Υγειονομικό διαβατήριο και παγκόσμιο φακέλωμα

Πώς η σκέψη του «πιστοποιητικού υγείας για ταξιδιώτες» εγκυμονεί την απειλή για άλλα δικαιώματά μας

Με δίκοπο μαχαίρι μοιάζει το «υγειονομικό διαβατήριο», το οποίο συζητείται ως λύση στο πρόβλημα που θα δημιουργήσει η κρίση του κορονοϊού στον τουρισμό χωρών όπως η δική μας. Τη σχετική προαναγγελία έκανε χθες ο αρμόδιος υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης, την ίδια ώρα που αναπτύσσονται όμως πολλοί προβληματισμοί για τους περιορισμούς και τις σκοπιμότητες των ελέγχων κατά την επόμενη μέρα της πανδημίας.

Προκειμένου να περιγράψει μια μεθοδολογία «ασφαλούς εισόδου», όπως είπε, ο κ. Θεοχάρης δήλωσε ότι γίνεται διαβούλευση στην Ευρωπαϊκή Ενωση προκειμένου σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη που θα θέλει να ταξιδέψει να του γίνεται ένα αξιόπιστο τεστ για την ανίχνευση του κορονοϊού. Κατά τον υπουργό, αυτό θα πρέπει να γίνεται στη χώρα εκκίνησης των διακοπών, για παράδειγμα στη Γερμανία, πριν έλθει στην Ελλάδα ο τουρίστας, ενώ για τη δική μας χώρα τον πρώτο λόγο στο μέτωπο των τεστ θα έχει ο ΕΟΔΥ.

Με τα υγειονομικά δεδομένα που υπάρχουν και σε συνδυασμό με τις πολύ δυσοίωνες προβλέψεις για τον τουρισμό, το «πιστοποιητικό υγείας» -όπως το αποκαλούν ήδη αρκετοί- δείχνει να προσφέρει εκ πρώτης όψεως μια ρεαλιστική διέξοδο. Η ανάγκη να βρεθούν λύσεις, καθώς πλησιάζει η θερινή περίοδος, γίνεται μεγαλύτερη, αν ληφθεί υπόψη ότι τα έσοδα από τον τουρισμό -που για φέτος αναμένονται τουλάχιστον κατά 50% μειωμένα- αντιπροσωπεύουν συνολικά έως το 30% του ΑΕΠ της χώρας μας. Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα, ξεπερνώντας με επιτυχία όπως φαίνεται το κύμα αυτό της πανδημίας, αποκτά το πλεονέκτημα της ασφαλούς υγειονομικής χώρας στη Μεσόγειο εν όψει του τουριστικού τριμήνου. Και αυτό το πλεονέκτημα ασφαλώς πρέπει να το αξιοποιήσει.

Ωστόσο το «υγειονομικό διαβατήριο» προορίζεται να αποτελέσει, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, μια γενικότερη πραγματικότητα σε ευρωπαϊκό ή και σε παγκόσμιο επίπεδο. Μόλις προ ημερών η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αφού πρώτα συνέστησε στους Ευρωπαίους να μην κλείσουν ακόμη τις θερινές διακοπές τους και προανήγγειλε συνέχιση της καραντίνας μέχρι τέλη του 2020 για τους ηλικιωμένους, στη συνέχεια μίλησε για την ανάγκη να βρούμε «έξυπνες λύσεις» στο θέμα αυτό παρά την πανδημία του κορονοϊού.

Υποψίες

Η επιβολή ενός τέτοιου «πιστοποιητικού» είναι απολύτως βέβαιο ότι θα ενισχύσει τις υποψίες για ένα ευρύτερο φακέλωμα, ανάλογο με αυτό που τονίζεται από πολλές πλευρές ότι θα επιφέρει το τσιπάκι, για το οποίο μίλησε τις προάλλες και ο Μπιλ Γκέιτς. Εντελώς κυνικά ο ιδρυτής της Microsoft λανσάρισε την ιδέα μιας εμφυτεύσιμης κάψουλας με «ψηφιακά πιστοποιητικά», που θα δείχνουν ποιος έχει δοκιμαστεί για τον κορονοϊό και έχει εμβολιαστεί εναντίον του. «Τελικά θα έχουμε κάποια ψηφιακά πιστοποιητικά για να δείξουμε ποιος έχει αναρρώσει ή δοκιμαστεί πρόσφατα ή πότε έχει λάβει ένα εμβόλιο» είπε αναφερόμενος στον τομέα των επιχειρήσεων, προκαλώντας θύελλα εύλογων αντιδράσεων.

Τα ζητήματα που ανακύπτουν δεν παραπέμπουν απλώς σε μια οργουελική κατάσταση. Εχουν και πολλές ηθικές και κοινωνικές πτυχές για τον διαχωρισμό των ανθρώπων σε υγιείς και μη. Κι αν στην αρχή η ανάσχεση της διασποράς του κορονοϊού είναι μια ευγενής πρόφαση, ουδείς εγγυάται τη μη γενίκευση που μπορεί να έχει στη συνέχεια, όπως επίσης και την αθέμιτη χρήση που θα γίνεται στις σχετικές βάσεις δεδομένων σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτό αναμφίβολα θα επηρεάσει και τις εργασιακές σχέσεις, τις ασφαλιστικές καλύψεις, την ιατρική αντιμετώπιση, αλλά απειλεί και με τη δημιουργία ενός σύγχρονου και εφιαλτικού Καιάδα στον οποίο θα οδηγούνται ως στιγματισμένοι και αποδιοπομπαίοι όσοι δεν διαθέτουν το «ψηφιακό πιστοποιητικό» υγείας…