Τα γυρίζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και με νέα εγκύκλιο αφαιρεί από ιδιοκτήτες το δικαίωμα αντίρρησης σε περιοχές με κυρωμένο δασικό χάρτη
Aπό τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Με στόχο την κύρωση των δασικών χαρτών έως το τέλος του 2021 για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα η ανάρτηση των διορθωμένων δασικών χαρτών.
Μόνο που επιφύλασσε μια δυσάρεστη έκπληξη. Θα γίνονται δεκτές αντιρρήσεις μόνο για το αναμορφωμένο τμήμα του αναρτώμενου δασικού χάρτη και μόνο ως προς τα τμήματα, για τα οποία δεν έχουν ήδη υποβληθεί αντιρρήσεις ή αιτήματα πρόδηλων σφαλμάτων.
Αυτό σημαίνει ότι χάνουν το δικαίωμα αντίρρησης χιλιάδες πολίτες σε περιοχές με κυρωμένο δασικό χάρτη και κινδυνεύουν να δουν την περιουσία τους να απαξιώνεται ή να περνά στο Δημόσιο. Αντίθετα, ισχύει για όλους όσοι έχουν υποβάλει ήδη αντίρρηση, και δεν έχει εξεταστεί ή έχει απορριφθεί, η δυνατότητα προσκόμισης νέων δικαιολογητικών.
Πρώην δάση
Στους νέους χάρτες έχουν αποτυπωθεί οι εκτάσεις που απώλεσαν τον δασικό τους χαρακτήρα πριν από το 1975 με νόμιμες πράξεις της διοίκησης και διατηρούν σήμερα τη χρήση που τους αποδόθηκε.
Πρόκειται για διανομές, αναδασμούς, απαλλοτριώσεις με σκοπό την αγροτική αποκατάσταση και άδειες του υπουργού Γεωργίας ή του νομάρχη για μεταβίβαση κλήρου. Οι εκτάσεις αυτές εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών και οι ιδιοκτήτες τους, κυρίως αγρότες, θα μπορούν να συνεχίσουν να τις αξιοποιούν. Μένει να δούμε ποιες και πόσο μεγάλες είναι οι περιοχές που τελικά θα αποχαρακτηριστούν χάρη στις νομοθετικές ρυθμίσεις που έφερε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το καλοκαίρι.
Η εγκύκλιος
Πριν από λίγες ημέρες, το ΥΠΕΝ έστειλε εγκύκλιο προς τις Διευθύνσεις Δασών όλης της χώρας, παρέχοντας αναλυτικές οδηγίες για την αναμόρφωση των δασικών χαρτών. Η εγκύκλιος, με θέμα «Ανάρτηση αναμορφωμένων δασικών χαρτών, σε εφαρμογή της παρ. 10 άρθρου 48 ν. 4685/2020», που υπογράφει ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «οι περιοχές στις οποίες υποβλήθηκαν αντιρρήσεις κατά του περιεχομένου των ήδη αναρτηθέντων δασικών χαρτών δεν τίθενται σε διαδικασία επανυποβολής αντιρρήσεων, αφού είτε έχουν εξεταστεί από τις επιτροπές και έχουν εκδοθεί σχετικές αποφάσεις είτε έχουν αναμορφωθεί με τις νέες ισχύουσες διατάξεις είτε θα προωθηθούν προς εξέταση στις νέες επιτροπές.
Δεδομένου ότι, σε εφαρμογή της παρ. 10 του άρθρου 48 του ν. 4685/2020, για τους δασικούς χάρτες που αναρτήθηκαν και κυρώθηκαν πριν από την ισχύ του, αντιρρήσεις δέχεται μόνο το αναμορφούμενο τμήμα του δασικού χάρτη, να αποσταλούν άμεσα τα παρακάτω αρχεία (στις αναμορφούμενες περιοχές): περίγραμμα εποικιστικού αρχείου, πλέον λοιπών εκτάσεων που αναμορφώθηκαν, και οικιστικές πυκνώσεις, όπως και οι εκκρεμείς αντιρρήσεις αναρτημένων δασικών χαρτών πριν από την ισχύ του ν. 4389/2016, ώστε να χρησιμοποιηθούν στην οριοθέτηση των σχετικών περιοχών κατά την επεξεργασία και αναβάθμιση της διαδικτυακής εφαρμογής υποβολής αντιρρήσεων».
