Το σίγουρο είναι ότι η ελληνική κρίση αλλάζει την Ευρώπη και την ωθεί να πάει παρακάτω
O αγοραίος τρόπος με τον οποίο διεξήχθη η ελληνική διαπραγμάτευση με την Ευρώπη αυτό το εξάμηνο έθεσε σε δεινή δοκιμασία φιλίες, συμμαχίες και σχέσεις που οικοδόμησε η Ελλάδα στην πορεία του ιστορικού χρόνου ως ένα από τα παλαιότερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ωστόσο, παρά τις διαμαρτυρίες των Βρυξελλών για την έλλειψη ελληνικών τρόπων -τους είπαμε εκβιαστές, μισάνθρωπους, τρομοκράτες και τους κηρύξαμε τον πόλεμο από το βήμα του Κοινοβουλίου- η αλήθεια είναι ότι η ιδέα της Ενωσης σε θεσμικό επίπεδο βγαίνει ενισχυμένη από την ελληνική περιπέτεια.
Η εμμονή του Τσίπρα να παρακάμψει την τρόικα και να διαπραγματευτεί στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο είχε ως τελικό αποτέλεσμα την υποχώρηση των τεχνοκρατών τρία βήματα πίσω και την ανάδειξη της πολιτικής στον κεντρικό πολιτικό ρόλο. Τετραμερής με συμμετοχή ηγετών και επικεφαλής θεσμικών οργάνων, σύνοδοι ηγετών χωρών-μελών της ευρωζώνης, αναρίθμητα Eurogroup, συνεδριάσεις Κοινοβουλίων ευρωπαϊκών και εθνικών, δημοψηφίσματα είναι μόνο μερικές από τις αλλαγές που επήλθαν στη μέθοδο με την οποία επιλύονται τα ευρωπαϊκά προβλήματα.
Πριν φθάσουμε έως εδώ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν την τάση να αναθέτουν τις λύσεις των πλέον απαιτητικών προβλημάτων στους ψυχρούς τεχνοκράτες, στην κρίση των οποίων και παρέπεμπαν σταθερά επί διαφωνιών. Οι ίδιοι ελάχιστα ασχολούνταν με την ουσία των θεμάτων. Περιορίζονταν στην τέχνη του συμβιβασμού, η οποία δεν ήθελε ιδιαίτερη ευελιξία. Μοίραζαν την απόσταση με βάση το αξίωμα της ισχύος. Ο ισχυρός κέρδιζε το 60-40 της διαφοράς. Η επιμονή της ελληνικής κυβέρνησης στη δημόσια διαπραγμάτευση είχε απροσδόκητα αποτελέσματα.
Μια Ενωση νωθρών και αγέλαστων τεχνοκρατών, που πάντοτε ελάμβαναν αποφάσεις με βάση τους κανόνες, βρέθηκε αίφνης στην ανάγκη να κάνει κινήσεις δημόσιας διπλωματίας στις οποίες δεν ήταν συνηθισμένη. Μετατράπηκε εν τέλει σε Ενωση ηγετών. Η έκθεση στο φως ποτέ δεν άρεσε στην πρωτεύουσα της καμαρίλας. Οι Ελληνες άξεστοι ξυλοκόποι -αναφέρομαι στους Ελληνες διαπραγματευτές- μετέτρεψαν τη διαπραγμάτευση σε τηλεοπτικό θρίλερ και τη λειτουργία της Ενωσης σε κάτι άλλο από αυτό που ήταν έως τώρα. Δημόσιος διάλογος, ανοιχτά χαρτιά, non parer, κόντρες, σύσταση ντε φάκτο θεσμικών οργάνων, όπως της τετραμερούς με Γερμανία – Γαλλία – πρόεδρο Κομισιόν – πρόεδρο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (ενίοτε και ΕΚΤ), προσέδωσαν δραματικότητα στις συζητήσεις αλλά και περισσότερο βάθος στην Ενωση.
Της ελληνικής κρίσης είχε προηγηθεί η εκλογή του προέδρου της Κομισιόν από τους ίδιους τους ευρωπαϊκούς λαούς, ενώ αυτήν ακολουθεί η τροχιοδρόμηση εξελίξεων που θα οδηγήσουν στην τροποποίηση των συνθηκών της Ε.Ε.: Κοινοβούλιο ευρωζώνης, υπουργός Οικονομικών ευρωζώνης, δημοσιονομικός κανόνας. Επίσης, Μέρκελ, Τουσκ, Γιούνκερ, Ντράγκι και λοιποί θεσμικοί παράγοντες αναγκάστηκαν να βγουν στο κλαρί για να υπερασπίζονται αποφάσεις και πολιτικές.
Δεν ξέρω αν η πατρίδα μας θα είναι αύριο εκεί, στα συλλογικά όργανα, για να απολαύσει τη νέα κατάσταση που δημιούργησε με τη χαοτική και την ανερμάτιστη πολιτική της ή θα αποτελέσει το θύμα αυτών των αλλαγών, το σίγουρο όμως είναι ότι η ελληνική κρίση αλλάζει την Ευρώπη και την ωθεί να πάει παρακάτω. Οι προκλήσεις ενίοτε έχουν και τη θετική πλευρά τους
Μανώλης Κοττάκης
Μ.Η.Τ. 232120