10 κανόνες για να προλάβουμε τη γρίπη και τις ιώσεις του αναπνευστικού

1. Να εμβολιαστούμε!

Ακόμα και τώρα όλα τα άτομα άνω των 60 ετών, όλες οι ευάλωτες ομάδες όπως και το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό της χώρας πρέπει να εμβολιαστεί. Σε 10 ημέρες το εμβόλιο αρχίζει να είναι δραστικό. Ο Π.Ο.Υ. ζήτησε >70% εμβολιασμό στον κοινό πληθυσμό, και 100% στις ευάλωτες ομάδες και στο προσωπικό των νοσοκομείων. Και ενώ οι πολίτες των Ευρωπαϊκών χωρών εμβολιάζονται, εμείς βρισκόμαστε συνεχώς στο απίστευτο μέσο όρο του 20% περίπου. Γιατί; Το εμβόλιο είναι ασφαλές, καλύπτεται από τα Ταμεία και μας προφυλάσσει από τη γρίπη. Ο αντίλογος αφορά: (i) «εμβολιαστήκαμε την περασμένη χρονιά» και η σωστή απάντηση: το εμβόλιο της γρίπης κάθε χρόνο είναι διαφορετικό και γι’ αυτό πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε Νοέμβριο για τη χώρα μας, ενώ η προφύλαξη διαρκεί μόνο ένα 6μηνο. (ii) «κάναμε το εμβόλιο, αλλά δεν ήταν δραστικό αφού συνεχώς υποτροπιάζουμε με πονόλαιμο, συνάχι, πυρετό και βήχα» και η απάντηση: αυτά τα συμπτώματα υποδηλώνουν «κοινό κρυολόγημα», δηλαδή ιώσεις που προκαλούνται από περισσότερα από 200 είδη ιών και δεν έχουν σχέση με τη γρίπη. Το κρυολόγημα ποτέ δεν είναι σοβαρό και ο ασθενής «θα γίνει μόνος του καλά» σύντομα χωρίς αντιβιοτικά (!), ενώ η γρίπη είναι σοβαρή λοίμωξη με πιθανή θανατηφόρο κατάληξη. Προσοχή όμως γιατί και η COVID-19 λοίμωξη από τον ιό Omicron προκαλεί κατά κανόνα τα ίδια συμπτώματα!

2. Να αερίζουμε καλά τα δωμάτιά μας αφού οι ιώσεις και η γρίπη μεταδίδονται με σταγονίδια που αιωρούνται στον αέρα, που θα τα εισπνεύσουμε και θα μολυνθούμε.
3. Να βήχουμε και να φτερνιζόμαστε στο χαρτομάντιλό μας ή ακόμα και στο μανίκι μας για να περιορίσουμε το «αεροζόλ» των ιών που θα εισπνεύσουν οι γύρω μας και έτσι να τους προφυλάξουμε.
4. Να αποφεύγουμε ιδίως τους «κρύους» μήνες τον συγχρωτισμό, δηλαδή τις κλειστές συγκεντρώσεις στις οποίες μπορεί να συμμετέχουν πάσχοντες στην αρχική φάση της γρίπης, που είναι ασυμπτωματικοί, αλλά οι οποίοι μεταδίδουν τον ιό στα άτομα που συγχρωτίζονται.
5. Να σαπουνίζουμε καλά και συχνά τα χέρια μας και στη συνέχεια να χρησιμοποιούμε αλκοολούχο αντισηπτικό ακόμα και όταν δεν έρθουμε σε επαφή με πάσχοντα από γρίπη, γιατί στο άψυχο περιβάλλον που συνεχώς αγγίζουμε μπορεί να επιβιώνει ο ιός της γρίπης για περισσότερες από 24 ώρες.
6. Να μην αγγίζουμε μάτια, μύτη, στόμα με τα χέρια μας πριν τα πλύνουμε εφόσον μπορεί να υπάρχει επάνω τους ο ιός της γρίπης που προμηθευτήκαμε από το άψυχο περιβάλλον μας.
7. Να μην παίρνουμε αντιβιοτικά για τη γρίπη και τις ιώσεις γενικότερα, αφού τα αντιβιοτικά δεν είναι δραστικά στους ιούς. Επιπλέον, η χορήγηση οποιουδήποτε αντιβιοτικού τόσο στα κρυολογήματα όσο και στη γρίπη ούτε θεραπεύει ούτε προστατεύει από επιπλοκές. Αντίθετα βλάπτει αφού συχνά συνοδεύεται από παρενέργειες όπως αλλεργίες και διαρροϊκά σύνδρομα αλλά και ανάπτυξη αντοχής σε πολύτιμα φάρμακα έναντι των βακτηρίων, όπως είναι τα αντιβιοτικά, ώστε να μην είναι δραστικά όταν θα τα χρειαστούμε.
8. Να φοράμε γάντια, χάρτινη προστατευτική μπλούζα και χειρουργική μάσκα σε οποιαδήποτε επαφή μας με τον ασθενή ή μέλη της οικογένειάς μας που πάσχουν και να πλένουμε τα χέρια μας όταν αλλάζουμε γάντια.
9. Να συμβουλευόμαστε τον ιατρό μας ή να πάμε στο εφημερεύον νοσοκομείο, ιδιαίτερα εάν εμφανίσουμε απότομα υψηλό πυρετό ή δύσπνοια, και να μην παίρνουμε μόνοι μας αντιβιοτικά.
10. Αν ανήκουμε σε ομάδα υψηλού κινδύνου και έχουμε έρθει σε στενή επαφή με πάσχοντα από γρίπη, να λαμβάνουμε προληπτικά και αφού έχουμε συμβουλευτεί τον ιατρό μας 1 δισκίο οσελταμιβίρης (Tamiflu) για 10 ημέρες.

Όμως το κυριότερο αφορά να γνωρίζουμε τις ομάδες υψηλού κινδύνου που πρέπει να εμβολιάζονται για τη γρίπη, οι οποίες είναι:

• Άτομα άνω των 60 ετών
• Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και όλοι οι εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας
• Άτομα με:
  • χρόνιες πνευμονοπάθειες
  • καρδιακά νοσήματα
  • ανοσοκαταστολή (λόγω υποκείμενης κακοήθειας, λήψης κορτιζόνης και άλλων αντινεοπλασματικών φαρμάκων)
  • δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
  • σπληνεκτομ
  • χρόνια νεφροπάθεια
  • σακχαρώδη διαβήτη
• Παχύσαρκοι
• Έγκυες, ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης (οι έγκυες έχουν 4πλάσια πιθανότητα εισαγωγής στο νοσοκοµείο και 10πλάσια στη Μ.Ε.Θ)
• Λεχωίδες, Θηλάζουσες
• Παιδιά που παίρνουν χρονίως ασπιρίνη (συνεννόηση με τον παιδίατρο)
• Κλειστοί πληθυσμοί (τρόφιµοι και προσωπικό ιδρυμάτων, ή σχολών κλπ.)
• Άτοµα σε στενή επαφή µε παιδιά κάτω των 6 µηνών ή φροντιστές ατόµων µε υποκείµενο νόσηµα
• Πτηνοτρόφοι – κτηνοτρόφοι

Ελένη Γιαμαρέλλου
Ομοτ. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών
Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος
Πρόεδρος Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων ΥΓΕΙΑ