Δεν είναι πολλές οι περιπτώσεις αυτές που μια εθνοκρατική οντότητα ταυτίζει τον οντολογικό της πυρήνα με τη δημοκρατία. Η Ελλάδα είναι μια τέτοια περίπτωση. Ανάλογη συνθήκη συναντάται στις περιπτώσεις της Βρετανίας, ως μήτρας του κοινοβουλευτισμού, της Γαλλίας μετά τη Γαλλική Επανάσταση και των ΗΠΑ μετά την Αμερικανική Επανάσταση αντιστοίχως. Αν κάποιος μελετήσει τα φιλελεύθερα ιδεολογικά φορτισμένα κείμενα των Φιλικών, της πρώτης Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου, της δεύτερης Εθνοσυνέλευσης του Αστρους και της τρίτης Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας θα διαπιστώσει το βάθος της ταύτισης αυτής. Επομένως, η χούντα των συνταγματαρχών δεν αποτελούσε μόνο συνθήκη πολιτειακής εκτροπής υπό την απειλή των όπλων αλλά και προσπάθεια βίαιης αλλοτρίωσης και εξωραϊσμού των βασικών χαρακτηριστικών της Ελλάδας και του κοινωνικού κορμού.
Η εξέγερση της Νομικής και ύστερα από λίγους μήνες αυτή του Πολυτεχνείου μαζί με το κίνημα του Ναυτικού και την ενέργεια του Αλέξανδρου Παναγούλη εναντίον του δικτάτορα Παπαδόπουλου αποτελούν τις κύριες πράξεις αντίστασης απέναντι στη χούντα των συνταγματαρχών. Κινήσεις ευθείας αμφισβήτησης του στρατοκρατικού καθεστώτος, που λειτουργούν αποσταθεροποιητικά για αυτούς οι οποίοι τοποθέτησαν την Ελλάδα επτά χρόνια στον γύψο της τυραννίας, του λαϊκισμού και της βίας. Οι «ελεύθεροι πολιορκημένοι» της Νομικής και του Πολυτεχνείου είναι έμπρακτη απόδειξη του στίχου του Κάλβου ότι «θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», είναι άλλη μια υπενθύμιση του στίχου του Ελύτη ότι «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή», είναι άλλη μια επιβεβαίωση του στίχου του Ρίτσου ότι «σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει». 17η Νοεμβρίου. Μια σημαντική ημέρα, μια κομβική επέτειος για τη σύγχρονη Ιστορία μας και αδιαμφισβήτητα άλλη μια ηρωική στιγμή χάρη σ’ όλα εκείνα τα παιδιά μέσα στο Μετσόβιο. Ημέρα περισυλλογής και μνήμης για τους νεκρούς της εξέγερσης. Με πόσο αίμα έχει ποτίσει αλήθεια αυτός ο λαός, από την αυγή της Ιστορίας ως σήμερα, το δέντρο της ελευθερίας!
Διάφοροι επιδιώκουν να «δικαιώσουν ιστορικά» τη χούντα, επιδιώκοντας να τη χωρίσουν σε «καλή», αυτή του Παπαδόπουλου, και σε «κακή», αυτή του Ιωαννίδη! Λάθος, αφού ο ιστορικός αρνητισμός διαχέεται και στις δύο περιόδους, τόσο σημειολογικά όσο και ποιοτικά. Ηταν οι πράξεις της χούντας που οδήγησαν στην κυπριακή τραγωδία. Ηταν η χούντα υπεύθυνη για τις πολιτικές διώξεις χιλιάδων Ελλήνων και τη φυλάκιση ή την εξορία τους. Ηταν η χούντα που κατάφερε με τους εκχυδαϊσμένους εορτασμούς στο Καλλιμάρμαρο να γελοιοποιήσει το ελληνικό ιστορικό γίγνεσθαι ανά τους αιώνες. Ηταν η χούντα που διέσυρε το όνομα της Ελλάδας σε όλο τον δυτικό κόσμο εξαιτίας της καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ήταν η χούντα που κατήργησε την ακαδημαϊκή ελευθερία, που απέλυσε και φυλάκισε πανεπιστημιακούς γιατί αυτοί, ως όφειλαν, υπερασπίστηκαν δημοσίως το Σύνταγμα, τη δημοκρατία και την αξιοπρέπεια των Ελλήνων – οι περιπτώσεις του Γεώργιου – Αλέξανδρου Μαγκάκη και του Δημήτριου Ευρυγένη είναι χαρακτηριστικές και όχι ασφαλώς οι μόνες. Ηταν η χούντα που έσπειρε τον φόβο στις ψυχές των Ελλήνων για μια ολόκληρη επταετία. Ηταν ο φόβος αυτός που εξαφανίστηκε από τα τραγούδια και τα συνθήματα των παιδιών της Νομικής και του Πολυτεχνείου. Ηταν η ελπίδα αυτή που γεννήθηκε από τα χαμογελαστά πρόσωπα, που σκαρφαλωμένα στα κάγκελα του Μετσοβίου ή στην ταράτσα της Νομικής ζητούσαν ελευθερία και δημοκρατία με αυτόν τον μαγικό τρόπο που μόνο οι νέοι ξέρουν να ζητούν. Που μόνο οι νέοι έχουν τη δυνατότητα να κοιτούν στα μάτια την Ιστορία και να απαιτούν.
17η Νοεμβρίου. Μια ημερομηνία φορτισμένη με γνήσιο αντικομφορμιστικό ηρωισμό για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Προσφορά της γενιάς του Πολυτεχνείου, την οποία όλοι σήμερα κατηγορούν για τα πάντα, αδίκως κατά τη γνώμη μου, αλλά που res non verba κέρδισε τον σεβασμό της Ιστορίας.
Σπύρος Ν. Λίτσας
Μ.Η.Τ. 232120