Κυβέρνηση εθνικής ενότητας ή προθύμων…

Η περίεργη αποστροφή Μητσοτάκη στη Βουλή και οι πολιτικές εξελίξεις που κυοφορούνται μεταξύ… πανδημίας και τουρκικών διεκδικήσεων

Από τον Ανδρέα Καψαμπέλη

Μια αποστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή την Πέμπτη πέρασε μεν στα «ψιλά» της ειδησεογραφίας, αλλά στο παρασκήνιο αναζωπύρωσε τις συζητήσεις για πολιτικές εξελίξεις. Εν μέσω της σφοδρής αντιπαράθεσης για τον κορονοϊό, αυτό που προκάλεσε στους παροικούντες και τους υποψιασμένους τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν η αφοριστική αναφορά του πρωθυπουργού στο ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής ενότητας…

Την αφορμή έδωσε βεβαίως η πρόταση του κ. Τσίπρα για υπουργό Υγείας κοινής αποδοχής. Σχολιάζοντάς την, ο κ. Μητσοτάκης είπε στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι «προτείνετε περίπου να συγκυβερνηθεί η χώρα. Μας λέγατε πολιτικούς απατεώνες και τώρα θέλετε να γίνετε εταίρος της κυβέρνησης».

Πρόσθεσε, ωστόσο, με ιδιαίτερη έμφαση: «Η Ελλάδα έχει κυβέρνηση, σοβαρή αντιπολίτευση δεν έχει. Φαντάζομαι σε λίγο θα ζητήσετε να παραιτηθεί όλη η κυβέρνηση και να σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας…»

Μια σχετική νύξη είχε γίνει πάλι -σε φαινομενικά ανύποπτη χρονική στιγμή- πριν από μερικές ημέρες. Κατά τη συνέντευξη Τύπου στην οποία ανακοίνωσε μαζί με τον κ. Τσιόδρα το νέο lockdown, ο κ. Μητσοτάκης είχε ερωτηθεί από την κρατική ΕΡΤ εάν θα μπορούσαν να πυροδοτηθούν πολιτικές εξελίξεις. Και η κοφτή απάντησή του ήταν «δεν βλέπω κανέναν λόγο γιατί όλη αυτή η περιπέτεια μπορεί ή πρέπει να δρομολογήσει πολιτικές εξελίξεις».

Την αμέσως επόμενη ημέρα, ο κ. Τσίπρας έδινε τη δική του συνέντευξη Τύπου, στην οποία διατύπωνε την πρόταση για υπουργό Υγείας «κοινής αποδοχής», σημειώνοντας ότι δεν ζητεί από την κυβέρνηση να παραιτηθεί, αλλά «να συνέλθει».

Και ακολούθησε το άρθρο του στην «Αυγή», όπου σημείωσε τη βούληση «να βάλουμε ξανά πλάτη αν χρειαστεί, εφόσον έχουμε την εγγύηση πάνω στα τρία σημεία που αποτελούν το ελάχιστο πεδίο άμεσης δράσης απέναντι στην εξάπλωση του ιού». Πέραν του κοινού υπουργού, τα άλλα δύο αφορούν εξάμηνο σχέδιο για το ΕΣΥ και «πάγωμα» του πτωχευτικού και του εργασιακού νομοσχεδίου. Ήδη, ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε την Πέμπτη στη Βουλή την αναστολή των πλειστηριασμών.

Όλα αυτά σε εποχές πολιτικής κανονικότητας δεν θα ήταν τίποτε περισσότερο από την ανταλλαγή φραστικών πυροτεχνημάτων μεταξύ κομματικών αρχηγών. Η παρούσα συγκυρία, όμως, έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Η επώαση των εξελίξεων έχει ξεκινήσει, μάλιστα, αρκετά πριν διαφανεί η κορύφωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας, όταν βρίσκονταν ήδη σε έξαρση τα εθνικά θέματα λόγω της τουρκικής προκλητικότητας. Και, όπως έχει καταγράψει η «κυριακάτικη δημοκρατία», έχουν μεσολαβήσει ουκ ολίγες προσπάθειες για τον σχηματισμό κυβέρνησης «προθύμων», ώστε να περάσουν οι διευθετήσεις και οι συμβιβασμοί στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.

Τώρα όλα δείχνουν ότι ο Δεκέμβριος θα είναι ο κρίσιμος μήνας και στα δύο καυτά μέτωπα. Ορισμένοι, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι η επιτάχυνση των εξελίξεων θα προέλθει από τον κορονοϊό, καθώς ημέρα με την ημέρα η κατάσταση χειροτερεύει και χάνεται ο έλεγχος.

