι αλλιώς είχε λυθεί.
Μ.Η.Τ. 232120