Χάνουν τον ύπνο τους εκατοντάδες Έλληνες με το μέγα σκάνδαλο για το «αόρατο» χρήμα
Από τον Βασίλη Γαλούπη
Παγκόσμιο πανικό προκαλεί το νέο σκάνδαλο των Pandora Papers, με εμπλεκόμενους εκατοντάδες πολιτικούς, κι όχι μόνο, σε όλο τον κόσμο για «κρυμμένο» χρήμα σε υπεράκτιες εταιρίες. Τα εκατομμύρια έγγραφα για offshore που έχει στα χέρια της διεθνής ομάδα δημοσιογράφων αναμένεται να δοθούν σύντομα στη δημοσιότητα και να συνταράξουν τις περισσότερες χώρες της Γης, ενδεχομένως ακόμα περισσότερο κι από τα Panama Papers το 2016 ή τα Paradise Papers έναν χρόνο αργότερα.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα υπάρχει υψηλό ενδιαφέρον στην υπόθεση και για την Ελλάδα, με 283 ελληνικές εταιρίες να εμφανίζονται στα έγγραφα ως δικαιούχοι υπηρεσιών σε offshore. Κάτι που σημαίνει ότι, πιθανότατα, θα είναι θέμα χρόνου να κληθούν από την Οικονομική Εισαγγελία για εξηγήσεις, όταν εμφανιστούν στη δημοσιότητα τα ντοκουμέντα με τα ονόματά τους.
Να υπενθυμίσουμε ότι και το 2017, όταν η ίδια διεθνής δημοσιογραφική ομάδα αποκάλυψε το παρόμοιο -αλλά μικρότερων διαστάσεων- σκάνδαλο των Paradise Papers, είχε αρχίσει στη χώρα μας μεγάλη εισαγγελική έρευνα για το ελληνικό σκέλος, με εντολή της επικεφαλής των οικονομικών εισαγγελέων.
Στόχος εκείνης της έρευνας ήταν να ελεγχθούν όλα τα στοιχεία για φυσικά και νομικά πρόσωπα ελληνικού ενδιαφέροντος που περιλαμβάνονταν στο τεράστιο υλικό των εγγράφων των Paradise Papers, ώστε να εντοπιστούν τόσο ύποπτοι για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες όσο και φοροφυγάδες. Από τα 19.000 έγγραφα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, συμβολαίων και συμβάσεων καταγράφονταν τότε συνολικά 252 καταχωρίσεις διευθύνσεων επικοινωνίας στην Ελλάδα.
Στο νέο σκάνδαλο, με την ονομασία Pandora Papers, ονόματα Ελλήνων πολιτικών δεν φαίνεται να υπάρχουν, όχι σε αυτή τη φάση τουλάχιστον, όμως δεν αποκλείεται να σκάσουν κανόνια για συγγενικά πρόσωπα ή συνεργάτες πολιτικών προσώπων, όπως έχει συμβεί και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις στο παρελθόν.
Κεντρικό ρόλο, όσον αφορά τους πελάτες πολιτικούς, φέρεται ότι έπαιζαν 12 εταιρίες από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και μίας κυπριακής, της μοναδικής που η δραστηριότητά της συνεχίζεται και μέσα στο 2021, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που παρουσιάστηκαν. Μάλιστα, σε μπελάδες φέρεται ότι έχει μπει και ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, όπως θα δούμε στη συνέχεια, με τον ίδιο να διαψεύδει οποιαδήποτε γνώση.
Τα νέα έγγραφα-φωτιά βρίσκονται στην κατοχή του International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), μίας διεθνούς Αρχής ερευνητών δημοσιογράφων, που αποκάλυψε στο πρόσφατο παρελθόν και τις υποθέσεις με τα Panama και Paradise Papers.
Η έρευνα του ICIJ για τον υπεράκτιο πλούτο «ξεγυμνώνει» ακόμα μια φορά τα καλά κρυμμένα μυστικά των θησαυρών αόρατου χρήματος σε offshore, και της διαπλοκής στην πολιτική και την οικονομική παγκόσμια ελίτ. Σε δύσκολη θέση βρίσκονται περισσότεροι από 330 πολιτικοί και υψηλόβαθμοι δημόσιοι λειτουργοί από 90 χώρες, συμπεριλαμβανομένων και 35 ηγετών κρατών.