Χάνουν δικαίωμα
Η εγκύκλιος, δηλαδή, καθιστά σαφές ότι δεν θα υποβληθούν αντιρρήσεις στο σύνολο του νέου δασικού χάρτη, αλλά θα περιοριστούν μόνο στο αναμορφούμενο τμήμα. Οπως εξηγεί η τοπογράφος – πολεοδόμος μηχανικός Γραμματή Μπακλατσή, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι χάνουν το δικαίωμα αντιρρήσεων χιλιάδες πολίτες που έχουν ακίνητα σε περιοχές με κυρωμένο δασικό χάρτη και το τελευταίο διάστημα ενημερώθηκαν, κατά τη σύνταξη του κτηματολογίου στην περιοχή τους, ότι οι εκτάσεις τους είναι δασικές και, επειδή δεν έκαναν αντίρρηση, θα περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων, θα έχουν έναν δασωμένο αγρό αν «κερδίσουν» το ιδιοκτησιακό καθεστώς, κάτι πολύ δύσκολο, αφού οι περισσότεροι στερούνται παλαιά συμβόλαια. Οι αντιρρήσεις θα είναι περιορισμένες και θα αφορούν τις οικιστικές πυκνότητες, περιοχές με ιώδες περίγραμμα που συμπεριελάμβαναν αυθαίρετα κτίσματα και είχαν εξαιρεθεί στην πρώτη ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών, και, με απόφασή του, το ΣτΕ ζήτησε να συμπεριληφθούν στον δασικό χάρτη.
Η διαφορετική ερμηνεία του υπουργείου που άναψε φωτιές!
Μάλιστα, η εγκύκλιος του υφυπουργού Περιβάλλοντος έρχεται σε αντίθεση με την υπουργική απόφαση 64663/2956 (ΦΕΚ 2773/8-7-20), που είχε υπογράψει ο τέως υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης.
Σύμφωνα με την τοπογράφο – πολεοδόμο μηχανικό Γραμματή Μπακλατσή, με την εγκύκλιο δίνεται νέα ερμηνεία στην εφαρμογή της παρ. 10 του άρθρου 48 του περιβαλλοντικού νόμου (ν. 4685/2020), όταν οι πολίτες για έξι μήνες (από τον Ιούλιο 2020 έως τις 14 Ιανουαρίου 2021) ενημερώνονταν από τις Διευθύνσεις Δασών της χώρας ότι θα «ανοίξουν» ξανά οι αντιρρήσεις για το σύνολο του δασικού χάρτη μετά την αναμόρφωσή του, σύμφωνα με το άρθρο 7 της υπουργικής απόφασης.
Ο περιβαλλοντικός νόμος έδινε το δικαίωμα αναμόρφωσης και τροποποίησης των δασικών χαρτών, και στη συνέχεια της υποβολής αντιρρήσεων από τους πολίτες.
Η υπουργική απόφαση Χατζηδάκη καθόρισε επακριβώς ποιες διοικητικές πράξεις θα λαμβάνονται υπόψη από τις Διευθύνσεις Δασών, τις τεχνικές προδιαγραφές και τη διαδικασία για την αυτεπάγγελτη αναμόρφωση και κατάρτιση των νέων δασικών χαρτών κατά το άρθρο 48 του ν. 4685/2020.
Σύμφωνα με το άρθρο 7 της Υ.Α., «οι δασικοί χάρτες αναμορφώνονται σε εφαρμογή της παραγράφου 10 του άρθρου 48 του ν. 4685/2020, σε όποιο στάδιο αυτοί βρίσκονται, προκειμένου να συμπεριλάβουν τις διοικητικές πράξεις των άρθρων 1 και 2. Οι δασικοί χάρτες που αναρτήθηκαν πριν από την ισχύ του ν. 4685/2020, συμπεριλαμβανομένων των μερικώς ή ολικώς κυρωθέντων, μετά την αναμόρφωση και τροποποίηση, αναρτώνται εκ νέου στο σύνολό τους, συμπεριλαμβανομένων και των μη αναμορφωθέντων τμημάτων τους».
