Τα σενάρια της επόμενης μέρας στην ΠΓΔΜ

Οι ασφυκτικές πιέσεις, οι φήμες για βαλίτσες με δολάρια και ρούβλια, και η προσφυγή σε εκλογές που μπορεί να αποτελέσει το πολιτικό τέλος του ΖάεφΑπό τον
Ανδρέα Κούτρα

H κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ μετά την αποτυχία του δημοψηφίσματος διολισθαίνει και μπαίνει σε επικίνδυνες ατραπούς, σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσει τη Δύση και τις πολιτικές φιλοδοξίες του επικεφαλής της υποστηρίζοντας τη Συμφωνία των Πρεσπών, που κατά την αντιπολίτευση είναι ήδη άκυρη. Η σταθερότητα της χώρας και το μέλλον του κ. Ζάεφ απειλούνται, με σενάρια για την επόμενη μέρα να έχουν ήδη πέσει στο τραπέζι όσων κινούν τα νήματα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και το ενδεχόμενο τελικά τα Σκόπια να εξελιχθούν σε Βόρεια Κορέα, όπως είχε πει ο Γάλλος πρέσβης, ή σε Κόσοβο να είναι πιθανά.

Σε κάθε νόμισμα υπάρχουν δύο όψεις. Ετσι ακριβώς και στα Σκόπια. Από τη μια πλευρά είναι οι ΗΠΑ, Βρετανία και Γερμανία, που πιέζουν ασφυκτικά για το «ναι» στη Συμφωνία των Πρεσπών, αν και γνωρίζουν πως οι πραξικοπηματικές ενέργειες μπορεί να έχουν αντίθετα αποτελέσματα, όπως έχει αποδειχθεί, και από την άλλη η Ρωσία, που δεν θέλει σε καμία περίπτωση να παραδώσει τη χώρα στο ΝΑΤΟ και απειλεί ακόμη και με προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εχει κι αυτή τους συμμάχους της, που είναι η Σερβία και η Τουρκία, με σημαντική επιρροή στα Βαλκάνια.

Μυστικές υπηρεσίες

Στον «πόλεμο» των δύο αυτών ισχυρών αντίπαλων στρατοπέδων έχουν εμπλακεί ακόμη και οι μυστικές υπηρεσίες, ενώ στους εκβιασμούς και στις απειλές για την «αρπαγή» βουλευτών της αντιπολίτευσης προκειμένου να «τρέξουν» το χρονοδιάγραμμα και η συνταγματική αναθεώρηση σύμφωνα με πληροφορίες, έρχονται να προστεθούν βαλίτσες με δολάρια που πηγαινοέρχονται, αλλά η απάντηση με… ρούβλια είναι εξίσου ισχυρή και δελεαστική. Το στοίχημα να βρει ο Ζόραν Ζάεφ τους βουλευτές που απαιτούνται (τουλάχιστον 11) για να φτάσει στους 80 και να προχωρήσει η τροποποίηση του Συντάγματος είναι από πολύ δύσκολο έως και απίθανο να κερδηθεί.

Η λύση της προσφυγής στις κάλπες μοιάζει με μονόδρομο και εκεί τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο δύσκολα για την κυβέρνηση των Σκοπίων. Οπως προέκυψε και από τη Σύνοδο των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ, τα δεδομένα είναι πλέον διαφορετικά μετά το δημοψήφισμα, παρά τις πιέσεις που ασκούνται από τη Δύση στα Σκόπια, και η πρόταση περί μίας στρατιωτικής διακρατικής συμφωνίας με τις γειτονικές χώρες, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Αλβανία και εγγυήτρια δύναμη τις ΗΠΑ, είναι κάτι που συζητείται, μακριά βεβαίως από τις διαδικασίες της ονομασίας και της ένταξης στη Συμμαχία, αλλά με μοναδικό στόχο να διαφύγει από την επιρροή της Ρωσίας η χώρα των Σκοπίων.

Ο Ζόραν Ζάεφ, που εμμένει ότι το 91,5% των ψηφοφόρων ενέκρινε τη Συμφωνία των Πρεσπών στο δημοψήφισμα και άρα συναινεί στην τροποποίηση του Συντάγματος, κλείνοντας τα μάτια, ωστόσο, στο γεγονός ότι μόνο το 1/3 των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους πήγε στις κάλπες, έχει θέσει χρονικό περιθώριο έως τις 10 Οκτωβρίου προκειμένου να πείσει την αξιωματική αντιπολίτευση να κάνει έναν συμβιβασμό που θα ξεμπλοκάρει την κατάσταση μετά το «στοπ» στη συμφωνία της περασμένης Κυριακής.