Το ICIJ, ένα διεθνές δίκτυο δημοσιογράφων με έδρα την Ουάσινγκτον, οργάνωσε διετή έρευνα με 600 ρεπόρτερ σε όλο τον κόσμο και απέκτησε περισσότερα από 11.900.000 οικονομικά αρχεία, τα οποία περιείχαν 2.94 terabytes εμπιστευτικών πληροφοριών από συνολικά 14 παρόχους υπηρεσιών offshore, δηλαδή «γραφεία» που στήνουν και διαχειρίζονται εταιρίες-βιτρίνες και καταπιστεύματα σε φορολογικούς παραδείσους ανά την υφήλιο. Από τα ντοκουμέντα αποκαλύπτονται, μεταξύ άλλων, «κρυφές» περιουσίες δισεκατομμυρίων που ανήκουν σε πάνω από 130 δισεκατομμυριούχους από 45 χώρες.
Σύμφωνα με το «Forbes», 100 δισεκατομμυριούχοι που αναφέρονται στα Pandora Papers είχαν συνολικά περιουσία άνω των 600 δισ. δολαρίων. Στους άλλους πελάτες συμπεριλαμβάνονται τραπεζίτες, μεγάλοι χορηγοί πολιτικών, έμποροι όπλων, εγκληματίες, ποπ σταρ, κατάσκοποι και δημοφιλείς αθλητές.
Το ICIJ μοιράστηκε τα αρχεία με 150 συνεργάτες ΜΜΕ διάφορων χωρών. Τα έγγραφα εκτείνονται σε πέντε δεκαετίες, με τα περισσότερα μεταξύ 1996-2020, και περιλαμβάνουν πληροφορίες για περισσότερους από 29.000 «τελικούς» ιδιοκτήτες υπεράκτιων περιουσιακών στοιχείων.
Στη λίστα και κυπριακή εταιρία με 17 πολιτικούς πελάτες
Η Κύπρος βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες που απασχολούν για τα Pandora Papers, ενώ από την Κομισιόν δεν υπήρξε χθες το απόγευμα κάποιο ουσιώδες σχόλιο για το θέμα που συγκλονίζει τον πλανήτη.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά την κυπριακή εταιρία, πρόκειται για τη Δημήτριος Α. Δημητριάδης LLC, η οποία εμφανίζεται στα Pandora Papers ως προμηθευτής υπεράκτιων υπηρεσιών, βοηθώντας τους πελάτες της να ιδρύσουν εταιρίες σε διάφορα μέρη με δικαιοδοσίες απορρήτου με χαμηλό ή καθόλου φόρο.
Από τη συγκεκριμένη εταιρία διέρρευσαν 469.184 φάκελοι και αφορούν τη χρονική περίοδο 1993-2021. Συνολικά, 12 εταιρίες από όλο τον κόσμο αναφέρεται από τα έγγραφα ότι προσέφεραν υπηρεσίες σε 336 πολιτικούς. Η Δημήτριος Α. Δημητριάδης LLC, σύμφωνα με τα Pandora Papers, είναι μία από αυτές, καθώς προσέφερε τις υπηρεσίες της σε 17 πολιτικούς.
Η Δημήτριος Α. Δημητριάδης LLC, γνωστή και με την επωνυμία DADLAW, είναι ένα δικηγορικό γραφείο που ιδρύθηκε το 1966 και έχει έδρα στη Λευκωσία. Παρέχει ένα ευρύ φάσμα νομικών υπηρεσιών που εστιάζουν αποκλειστικά στη διεθνή επιχειρηματική πρακτική.
Η εταιρία λειτουργεί αποκλειστικά σε συνεργασία με διεθνή δικηγορικά γραφεία, διεθνείς τράπεζες, λογιστικά γραφεία, εισηγμένες εταιρίες, πολυεθνικές εταιρίες, συμβούλους επιχειρήσεων και επενδυτές υψηλής αξίας, έχοντας δημιουργήσει ένα ευρύ παγκόσμιο δίκτυο επιχειρηματικών σχέσεων.
