Αντί για τα σκουπίδια ανακυκλώνονται (τελικά) οι υπουργοί

Οι περίεργες διεργασίες για να ανοίξουν τρελές δουλειές δεκάδων εκατομμυρίων € σε νέους «παίκτες». Το χρονικό της δυσωδίας

ΜΕΡΟΣ 2ο

Από τις Μαρία Παναγιώτου, Eμμανουέλα Τσουδερού

Η πραγματική βρομιά των σκουπιδιών στην Ελλάδα φαίνεται ότι αναδίνεται από τα οικονομικά συμφέροντα, που προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν από τη διαχείρισή τους, χωρίς να μπορούν να επιτύχουν τα αναγκαία για τη χώρα αποτελέσματα. Και η δυσοσμία αναδίνεται ακόμα πιο έντονη γύρω από την ανακύκλωση, η οποία στη χώρα μας βρίσκεται έτη φωτός μακριά από τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς της στόχους και της οποίας η διαχείριση βρίσκεται στα χέρια ενός υβριδικού μοντέλου εταιριών, που είναι ταυτόχρονα και ανώνυμες και μη κερδοσκοπικές και ακούν στο όνομα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ).

Τα συστήματα αυτά εποπτεύονται από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ο οποίος με τη σειρά του εποπτεύεται από το υπουργείο Ενέργειας & Περιβάλλοντος. Όμως, παρά το γεγονός ότι στη χώρα μας υπάρχουν πάνω από 30 ΣΕΔ, ένας είναι αυτός που, όπως αναφέραμε και στο πρώτο μέρος της έρευνας που ξεκίνησε από την «κυριακάτικη δημοκρατία», μοιάζει τα τελευταία δύο χρόνια να σέρνει τον χορό των εξελίξεων όχι μόνο στον χώρο της ανακύκλωσης αλλά και της πολιτικής, αφού η προάσπιση των συμφερόντων του είχε ως αποτέλεσμα ακόμη και τη μετακίνηση υπουργών. Ο λόγος, για την Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε. Η συγκεκριμένη εταιρία δημιουργήθηκε το 2008. Το 2012 ο Δήμος Αθηναίων ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει μήνυση κατά παντός υπευθύνου, επειδή, όπως φαίνεται, ο Παναγιώτης Μούργος, μέλος του Δ.Σ. της TEXAN ABEE, της εταιρίας που κατασκευάζει τα «σπιτάκια» της Ανταποδοτικής ως υπεργολάβος, κατέθεσε το ποσό των 38.000 ευρώ στην Ανταποδοτική με την αιτιολογία «καταβολή μετοχικού κεφαλαίου – Δήμος Αθηναίων».

Δηλαδή, το ποσόν αυτό πιστοποιήθηκε αναληθώς από την εταιρία, που δημοσιεύματα της εποχής χαρακτήριζαν «φάντασμα», αλλά και κατά παράβαση του ν. 2939/2001 που απαγόρευε τη συμμετοχή ΟΤΑ σε εταιρίες ανακύκλωσης που ιδρύουν ιδιώτες.

Η ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ, που είναι θυγατρική αμερικανικής εταιρίας, είχε δημιουργηθεί μόλις έναν χρόνο νωρίτερα, δηλαδή το 2007. Θα μπορούσε, δηλαδή, κάποιος κακόπιστος να υποθέσει ότι ο κ. Μούργος δημιούργησε πρώτα την εταιρία που κατασκευάζει τα σπιτάκια και στη συνέχεια τη ΣΕΔ, στην οποία ωστόσο δεν εμφανίζεται στο Δ.Σ., για να μπορεί να τοποθετεί τα σπιτάκια, αφού μόνο τα συστήματα αναλαμβάνουν έργο ανακύκλωσης. Και στη συνέχεια προσπάθησε να νομιμοποιήσει την Ανταποδοτική, εμφανίζοντας ότι σε αυτή συμμετέχουν ΟΤΑ.

Το 2014, πάντως, η Ανταποδοτική Ανακύκλωση συνεχίζει να ζει και να βασιλεύει, και καταθέτει -ως όφειλε- φάκελο στον ΕΟΑΝ, για να εγκριθεί το επιχειρησιακό της σχέδιο και να λάβει άδεια. Ο ΕΟΑΝ, όμως, δεν εγκρίνει το σχέδιο και η άδεια ανακαλείται. Η εταιρία καταφεύγει στο ΣτΕ και καταφέρνει να διατηρήσει τη λειτουργία της μέσα από ένα σκεπτικό που βασιζόταν στο τυπικό μέρος της διαδικασίας, δηλαδή στο γεγονός ότι η ανάκληση μιας άδειας δεν μπορεί να γίνεται ξαφνικά.

Το 2017 η σχετική νομοθεσία, που υποχρέωνε τα ΣΕΔ να υποβάλουν αναθεωρημένο επιχειρησιακό σχέδιο προς έγκριση στον ΕΟΑΝ, την αναγκάζει να επαναλάβει τη διαδικασία. Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες, καταθέτει εκ νέου φάκελο μόλις την τελευταία μέρα της προθεσμίας, την άνοιξη του 2019, για τον οποίο λαμβάνει ακόμα μία φορά αρνητική εισήγηση από τον ΕΟΑΝ. Μένει μόνο να ελπίζει σε ευνοϊκούς «ανέμους» μετά τις εθνικές εκλογές του Ιουλίου του 2019, οι οποίοι και… φυσούν.

Έναν μήνα μετά τις εκλογές το Μαξίμου γεμίζει σημεία ανταποδοτικής ανακύκλωσης σε κάθε γωνιά μέσα από μία καμπάνια που αναλαμβάνει προσωπικά ο τότε υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος. Περίπου την ίδια περίοδο ο υπεργολάβος της Ανταποδοτικής ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ καταθέτει δωρεά ύψους 99.000 ευρώ στο υπουργείο Εσωτερικών, με αιτιολογία τον Covid-19, που γίνεται αποδεκτή στις 18 Μαΐου του 2020. Δύο μέρες μετά η Ανταποδοτική καταθέτει εκ νέου το επιχειρησιακό της σχέδιο. Η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών φαίνεται ότι τη στηρίζει.

Τον Σεπτέμβριο του 2020 το ΥΠΕΣ ανακοινώνει διαγωνισμό-μαμούθ, ύψους 220.000.000 ευρώ, μέσω του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», που αφορά και την ανακύκλωση, αλλά ίσως όχι τόσο καθαρά όσο θα ήθελαν οι υπεύθυνοι της Ανταποδοτικής. Η άδειά τους, όμως, εκκρεμεί και δεν μπορούν να συμμετάσχουν. Σύμφωνα με παλαιότερο δελτίο Τύπου του ΕΟΑΝ, η Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε. προσπαθεί με κάθε μέσο να διακόψει τη συζήτηση για την εξέταση του εξαετούς επιχειρησιακού της σχεδίου με σκοπό να κερδίσει χρόνο.

Θεωρεί -και σωστά, σύμφωνα με πηγές- ότι με αυτή τη διοίκηση του ΥΠΕΝ, το σχέδιο δεν θα εγκριθεί. Εξάλλου, έχει προηγηθεί αρνητική εισήγηση της αρμόδιας διεύθυνσης του ΕΟΑΝ, που υποστηρίζει ότι η εταιρία μπάζει νερά από παντού, καθώς συνεισφέρει με απειροελάχιστα ποσοστά στην ανακύκλωση της χώρας, ενώ η οικονομική της διαχείριση προκαλεί πολλά ερωτήματα.