Ρεπορτάζ Νάσος Χατζητσάκος
Από τις πανηγυρικές δηλώσεις, που ακολούθησαν χθες τα ξημερώματα από τον πρωθυπουργό, τον υπουργό Οικονομικών και πολλά κυβερνητικά στελέχη, μετά την επίτευξη της αμφίβολης αποτελεσματικότητας συμφωνίας στις Βρυξέλλες, οι διευκρινίσεις που έδωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς οδηγούν σε απότομη «προσγείωση», αφού παραπέμπουν σε νέα «οικειοθελή Μνημόνια» (θα ονομαστούν «συμβόλαια μεταρρυθμίσεων»).
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στη συνέντευξη Τύπου που παρέθεσε μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας, έκανε λόγο για «ιστορική συμφωνία».
«Επιστρέφουμε στην Αθήνα με ένα συνολικό πακέτο 70 δισ. ευρώ» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης και πρόσθεσε ότι «ήταν ένας εύλογος και δίκαιος συμβιβασμός. Η Ευρώπη ακούει “τη βοή των επικείμενων γεγονότων” με Ταμείο Ανάκαμψης 750 δισ. και προϋπολογισμό 1,074 τρισ. ευρώ για την επόμενη επταετία». Οι επιδοτήσεις, συνέχισε, από το πρόσθετο πρόγραμμα ουσιαστικά αντιστοιχούν σε ένα επιπλέον ΕΣΠΑ, κάτι παραπάνω από 19 δισ. ευρώ, στα οποία προστίθενται γύρω στα 12,5 δισ. ευρώ σε δάνεια για να προκύψει το τελικό ποσό των 32 δισ. ευρώ.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, χθες, προχώρησε σε δηλώσεις πανηγυρικού χαρακτήρα, αναφέροντας ότι «για πρώτη φορά δεν ισχύουν δημοσιονομικοί όροι».
Όσον αφορά, όμως, τον τρόπο διανομής των χρημάτων (32 δισ. δύναται να απορροφηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, μέσα από επιχορηγήσεις και δάνεια, ενώ τα υπόλοιπα 38 δισ. ευρώ από τις πάγιες δράσεις της κοινής αγροτικής πολιτικής και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2027), ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι «τα σχέδια όλων των χωρών θα περνούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση». «Και στο ΕΣΠΑ» κατέληξε ο κ. Σταϊκούρας «δεν κάνουμε ό,τι θέλουμε».
Όπως προκύπτει από τις δηλώσεις που έκανε στη συνέχεια ο αντιπρόεδρος της Ε.Ε. Μαργαρίτης Σχοινάς, τα χρήματα θα δοθούν με «οικειοθελή Μνημόνια», τα οποία θα πρέπει να υποβληθούν από τα κράτη-μέλη προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι τον Οκτώβριο.
Οι πόροι, οι οποίοι θα είναι διαθέσιμοι από τις αρχές του 2021, θα διατεθούν μέσα από… συμβόλαια μεταρρυθμίσεων, τα οποία δεν θα επιβάλλονται, αλλά θα λειτουργούν με τη σύμφωνη γνώμη των κρατών-μελών.
Το «χειρόφρενο» (ενδεχόμενο βέτο από κράτος-μέλος στην εκταμίευση ποσών από άλλο κράτος της Ε.Ε.) θα ενεργοποιείται όταν θα ξεφεύγει η δημοσιονομική πορεία από τα συμφωνηθέντα.
Κατάρτιση σχεδίου που θα ευνοεί τους ισχυρούς για να πάρουμε μέρος από τα 31 δισ. ευρώ
Στην κατάρτιση ενός νέου «οικειοθελούς Μνημονίου», ενός Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, που μπορεί να μην περιλαμβάνει άμεσες μειώσεις στα εισοδήματα, αλλά δεν θα δίνει πραγματική «ανάσα» στην κοινωνία, παρά ευκαιρίες για μεγάλες επιχειρηματικές συμφωνίες, προς όφελος ισχυρών οικονομικών παραγόντων, πρέπει να προχωρήσει η Ελλάδα μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου για να λάβει μέρος από το σύνολο των περίπου 31 δισ. ευρώ, που της αναλογούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.
Στο πλαίσιο της χθεσινής συμφωνίας, η Ελλάδα δικαιούται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης επιχορηγήσεις ύψους 19 δισ. ευρώ και δάνεια 12 δισ. ευρώ. Επιπλέον, διαθέσιμα θα είναι ακόμη 38 δισ. ευρώ από το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027.
Το 70% των επιχορηγήσεων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, ήτοι τα 13,3 δισ. ευρώ, θα αναληφθούν τα έτη 2021 και 2022. Το υπόλοιπο 30% θα δεσμευτεί έως το τέλος του 2023. Η «οροφή» των δανείων για κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. δεν θα υπερβαίνει το 6,8% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (για την Ελλάδα είναι 12 δισ. ευρώ). Για να λάβουν τα δάνεια και τις επιχορηγήσεις τα κράτη θα πρέπει να καταρτίσουν εθνικά σχέδια ανάκαμψης για την περίοδο 2021-2023, τα οποία θα αξιολογούνται από την Κομισιόν εντός δύο μηνών. Στην Ελλάδα, την ευθύνη για την κατάρτιση του σχεδίου έχει η Επιτροπή Πισσαρίδη.
Τα χρήματα που θα λάβει κάθε κράτος δεν θα διοχετευθούν άμεσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Όπως όλα δείχνουν, θα κατευθυνθούν σε μεγάλα επιχειρηματικά «deals», με άμεσους ωφελημένους τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες που θα εμπλακούν.
Άλλωστε, όπως ανέφερε χθες ο πρωθυπουργός, «έγιναν κάποιες παραχωρήσεις». «Για να μπορέσουμε να πείσουμε τις φειδωλές χώρες να δεχθούν ένα πολύ σημαντικό πακέτο επιχορηγήσεων -κλείσαμε στα 390 δισεκατομμύρια ευρώ επιχορηγήσεις και 360 δισεκατομμύρια σε δανεισμό-, το τίμημα για να δεχθούν ήταν προφανώς να πάρουν κάποιες περισσότερες επιστροφές. Εκ των πραγμάτων, όταν μειώνεται η πίτα από τα 500 δισ. στα 390, κάποια προγράμματα θα κοπούν» πρόσθεσε.
Μ.Η.Τ. 232120