Όπως τονίζει η ίδια η εταιρία στο site της, τα στελέχη της ταξιδεύουν τακτικά στο εξωτερικό για να συναντούν προσωπικά τους πελάτες τους, με τους διευθυντές του δικηγορικού γραφείου να μεταβαίνουν συχνά σε Ρωσία, Πολωνία, Ουκρανία, Ρουμανία και άλλες χώρες, ώστε να αντιμετωπίζουν προσωπικά τα αιτήματα των πελατών τους. Ανάμεσα στους τομείς στους οποίους ειδικεύεται η νομική εταιρία είναι Διεθνής Φορολογικός Σχεδιασμός, Funds Εναλλακτικών Επενδύσεων, Καταπιστεύματα, Εταιρικές, Εμπιστευτικές και Τραπεζικές Υπηρεσίες κ.λπ.
Διευθυντές της εταιρίας είναι ο δικηγόρος Δημήτρης Α. Δημητριάδης και η δικηγόρος Χάρις Δ. Δημητριάδη. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν υπήρχε κάποιο σχόλιο από την πλευρά της κυπριακής εταιρίας.
Οι πολιτικοί πελάτες της εταιρίας Δημήτριος Α. Δημητριάδης δεν έχουν κατονομαστεί ακόμα. Όμως, σύμφωνα με όσα γνωστοποίησαν μέχρι στιγμής τα Pandora Papers, από τους 17 πολιτικούς που χρησιμοποίησαν τις υπηρεσίες της οι εννιά είναι από την Ευρώπη, οι εφτά από την Ασία και ένας από τη Μέση Ανατολή.
Το σύνολο των αρχείων που διέρρευσαν στα Pandora Papers προέρχεται από 14 εταιρίες, εκ των οποίων οι 12 προσέφεραν τις υπηρεσίες τους σε πολιτικούς.
Εκτός της Δημήτριος Α. Δημητριάδης που ιδρύθηκε στην Κύπρο, οι υπόλοιπες 14 έχουν ιδρυθεί σε Βρετανικές Παρθένους Νήσους, Σεϊχέλες, Χονγκ Κονγκ, Μπελίζ, Παναμά, Ελβετία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η εμπλοκή του Νίκου Αναστασιάδη στο μέγα σκάνδαλο
Τα Pandora Papers κάνουν αναφορά και στο πρώην δικηγορικό γραφείο του Προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη. Η συγκεκριμένη δικηγορική εταιρία φέρεται ότι κατηγορείται πως «έκρυψε» τα περιουσιακά στοιχεία του Ρώσου επιχειρηματία και πρώην πολιτικού Λεονίντ Λεμπέντεφ. Τα Pandora Papers αναφέρουν πως η εταιρία διαχείρισης υπεράκτιων εταιριών Alcogal με έδρα τον Παναμά, μία από τις 14 από όπου διέρρευσαν έγγραφα, είχε καταγγείλει το 2015 με δήλωση προς τις οικονομικές Αρχές των Βρετανικών Παρθένων Νήσων ότι η Anastasiades & Partners είχε δώσει παραπλανητικά στοιχεία για τον ιδιοκτήτη τεσσάρων offshore.
Ως ιδιοκτήτες είχαν δηλωθεί άτομα του προσωπικού της ίδιας της νομικής εταιρίας, ενώ σύμφωνα με την Alcogal ο πραγματικός ιδιοκτήτης και ωφελούμενος ήταν ο Λεονίντ Λεμπέντεφ, ο οποίος εγκατέλειψε τη Ρωσία το 2015 έχοντας κατηγορηθεί για απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων, αν και ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες.
Ο ιδρυτής της Anastasiades & Partners, ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, είπε ότι, ενώ κατείχε μετοχές στο δικηγορικό γραφείο μέχρι την εκλογή του, δεν είχε ενεργό ρόλο στις υποθέσεις της αφότου έγινε ηγέτης της αντιπολίτευσης το 1997. Σε δήλωσή του στον «Guardian» ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρει: «Δεν έχω καμία γνώση και θα ήταν αδύνατο να γνωρίζω και να είμαι σε θέση να απαντήσω σε οποιεσδήποτε καταγγελίες σχετικά με τον χειρισμό των υποθέσεων του πρώην δικηγορικού γραφείου μου».