Η απόφαση είχε όμως πολλά «κενά», με αποτέλεσμα, έπειτα από ερωτήματα των Διευθύνσεων Δασών, να χρειαστεί να εκδοθεί, τέλος Σεπτεμβρίου του 2020 από το ΥΠΕΝ, διευκρινιστική εγκύκλιος με οδηγίες για την κοινή αντιμετώπιση αιτημάτων πολιτών αποχαρακτηρισμού εκτάσεων από τη διοίκηση. Έξι μήνες μετά, το ΥΠΕΝ αλλάζει την ερμηνεία (προφανώς με φόντο την εκδίκαση προσφυγών κατά της υπουργικής απόφασης στο Συμβούλιο της Επικρατείας) και καθορίζει ότι μπορούν να υποβληθούν αντιρρήσεις μόνο για το αναμορφούμενο τμήμα του δασικού χάρτη.
Πώς θα υποβληθούν και θα εξεταστούν οι αντιρρήσεις
Σε κάθε περίπτωση, το ΥΠΕΝ φιλοδοξεί εντός του έτους να έχει ολοκληρώσει και την εξέταση της πλειονότητας των αντιρρήσεων κατά του περιεχομένου του δασικού χάρτη από τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ), σύμφωνα και με το νέο θεσμικό πλαίσιο συγκρότησής τους, αλλά και με τις εθνικές δεσμεύσεις της χώρας μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν περισσότερες από 170.000 αντιρρήσεις, ενώ είναι πολύ πιθανό να υποβληθούν και νέες μετά την ανάρτηση των αναμορφωμένων χαρτών. Αντιρρήσεις δύνανται να υποβάλουν εντός 105 ημερών όσοι πολίτες δεν είχαν ασκήσει αντίρρηση, ενώ όσοι έχουν ασκήσει δύνανται να υποβάλουν πρόσθετους ισχυρισμούς που αφορούν τη σύννομη αλλαγή χρήσης.
Όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο του ΥΠΕΝ προς τις Διευθύνσεις Δασών, στις περιοχές με αναρτημένους και κυρωμένους (μερικώς ή ολικώς) δασικούς χάρτες πριν από την ισχύ του ν. 4685/2020, οι υπεύθυνοι των διευθύνσεων θα πρέπει, μετά την ολοκλήρωση της αναμόρφωσης, να κάνουν αντιπαραβολή των περιοχών του δασικού χάρτη που τροποποιήθηκαν με το αρχείο των αντιρρήσεων που υποβλήθηκαν, ακόμη και αν έχουν εξεταστεί από τις Επιτροπές Εξέτασης Ενστάσεων (ΕΠΕΑ) ή ακυρωθεί με δικαστική απόφαση και να εντοπίσουν τα πολύγωνα (αντιρρήσεις ή τμήματα αυτών), που με το νέο θεσμικό πλαίσιο του άρθρου 48 του νόμου 4685/2020 δεν περιλαμβάνονται στον δασικό χάρτη ως δασικές εν γένει εκτάσεις.
Στη συνέχεια θα ενημερώσουν αναλόγως τους ενδιαφερομένους ότι οι εκτάσεις για τις οποίες υπέβαλαν αντιρρήσεις αναμορφώθηκαν αυτεπαγγέλτως και, εφόσον εκκρεμούν, δεν θα εξεταστούν από τις ΕΠΕΑ. Οι ανωτέρω αντιρρήσεις θα τοποθετηθούν στο αρχείο. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έναν μήνα πριν από το πέρας της υποβολής αντιρρήσεων.
Αναφορικά με τη διαχείριση των απορριφθέντων προδήλων που είχαν υποβληθεί εντός της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων της προηγηθείσας ανάρτησης και αφού εξασφαλιστεί η γεωχωρική τους απεικόνιση επί του ψηφιακού αρχείου της κύρωσης τους ζητά να προχωρήσουν στην εισήγηση για έκδοση σχετικής απόφασης ανάκλησης της απόφασης κύρωσης ως προς τα τμήματα αυτά.
Το κατά τα ανωτέρω δημιουργούμενο αρχείο θα αποσταλεί στο ΝΠΔΔ «Ελληνικό Κτηματολόγιο», ενημερώνοντας και τη Διεύθυνση Δασικών Έργων & Υποδομών της ΓΔΔ & ΔΠ. Η διαδικασία αποστολής των δεδομένων θα ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση των προγραμματισμένων αναρτήσεων και θα συνοδεύεται από το ΦΕΚ στο οποίο θα δημοσιευτεί η απόφαση ανάκλησης.
