Εχετε αναρωτηθεί τι θα πείτε στα παιδιά σας όταν σας ρωτήσουν τι θυμάστε από την περίοδο της κρίσης; Ποτέ η αφήγηση δεν καταφέρνει να αποδώσει πιστά τις εκάστοτε συνθήκες που διαμορφώνουν κάθε περίοδο. Οι εμπειρίες μεταδίδονται, αλλά δεν μεταφέρονται. Οσο λοιπόν κι αν πασχίσετε, δεν θα καταφέρετε να τους εξηγήσετε την αίσθηση να είσαι ο αποσυνάγωγος της Ευρώπης. Ποτέ δεν θα καταφέρω να πω στον ανιψιό μου τον Παύλο, όταν κάποτε μεγαλώσει και θελήσει δικαίως να αμφισβητήσει τη γενιά μου, πόση πίκρα προσφέρει κάθε στερεοτυπικό και αβάσιμο δημοσίευμα του διεθνούς Τύπου που μιλούσε για τους «διεφθαρμένους και τεμπέληδες Ελληνες». Δεν θα καταφέρουμε ποτέ να δώσουμε στους επόμενους την αίσθηση του σήμερα. Αυτό όμως που μπορούμε να τους πούμε (και γιατί όχι να τους μεταλαμπαδεύσουμε τη γνώση-κατάκτηση της εποχής μας) είναι ότι η δική μας γενιά κατά τη διάρκεια της κρίσης έμαθε να φτιάχνει… ριζότο με σπαράγγια και γκοργκοντζόλα. Μια γενιά στο καθαρτήριο της κρίσης. Μια γενιά με «διδακτορικό» στην υψηλή κουζίνα, σε ανύπαρκτες κουζίνες της φαντασιακής μεταχλιδής.
Αν σήμερα υπάρχει ένα γοητευτικό μυαλό στην ελληνική πολιτική σκηνή, αυτό είναι της Λιάνας Κανέλλη. Διαφωνώ μαζί της ιδεολογικά, με σεβασμό όμως και εκτίμηση, και ζηλεύω που ο χώρος του ορθόδοξου κομμουνισμού διαθέτει μια τέτοια προσωπικότητα. Θυμάμαι λοιπόν σε ανύποπτο χρόνο, το 2009, όταν λίγοι γράφαμε και αναλύαμε για το πώς θα εξελιχθεί η μνημονιακή οδύσσεια της πατρίδας, ενώ η πλειονότητα των αναλυτών ανέμενε με προσμονή Κηφισίας και Αλεξάνδρας γωνία την έλευση του «Μνημόνιου-ευλογία», τη Λιάνα Κανέλλη να υποστηρίζει ότι σε λίγα χρόνια οι οικογένειες θα βλέπουν τηλεοπτικές εκπομπές μαγειρικής για να ξεχνούν την πείνα τους. Δεν χρειάστηκε να περάσει πολύς καιρός για να επιβεβαιωθεί η πρόβλεψή της.
Δεκάδες εκπομπές με ευφάνταστους σεφ που κόβουν τον άνηθο και το καρότο με ταχύτητα φωτός και… με τη δύναμη της θέλησης, use the force Obi-Wan, που ξέρουν να ρίχνουν με χάρη το αλάτι και το πιπέρι ενώ ταυτόχρονα μπορούν να χορεύουν σάμπα, να έχουν μαύρη ζώνη στο καράτε, να κάνουν flying kite με 9 μποφόρ στο Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας κ.λπ. Από τον Υπεράνθρωπο του Νίτσε στον Υπερμάγειρα της μετά Τσελεμεντέ εποχής. Ποιος είπε ότι η εξέλιξη φέρνει πάντα και γνώση;
Την ίδια ώρα που ο σεφ μοιράζεται μαζί μας το μυστικό για το πώς θα πετύχει το λιγκουίνι με καραβιδόψυχα σε σάλτσα μελανιού και cognac Hennessy, με μια σοβαρότητα στο βλέμμα που κάποιος μπορεί να μπερδευτεί λόγω της έντασης των στιγμών και να νομίζει ότι ο μάγειρας είναι έτοιμος να χειρουργήσει άνθρωπο και όχι απλώς να τσιγαρίσει κρεμμύδια, η Ελλάδα παλεύει στο φουρτουνιασμένο διεθνοπολιτικό αρχιπέλαγος με κόντρα τον καιρό. Η ορχήστρα δεν παίζει πια στο κατάστρωμα, αλλά σερβίρουν foie gras στην τουριστική… O tempora o mores. Την ίδια ώρα που μαθαίνουμε το κόλπο για μια πετυχημένη γαλοπούλα στον φούρνο εκατοντάδες χιλιάδες Eλληνες ζουν υπό το όριο της φτώχειας σε συνθήκες που δεν θυμίζουν στο παραμικρό το αστικοφιλελεύθερο όραμα της επόμενης ημέρας για το οποίο πανηγυρίσαμε δικαίως όταν έπεφτε το Τείχος του Βερολίνου και όταν ο σταλινισμός αποχωρούσε στα ψηλά και σκονισμένα ράφια της Ιστορίας.
Διάλογος επόμενων δεκαετιών, πρώτα ο Θεός: «Τι θυμάσαι, θείε, από την κρίση;» «Πώς να φτιάχνω αβγά μπένετικτ πάνω σε φρυγανισμένες φέτες μπριός και νιφάδες τρούφας». «Τέτοια φαγητά τρώγατε στην κρίση, θείε»; «Οχι βέβαια. Η γνώση μας ήταν… αυστηρώς θεωρητική». Προσοχή λοιπόν να μην κόψει το αβγολέμονο, γιατί μπορεί στο άμεσο μέλλον τα αποτυχημένα γιουβαρλάκια να φορολογούνται περισσότερο από το στιφάδο! Και μια τελευταία ερώτηση που θα αλλάξει τις ζωές όλων μας: Το σαφράν μπορώ να το χρησιμοποιώ άφοβα στο ριζότο μιλανέζ;
Σπύρος Ν. Λίτσας
Μ.Η.Τ. 232120