Δεν υπάρχει κάποια υπόνοια ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης συμμετείχε στις δραστηριότητες της εταιρίας, τονίζει ο «Guardian», ωστόσο, διερωτάται για το πόσο ήταν φρόνιμο να επιτρέπει ο Πρόεδρος σε μία νομική εταιρία, στην οποία προφανώς δεν είχε ούτε επίβλεψη ούτε έλεγχο, να λειτουργεί με το όνομά του ενώ υπηρετούσε ως εξέχων πολιτικός.
Η Anastasiades & Partners έχει μάλιστα, σύμφωνα με τον «Guardian», συμβουλεύσει στο παρελθόν τον Λεμπέντεφ να αποκτήσει την κυπριακή υπηκοότητα μέσω του νόμιμου «αλλά αμφιλεγόμενου» προγράμματος χρυσής βίζας της Κύπρου.
«Πουλούσαν» πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής, ενώ διοχέτευαν εκατομμύρια σε offshore
Από τα Pandora Papers προκύπτει ότι μια ντουζίνα εταιρίες προσέφεραν υπηρεσίες σε 336 πολιτικούς από 90 χώρες. Από αυτές, η Algocal, με έδρα τον Παναμά, έχει τους περισσότερους, με 161 πολιτικούς, ως πελάτες.
Ανάμεσα στους πολιτικούς που χρησιμοποίησαν μυστικές offshore εταιρίες για να κρύψουν τον πλούτο τους είναι ο Τόνι Μπλερ, ο πρώην πρόεδρος του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις, οι υπουργοί Οικονομικών Ολλανδίας, Βραζιλίας, Πακιστάν, ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Μάλτας και άλλοι. Οι περισσότεροι μέχρι στιγμής δεν απάντησαν στα αιτήματα των δημοσιογράφων του ICIJ για κάποιο σχόλιο. Μάλιστα, τα Pandora Papers καταδεικνύουν ότι ισχυροί πολιτικοί που θα όφειλαν να βοηθήσουν ώστε να μπει ένα τέλος στο παρασιτικό σύστημα των offshore, αντί αυτού επωφελούνται οι ίδιοι αποθηκεύοντας πλούτο και περιουσιακά στοιχεία σε κρυφές εταιρίες και καταπιστεύματα. Κατά συνέπεια δεν έχουν και κανένα κίνητρο για να τερματίσουν τη μυστικότητα των offshore. Το αντίθετο.
Ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ παρουσιαζόταν δημοσίως ως μεγάλος πολέμιος της φοροδιαφυγής, στηλιτεύοντάς την με τα λόγια του επί δεκαετίες. Όμως οι διαρροές των Pandora Papers αποκάλυψαν ότι αυτός και η γυναίκα του κατάφεραν να αποκτήσουν την ιδιοκτησία ενός ακινήτου αξίας 8.800.000 δολαρίων, όταν αγόρασαν μία offshore εταιρεία real estate από την οικογένεια του υπουργού Βιομηχανίας και Τουρισμού του Μπαχρέιν. Με το να αγοράσουν τις μετοχές της εταιρίας και όχι να αποκτήσουν το ακίνητο άμεσα, ο Τόνι Μπλερ και η σύζυγός του κατάφεραν να μην πληρώσουν φόρους ιδιοκτησίας συνολικού ύψους 400.000 δολαρίων. Ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις ανέβηκε στην εξουσία το 2017 υποσχόμενος να πατάξει τη διαφθορά. Όμως, σύμφωνα με τα Pandora Papers, ο Μπάμπις έριξε 22.000.000 δολάρια σε εταιρίες-βιτρίνα για να αγοράσει μία υπερπολυτελή έπαυλη στη Γαλλική Ριβιέρα, στην κορυφή ενός λόφου κοντά στις Κάννες.
Στις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων που υπέβαλε ο Τσέχος πρωθυπουργός δεν αναγραφόταν πουθενά η ιδιοκτησία της συγκεκριμένης έπαυλης ούτε και των εταιριών-βιτρίνα.