Το VMRO-DPMNE, όμως, όχι μόνο δεν συνηγορεί, υποστηρίζοντας ότι λόγω της μεγάλης αποχής η συμφωνία έχει ουσιαστικά «πεθάνει», αλλά ανεβάζει τους τόνους της αντιπαράθεσης με το κυβερνών κόμμα.
Πρότεινε τον σχηματισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης 100 ημερών και τον ορισμό νέου γενικού εισαγγελέα, ο οποίος θα προεδρεύσει μίας εξεταστικής επιτροπής για να διερευνήσει τις καταγγελίες περί παρατυπιών που σημειώθηκαν πριν και κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος.
Σημειώνεται ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει τη στήριξη του προέδρου Γκιόργκι Ιβανόφ, ο οποίος είναι κάθετα αντίθετος με τη Συμφωνία των Πρεσπών και έκανε ό,τι μπορούσε προκειμένου αυτή να μην περάσει.

Η στάση του VMRO-DPMNE, που ο πρωθυπουργός της χώρας πίστευε πως θα είναι πιο ήπια λόγω του γεγονότος ότι ο πρώην πρόεδρος του κόμματος Νίκολα Γκρούεφσκι βρίσκεται σε δικαστικές περιπέτειες με την απειλή της φυλάκισης, σπρώχνει στον γκρεμό τον Ζ. Ζάεφ, καθώς όχι μόνο δεν πρόκειται να συμφωνήσει στη συνταγματική αναθεώρηση, αλλά θα σταθεί και εμπόδιο, όπως φαίνεται, στην επίσπευση των εκλογών εντός του Νοεμβρίου.

Ο κ. Ζάεφ επιθυμεί να στήσει κάλπες το νωρίτερο που προβλέπει το Σύνταγμα των Σκοπίων (εντός 45 ημερών από τις 10 Οκτωβρίου), έτσι ώστε να κεφαλαιοποιήσει τις ψήφους των Αλβανών και όσων ψήφισαν «ναι» στο δημοψήφισμα. Οσο περνάει ο χρόνος, η πεποίθηση πως η Συμφωνία των Πρεσπών οδηγείται σε ναυάγιο θα παγιώνεται στον λαό των Σκοπίων και ο πρωθυπουργός της χώρας γνωρίζει ότι αυτό μπορεί να είναι η «ταφόπλακα» της συμφωνίας αλλά και της κυβέρνησής του. Γι’ αυτό «καίγεται« για εκλογές το συντομότερο.

Οι Αλβανοί και η διορία έως το τέλος του 2018

Τα πολιτικά παιχνίδια του κ. Ζάεφ τα έχουν αντιληφθεί πάντως και οι Αλβανοί, και ιδίως το μεγαλύτερο κόμμα τους, που συμμετέχει και στην κυβέρνηση, το DUI, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν θέλει να χάσει ψηφοφόρους προς το Σοσιαλιστικό Κόμμα του νυν πρωθυπουργού.
Εκτιμάται λοιπόν πως οι Αλβανοί θα αλλάξουν στάση και θα ψηφίσουν διαφορετικά στις εκλογές απ’ ό,τι στο δημοψήφισμα, όπου στήριξαν το «ναι». Το βαρόμετρο πάντως στις εσωτερικές εξελίξεις είναι οι Σλαβομακεδόνες, οι οποίοι απείχαν από το δημοψήφισμα. Αν δε οι εκλογές αντί Νοεμβρίου πάνε τον Δεκέμβριο, είναι πολύ πιθανό ο Ζόραν Ζάεφ να μην αποκτήσει ποτέ ξανά την εξουσία και η Συμφωνία των Πρεσπών να ακυρωθεί οριστικά. Βάσει της συμφωνίας, προβλέπεται η ολοκλήρωσή της από την πλευρά των Σκοπίων μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018.
Κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να γίνει με τα σημερινά δεδομένα. Ακόμη και να επικρατούσε έπειτα από εκλογές ξανά ο Ζόραν Ζάεφ, η Συμφωνία των Πρεσπών δεν θα μπορούσε να έρθει στην ελληνική Βουλή για κύρωση πριν από το τέλος της άνοιξης.