Οι εσωτερικές κοινωνικές μεταβολές στην Ελλάδα μ.Κ. (μετά Καστελόριζο) νομίζω ότι θα ξάφνιαζαν ακόμα και τους πλέον σκληρούς θιασώτες του νεοφιλελεύθερου ιδεολογήματος. Ο κοινωνικός αυτοματισμός έχει διαβρώσει την καθημερινότητα του τόπου. Μια κοινωνία έτοιμη να τραφεί από τις σάρκες της. Ο κάθε πολίτης πρόθυμος να δαγκώσει τον διπλανό του για να αισθανθεί έστω και στιγμιαία την ψευδαίσθηση ότι ο δικός του πόνος είναι μικρότερος.
Διαχρονικά, οι διαιρεμένες κοινωνίες αργοπεθαίνουν στον βούρκο που οι εκκρίσεις μίσους και διχόνοιας παράγουν για τις ίδιες. Τη μοναδική στιγμή που οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν σοβαρό εσωτερικό ζήτημα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν την περίοδο του μακαρθισμού. Οταν δηλαδή η αμερικανική κοινωνία είχε να αντιμετωπίσει το εμμονικό κυνήγι μαγισσών του πλέον γνωστού ιεροεξεταστή του 20ού αιώνα που πέθανε ξεχασμένος και αλκοολικός, μη μπορώντας να αντιμετωπίσει τις προσωπικές του Ερινύες. Κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, η μισή Ανατολική Γερμανία παρακολουθούσε τη ζωή της άλλης μισής. Τα χρόνια της ναζιστικής επιβολής, τα παιδιά των Γερμανών εφάρμοζαν αυτά που μάθαιναν στην Εθνικοσοσιαλιστική Νεολαία. Κατέδιδαν τους γονείς τους, αν αυτοί διαφωνούσαν με τη χιτλερική παράνοια, παρακολουθούσαν τις ιδιωτικές ζωές των γειτόνων τους και ενημέρωναν τους ινστρούκτορές τους για όποια «παρέκκλιση από τα επιτρεπτά όρια». Κοινωνίες βαθύτατα διαιρεμένες. Που ο ένας φοβάται τη σκιά του άλλου. Που το σκοτάδι καλύπτει το πρόσωπο του διπλανού. Που ο στόχος επιτυγχάνεται μέσα από τη διαρκή τριβή όλων μεταξύ όλων. Μέχρι τα πάντα να καταρρεύσουν.
Στο σημείο που έχουμε φτάσει, που πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η μετάβαση αυτή δεν έλαβε χώρα από τη μια ημέρα στην άλλη αλλά σταδιακά και κλιμακωτά τα τρία τελευταία χρόνια, δεν μας μένουν και πολλά να κάνουμε, παρά μόνο να πιστέψουμε σε εμάς και να σηκωθούμε από το έδαφος. Οταν όμως καταφέρουμε και πατήσουμε στα πόδια μας, οφείλουμε να απλώσουμε το χέρι και να σηκώσουμε και τον διπλανό μας. Στον πόλεμο θεωρείται μέγιστο ηθικό ολίσθημα να αφήσεις τον τραυματισμένο πίσω αβοήθητο και εσύ να αναζητήσεις τη σωτηρία. Συντεταγμένα θα αντιμετωπίσουμε την κρίση. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει με την κοινωνία βαθιά διαιρεμένη και το κοινωνικό συμβόλαιο, τη συνθήκη δηλαδή που διαμορφώνει την πολιτική σχέση μεταξύ κοινωνίας και πολιτικών ελίτ, υπό επιτροπεία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει σωρεία παθογενειών που συσσωρεύθηκαν για δεκαετίες στον κρατικό κορμό και λειτουργούν σήμερα ως βαρίδια. Η όποια όμως προσπάθεια συνολικής αλλαγής του τρόπου λειτουργίας του ελληνικού κράτους δεν μπορεί να γίνει ερήμην της κοινωνίας. Ο κίνδυνος στο σημείο αυτό είναι μεγάλος. Η Ελλάδα δεν είναι πρώην Σοβιετική Δημοκρατία, επομένως μέθοδοι αυταρχικού καπιταλισμού που λειτουργούν υπέρ της άνευρης λογιστικής εις βάρος των ανθρώπων στην ουσία καταργούν τον δυτικό, αστικό, φιλελεύθερο πυρήνα και οδηγούν τη χώρα και τους πολίτες σε αδιέξοδες στενωπούς. Η ρεαλιστική ίαση οφείλει να προνοήσει για τη διατήρηση του κοινωνικού κορμού και να μη βασίζεται σε μεταφυσικές στοχεύσεις που όχι μόνο δεν μπορούν να υποστηριχθούν από την πραγματικότητα, αλλά και παράγουν ανυπέρβλητα πολιτικοϊδεολογικά κενά. Κανείς δεν πρέπει να θέλει η Ελλάδα να μετατραπεί σε φαβέλα της Ευρώπης. Οι εξελίξεις της τελευταίας στιγμής στις Βρυξέλλες δείχνουν ότι οι «μερικοί παλαβοί στο Eurogroup», σύμφωνα με τα λόγια του Γάλλου υπουργού Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί, δεν αντιλαμβάνονται τι μπορεί να σημάνει αυτή η εξέλιξη για την Ελλάδα, τον ευρωπαϊκό Νότο και την Ευρώπη. Αλλωστε, οι οικονομολόγοι έχουν δυσκολία να κατανοήσουν ότι ο άνθρωπος είναι ον πολιτικό, επομένως και οι διαδικασίες που χαρακτηρίζουν το ζην και το ευ ζην του δεν μπορεί παρά να είναι αμιγώς πολιτικές.
Μ.Η.Τ. 232120