Η πρώτη ζημία που υπέστη ο καλλιτεχνικός κόσμος προήλθε από τις αντικειμενικές συνθήκες της πανδημίας που ακινητοποίησαν κάθε είδους δραστηριότητα, καλλιεργώντας την ίδια στιγμή ένα αίσθημα βαθιάς αβεβαιότητας.
- Από τον Γιώργο Παπαγιαννάκη*
Η δεύτερη και πιο σημαντική ζημία υπήρξε το αποτέλεσμα μιας ανερμάτιστης επικοινωνίας,προερχόμενης άλλοτε από τη στάση αναμονής εκ μέρους της κυβέρνησης και άλλοτε απόποικίλες φωνές που,ενώ επιχειρούσαν να καταδείξουν τυχόν λάθη και παραλείψεις της Πολιτείας, να υπενθυμίσουν τη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθειοι άνθρωποι της τέχνης και να ασκήσουν πίεση προς την κατεύθυνση μιας,αν όχι ολικής, τουλάχιστον σταδιακής αποκατάστασης της κανονικότητάς τους, συνέβαλαν στη δημιουργία μιας επικοινωνιακής βαβέλ.
Όσο αιωρούνταν το αδήριτο ερώτημα για το τι μέλλει γενέσθαι με την πανδημία,στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στη σταδιακή άρση των μέτρων και στην εμφάνιση του δεύτερου επιδημικού κύματος, κατέστη δυνατό να διεξαχθείαπρόσκοπτα ένα μέρος του Ελληνικού Φεστιβάλ μαζί με άλλες εκδηλώσεις σε αρχαιολογικούς χώρους. Ωστόσο, στους κόλπους των παραγόντων του θεάματος επικρατούσε διάχυτος σκεπτικισμός για τους χειρισμούς του ΥΠΠΟΑ, ενόψει μιας προκαταβολικά ναρκοθετημένης χειμερινής περιόδου και μιας εκ νέου έξαρσης της νόσου στα αστικά κέντρα. Είναι αλήθεια ότι, σε επίπεδο σημειολογίας των εκάστοτε μηνυμάτων, τα όρια ανάμεσα στην ανάληψη πολιτικής ευθύνης και στην ανάγκη υιοθέτησης των όποιων έκτακτων θέσεων της επιστημονικής επιτροπής δεν χαρακτηρίζονταν από σαφήνεια, συχνά-πυκνά απουσίαζανεπαρκείς αιτιολογήσεις, ενώ το απρόβλεπτο της συμπεριφοράς του ιού λειτουργούσεσυστηματικάως άλλοθι για τις εκάστοτε αμήχανες ασκήσεις επί χάρτου.
Παρόλα αυτά, το σήμα που εξέπεμψε ο πολιτισμός κατά τη διάρκεια αυτού του άχαρου καλοκαιριού ήταν ισχυρό. Η παρουσία του κοινού στο αργολικό θέατρο, ακόμα και μετά την καταγραφή μιας αυξητικής τάσης των κρουσμάτων και με δυσμενείς καιρικές συνθήκες, ξεπέρασε κάθε προσδοκία, ενώ ανάλογη εικόνα επικράτησε λίγο-πολύ σε όλους τους χώρους διεξαγωγής παραστάσεων. Ενώπιον μιας πελαγοδρόμησης σε σχέση με το σχεδιασμό και τους όρους με τους οποίους θα λάβει χώραη επερχόμενη χειμερινή σαιζόν, εταιρείες παραγωγής και καλλιτεχνικές δυνάμεις ξεκίνησαν τις προετοιμασίεςτους,επωμιζόμενες το ρίσκο να αναλάβουν υποχρεώσεις χωρίς σοβαρά εχέγγυα, προτού καν ακόμα αποκρυσταλλωθεί το προφίλ της δεύτερης επίσκεψης της επιδημίας. Σε αυτή την περίπτωση, το κυρίαρχο επιχείρημα εξαντλούνταν γύρω από την ευλαβική τήρηση των υγειονομικών κανόνων στους χώρους των θεαμάτων, αλλά και μέσω ενός αντιπαραδείγματος που συμπυκνώνεται στο ερώτημα «ο ιός δεν μεταδίδεται στα μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά μεταδίδεται στο θέατρο;».
Είναι προφανές ότι σε ένα τοπίο όπου δεσπόζουν προβλήματα επιβίωσης λεπτές αναγνώσεις, αίσθηση των ιεραρχήσεων και το ενδεχόμενο μιας ενδελεχούς πρόνοιας για τη διαχείριση και τις επιπτώσεις μιας κλιμακούμενης μαζικής προσέλευσης σε κλειστούς χώρουςφαντάζουν για τους άμεσα ενδιαφερόμενους πολυτέλεια. Η πρωτοβουλία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκηνα απευθυνθεί προσωπικά στον πρωθυπουργό, προκειμένου να εξαιρεθούν οι θεατρικές δραστηριότητες από μια προσωρινή παύση λειτουργίας τουςπρόδιδε μια καλή προαίρεσηπαρά το γεγονός ότι πυροδότησε τη μήνιν κύκλων που επενδύουν συστηματικά στην πάντα πρόσφορη και ανέξοδη λύση των social media.
Αναμφίλεκτα,όπως σε κάθε κρίση έτσι και σε αυτή δοκιμάστηκε κατά κόρον η ποιότητα, το μέτρο και η αξιοπιστία της επικοινωνίας. Μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση μια ασύντακτη, ανεύθυνη, ελλιπής ή και υποκριτική μετάδοση μηνυμάτων-είτε αυτή προέρχεται από επίσημα θεσμικά κέντρα είτε συνιστά σπέκουλα προς άγραν αντίδρασης- δεν διευκολύνει την επίλυση των προβλημάτων όσων έχουν πραγματικά πληγεί από αυτή την περιπέτεια.
Μ.Η.Τ. 232120