Ο πρώην κωμικός ηθοποιός και νυν πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι κατείχε μερίδιο σε offshore εταιρία-κέλυφος στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους. Εναν μόλις μήνα πριν από τις προεδρικές εκλογές τον Απρίλιο 2019, ο Ζελένσκι πούλησε αθόρυβα τις μετοχές της εταιρίας Maltex Multicapital Corp στον Σεργκέι Σεφίρ, στενό του φίλο, πρώην σεναριογράφο και νυν κορυφαίο σύμβουλο του προέδρου. Ο Σεφίρ διατήρησε το μερίδιό του στην εταιρία και μετά την ένταξή του στη διοίκηση Ζελένσκι.
Τον ρόλο που έπαιξε ο Στρος Καν στην ελληνική κρίση, με τα κηρύγματά του περί ηθικής, τον θυμούνται όλοι. Βρίσκεται κι αυτός, όμως, στις περιβόητες λίστες. Κι όχι μόνο αυτός. Συγκεκριμένα, ο Ντομινίκ Στρος Καν, πρώην αφεντικό του ΔΝΤ, φέρεται ότι φοροδιέφυγε όταν εργαζόταν ως σύμβουλος, ενώ ο πρόεδρος της Χιλής Σεμπαστιάν Πινιέρα «έκρυψε» μετοχές σε μια εταιρία εξόρυξης. Και το κουτί της Πανδώρας μόλις έχει ανοίξει, όπως φαίνεται…
Στον κατάλογο ο εκλεκτός του Ερντογάν και αστέρια του θεάματος
Ανάμεσα στους περίπου 30.000 των δικαιούχων offshore εταιριών που αποκαλύπτονται στα Pandora Papers δεν περιλαμβάνονται μόνο πολιτικοί.
Φιγουράρουν από ονόματα του εγκλήματος, όπως ο Ραφαέλε Αμάτο, το αφεντικό της ιταλικής μαφίας Καμόρα, έως και αστέρια του θεάματος και του αθλητισμού: ο πρώην προπονητής της Μπαρτσελόνα Πεπ Γκουαρντιόλα, σχετικά με λογαριασμό που διατηρούσε στο πριγκιπάτο της Ανδόρας, αλλά και η Κολομβιανή τραγουδίστρια Σακίρα, για τις offshore που διατηρεί στις Μπαχάμες, όπως και πολλοί άλλοι celebrities, όπως ο Χούλιο Ιγκλέσιας, ο Ελτον Τζον κι ο ντράμερ των Beatles Ρίνγκο Σταρ.
Περιλαμβάνεται, μάλιστα, και ο εκλεκτός του Ερντογάν, ο Τούρκος μεγιστάνας Ερμάν Ιλιτσάκ, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης της Rosenan Holding που ιδρύθηκε το 1993 και λειτουργεί ως εργολάβος κατασκευών και μεσίτης ακινήτων σε 28 χώρες. Σε συνεργασία με την τουρκική κυβέρνηση έχει αναλάβει κατασκευαστικά πρότζεκτ με αξία συμβολαίων δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η εταιρία του Ιλιτσάκ ήταν αυτή που κατασκεύασε το προεδρικό παλάτι των 1.150 δωματίων για τον Ερντογάν.
Σύμφωνα με τα Pandora Papers, ο Ιλιτσάκ συνδέεται με δύο offshore, που και οι δύο ήταν στο όνομα της μητέρας του το 2014. Μία από αυτές, η Covar Trading Ltd, είχε 105.500.000 δολάρια έσοδα από μερίσματα κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους λειτουργίας της. Τα χρήματα αυτά βρίσκονταν σε ελβετικό λογαριασμό, αλλά όχι για πολύ. Την ίδια χρονιά η εταιρία πλήρωσε σχεδόν ολόκληρο το ποσό των 105.500.000 ως δωρεά που καταχωρίζεται στα «έκτακτα έξοδα». Ποιος έλαβε τα χρήματα της «δωρεάς» δεν αναφέρεται στις λίστες των Pandora Papers.
Μ.Η.Τ. 232120