Επισημαίνεται ότι οι περιοχές στις οποίες υποβλήθηκαν αντιρρήσεις κατά του περιεχομένου των ήδη αναρτημένων δασικών χαρτών δεν τίθενται σε διαδικασία επανυποβολής αντιρρήσεων, αφού είτε έχουν εξεταστεί από τις ΕΠΕΑ και έχουν εκδοθεί σχετικές αποφάσεις είτε έχουν αναμορφωθεί με τις νέες ισχύουσες διατάξεις είτε θα προωθηθούν προς εξέταση στις νέες ΕΠΕΑ.
Ειδικά για τις περιπτώσεις όπου έχει ολοκληρωθεί η έκδοση αποφάσεων από τις ΕΠΕΑ και έχει αποσταλεί ο συνοπτικός κατάλογος της παρ. 8 του κεφαλαίου 8 της 146776/2459/21.10.2016 ΥΑ (Β’ 3532), όπως τροποποιήθηκε με την 92364/2651/25.09.2020 (Β’ 4367) Υ.Α., αυτές θα απεικονιστούν σε ξεχωριστό θεματικό επίπεδο, στην εφαρμογή της ανάρτησης δασικών χαρτών.
Επιπλέον, σε ό,τι αφορά ληφθείσες αποφάσεις των ΕΠΕΑ, η ενσωμάτωσή τους θα υλοποιηθεί ανά τοπική ή δημοτική κοινότητα συνολικά διορθούμενου και συμπληρούμενου του δασικού χάρτη, κατά το στάδιο της κατά το άρθρο 19, ν. 3889/2010 κύρωσής του. Στο ίδιο στάδιο θα διορθωθούν και σφάλματα που διαπιστώνονται κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης και διόρθωσης του δασικού χάρτη.
Για το σύνολο των περιοχών για τις οποίες αναρτώνται δασικοί χάρτες τονίζεται ότι, αν έχουν ήδη κατατεθεί αντιρρήσεις ή εκκρεμεί η κατάθεση των στοιχείων και, ενώ εξετάστηκαν, δεν συμπεριελήφθησαν στο αναμορφωθέν τμήμα (καθότι υποβλήθηκαν χωρίς την πληρότητα των απαραίτητων δικαιολογητικών, ώστε να προκύπτει με σαφήνεια η υπαγωγή τους στις εξαιρέσεις, είτε δεν προκύπτει με ακρίβεια η ορθή τεχνική απεικόνιση εφαρμογής και ισχύος των πράξεων της διοίκησης, καθώς και της σύννομης αλλαγής χρήσης των εμφανιζόμενων στον δασικό χάρτη εκτάσεων), θα προωθηθούν ως ατελώς αντιρρήσεις, της παρούσας ανάρτησης, από τη Δ/νση Δασών με ανάλογη εισήγηση στις ΕΠΕΑ που θα συσταθούν μετά την ανάρτηση του δασικού χάρτη. Κατόπιν τούτων, πρέπει να γίνει η γεωχωρική εξασφάλισή τους και να αποσταλούν άμεσα τα σχετικά αρχεία.
Για την υποβολή αντίρρησης που εξαιρείται της καταβολής τέλους, οι ενδιαφερόμενοι εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων οφείλουν να στείλουν στο αρμόδιο Σημείο Υποστήριξης Ανάρτησης Δασικών Χαρτών (ΣΥΑΔΧ), σε ψηφιακή μορφή, όλα τα σχετικά δικαιολογητικά που απαιτούνται για την υποβολή της ατελούς αντίρρησης, παραθέτοντας τους λόγους της ατέλειας και, επιπλέον, σε ψηφιακή μορφή, το πολύγωνο/γεωτεμάχιο της έκτασης, της οποίας αμφισβητούνται ο χαρακτήρας και η μορφή, στην ηλεκτρονική διεύθυνση που ορίζεται στην απόφαση σύστασης του ΣΥΑΔΧ, προκειμένου η υποβολή της αντίρρησης αυτής, μέσω του δικτυακού τόπου, να πραγματοποιηθεί, κατ’ εξαίρεση, από το προσωπικό του ΣΥΑΔΧ.
Οι αντιρρήσεις μπορούν να υποβληθούν έως 105 ημέρες από την ημερομηνία ανάρτησης του χάρτη. Για κάθε αυτοτελή έκταση, της οποίας αμφισβητείται ο χαρακτήρας που έχει αποδοθεί στον δασικό χάρτη, θα πρέπει να υποβληθεί ξεχωριστή αντίρρηση.
Μ.Η.Τ. 232120