Πέρα από το μπάχαλο που επικρατεί στο εσωτερικό της, η κυβέρνηση μοιάζει να έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά, να οδηγείται υπό το κράτος του πανικού από το ένα πιο σκληρό (και, εν πολλοίς, αβέβαιο) μέτρο στο άλλο, και το αδιέξοδο διαρκώς μεγαλώνει. Ο κίνδυνος για εκατόμβες θυμάτων, εκτός από το «έμφραγμα» στο σύστημα υγείας, θεωρείται πια υπαρκτός, κι αυτό είναι κάτι που εκ των πραγμάτων θα δοκιμάσει πολλές αντοχές, κοινωνικές και πολιτικές. Μεταξύ των επιστημόνων υπάρχουν κι αυτοί που επιμένουν ότι χωρίς άλλη καθυστέρηση, και όχι σταδιακά, πρέπει να επιβληθεί ακόμη πιο αυστηρό lockdown παντού.

Από την άλλη πλευρά, όμως, πέραν της αμφισβήτησης για τη μεσοπρόθεσμη αποτελεσματικότητα του lockdown ακόμη και σε υγειονομικό επίπεδο, οι οικονομικές και κοινωνικές παρενέργειες προοιωνίζονται δραματικές. Έχει ενδιαφέρον ότι αυξάνεται ο αριθμός των επιστημόνων που συμφωνεί στις σχετικές ενστάσεις τις οποίες διατύπωσε πρώτος, «λιθοβολούμενος», ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ Γιάννης Ιωαννίδης, ενώ την ίδια ώρα στις δημοσκοπήσεις -παρά το ισχυρό προβάδισμα της Ν.Δ. στην πρόθεση ψήφου- καταγράφεται πλέον αντιστροφή των τάσεων, με εντυπωσιακή υπερίσχυση της δυσαρέσκειας για τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση.

Και μπορεί οι ελπίδες να έχουν εναποτεθεί στο εμβόλιο, αλλά ο χρόνος που θα κυλήσει σε κάθε περίπτωση είναι μακρύς και η ζημιά ιδιαίτερα στην οικονομία καθίσταται, στο μεταξύ, ανήκεστος. Η προαναγγελία ενός νέου Μνημονίου διά στόματος του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη, ο οποίος δήλωσε ότι τα χρήματα που δίνονται τώρα ως επιδόματα και ενισχύσεις θα ζητηθούν πίσω μέσω της φορολογίας, συμπληρώνει το «μαύρο» σκηνικό που έχουν να αντιμετωπίσουν από εδώ και πέρα οι πολίτες.

Σε ποιους έστειλε το μήνυμα;

Με διαφορετικές αναλογίες και συνθήκες, η εποχή θυμίζει σε πολλούς τα τέλη του 2011, όταν τα μεγάλα αδιέξοδα που δημιουργήθηκαν και η αδυναμία του Γ. Παπανδρέου να τα διαχειριστεί έφεραν -παρά το υψηλό εκλογικό ποσοστό και την αυτοδυναμία του ΠΑΣΟΚ- την πτώση του και τον σχηματισμό της «μεταβατικής» κυβέρνησης Παπαδήμου.

Για τους μυημένους, οι κρίσιμες αποστροφές του πρωθυπουργού την Πέμπτη στη Βουλή δεν είχαν πραγματικό αποδέκτη τον κ. Τσίπρα, ο οποίος άλλωστε έχει αποφύγει να χρησιμοποιήσει τον όρο «κυβέρνηση εθνικής ενότητας». Καθώς μάλιστα έχει κάθε λόγο να φοβάται ότι, εάν ευοδωθούν οι διεργασίες και ενεργοποιηθούν τα σενάρια των αλλαγών, άλλο θα είναι το πρόσωπο που ως «κοινής αποδοχής» θα τον αντικαταστήσει στην πρωθυπουργία, ήταν σαφές ότι ο κ. Μητσοτάκης ήθελε με την ευκαιρία αυτή να στείλει το δικό του μήνυμα και -στις παρασκηνιακές πιέσεις- να απαντήσει δημοσίως ότι «η Ελλάδα έχει κυβέρνηση». Αρκεί να μη χάσει εντελώς τον έλεγχο…

Εν αναμονή των κινήσεων Ερντογάν

Το χειρότερο θα είναι εάν συμπέσει κατά τις προσεχείς εβδομάδες με την τραγωδία του κορονοϊού ο νέος γύρος των τουρκικών προκλήσεων. Στην κυβέρνηση περιμένουν ότι ο Ερντογάν, ενθαρρυμένος από τη συμφωνία εκεχειρίας στον νότιο Καύκασο και τη συνθηκολόγηση της Αρμενίας, θα κάνει την επόμενη κίνησή του και στα καθ’ ημάς πριν από τις 20 Ιανουαρίου, που θα ορκιστεί ο νέος πρόεδρος στον Λευκό Οίκο. Καθώς η στρατηγική των ΗΠΑ για την περιοχή δεν αλλάζει και οι υπερατλαντικές πιέσεις για «διάλογο εφ’ όλης της ύλης» δεν επηρεάζονται, η αντίστροφη μέτρηση για την υλοποίηση της απειλής του «σουλτάνου» ότι θα στείλει γεωτρύπανο έξω από το Καστελόριζο και την Κρήτη, οδηγώντας στην «ώρα μηδέν», φαίνεται ότι ξεκινά.