Παράδεισος δουλεμπόρων η Σμύρνη!

Ημερήσιος τζίρος έως και 500.000 € για τους μαφιόζους. Θησαυρίζουν τα μαγαζιά μ… εξειδικευμένα είδη «ταξιδιού»

Από τη
Μυρτώ Μπούτση

Πόλη-κόμβος στη διακίνηση χιλιάδων Σύρων προσφύγων. «Πρωτεύουσα» των δουλεμπορικών κυκλωμάτων που εκμεταλλεύονται ανθρώπινες ζωές και τύχες, στέλνοντάς τους στις απέναντι ακτές της Χίου, της Κω, της Σάμου, της Λέσβου. Μια φοβερή ειρωνεία της τύχης θέλει τη Σμύρνη, την πόλη που κάποτε αποχωρίστηκε τόσους δικούς της πρόσφυγες προς την Ελλάδα, να έχει μετατραπεί σήμερα σε αυτό που τουρκικές και διεθνείς Αρχές αναγνωρίζουν ως κέντρο διακίνησης των προσφυγικών ροών οι οποίες κατακλύζουν τα ελληνικά νησιά. Οπως και στον τουρισμό, η «υψηλή σεζόν» της σωματεμπορίας (εκείνη μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου) πλησιάζει ήδη στο τέλος της και χιλιάδες Σύροι -σε 67.900 τους αποτιμά ο κυβερνήτης της Σμύρνης Μουσταφά Τοπράκ- συνωστίζονται (κυριολεκτικά, όμως!) στη γειτονιά Μπασμάνε, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό, στο σημείο της πόλης όπου στήνονται τα άτυπα ραντεβού με τους δουλεμπόρους.

Στην περιοχή αυτή έχουν, άλλωστε, πέσει οι μάσκες και έχουν καταλυθεί τα στεγανά – εκείνα που θα διαχώριζαν τους πρόσφυγες από τους τουρίστες. Αν και δεν βρίσκονται στη Σμύρνη για να απολαύσουν τα αιγαιοπελαγίτικα παράλια της, χιλιάδες Σύροι (που παλαιότερα πιθανώς να είχαν έρθει στην Τουρκία για διακοπές) καταλύουν στα μεγάλα ξενοδοχεία της πλατείας Μπασμάνε, στους διαδρόμους των οποίων μιλούν με τους δικούς τους στη Συρία μέσω What’s App, Skype ή Viber, για να τους διαβεβαιώσουν ότι είναι καλά. Και συγκεντρώνονται στα καφέ της περιοχής, εν αναμονή της πολυπόθητης ειδοποίησης των διακινητών πως ήρθε η κατάλληλη στιγμή για να αναχωρήσουν -την επομένη το πρωί- για την Ελλάδα.

Στην ίδια γειτονιά, τα καταστήματα πωλούν απροκάλυπτα σωσίβια, μαζί με τα μαγιό, τα παρεό και τις πετσέτες για τους τουρίστες, προκειμένου να εφοδιαστούν οι οικογένειες που πρόκειται να ξεκινήσουν το μεγάλο ταξίδι. Αλλα καταστήματα διαφημίζουν το γεγονός ότι λειτουργούν ως ανταλλακτήρια νομισμάτων. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι οι δουλέμποροι δεν δέχονται πληρωμή σε τουρκικές λίρες, παρά μόνο σε ευρώ ή δολάρια.

Η συμφωνία

Ο Ναύτης Σινμπάμπ είναι ένα από τα καφενεία όπου δίνονται τα ραντεβού στα οποία θα κλείσει η συμφωνία. «Καταθέτεις τα χρήματα σε ένα πρακτορείο και, όταν βρίσκεσαι πια στο νησί, μου τηλεφωνείς και μου δίνεις τον αριθμό της συνδιαλλαγής για να εισπράξω τα λεφτά» εξηγεί ένας άλλος δουλέμπορος σε μια μικρή ομάδα Σύρων, που ζητούν εγγυήσεις για την ασφάλεια του ταξιδιού. Εγγυήσεις, όμως, δεν υπάρχουν… «Δεν υπάρχει κίνδυνος στο ταξίδι με φουσκωτό. Η απόδειξη; Την επόμενη εβδομάδα θα το κάνω κι εγώ με την οικογένειά μου» προσπαθεί να τους πείσει ένας Σύρος ενδιάμεσος, που δουλεύει για έναν από τους μεγαλύτερους δουλεμπόρους, τον 67χρονο Συροκούρδο «Χατζή τον σοφό», ο οποίος ζει στην Τουρκία εδώ και 15 χρόνια. Το ίδιο δίκτυο μπορεί να εξασφαλίσει ένα ταξίδι μέσω στεριάς έναντι 2.500 ευρώ το κεφάλι, καθώς και πλαστά ελληνικά, βουλγαρικά ή ρουμανικά ταξιδιωτικά έγγραφα.
«Δεν έχουμε άλλη επιλογή» αποφαίνεται ο Μοχάμεντ, πρώην κάτοικος Δαμασκού, που πούλησε το αυτοκίνητο της μητέρας του για να πληρώσει το ταξίδι στην Ευρώπη. Αν έμενε, θα έπρεπε να καταταγεί στον στρατό και να πολεμήσει. Ο Αμίν, πρώην φοιτητής στη Δαμασκό, ζυγίζει τις επιλογές μαζί με τον Χατάρ, τον φίλο του, που κάποτε είχε ζήσει στην Ευρώπη, ως φοιτητής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού. Σήμερα, είναι η τέταρτη αποτυχημένη απόπειρά του να περάσει απέναντι. Εφόσον δοθεί το σύνθημα, οι πρόσφυγες που περιμένουν στις πλατείες Γκαρ και Μπασμάνε, στο ξενοδοχείο «Street» και το πολιτιστικό κέντρο Kulturpark, συγκεντρώνονται σε μια παραλία από την οποία θα αναχωρήσουν αξημέρωτα. Καμιά φορά, μάλιστα, και με το φως του ήλιου.

Τα (τρελά) κέρδη των μαφιόζων

Το καλοκαίρι, το τεράστιο πρόβλημα της Σμύρνης επεσήμαναν τόσο ο κυβερνήτης της πόλης όσο και η Σεμά Πεκντάς, η δήμαρχος της συνοικίας Κονάκ, όπου ανήκει το Μπασμάνε. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Zaman», οι δουλέμποροι καμιά φορά κερδίζουν ως και 500.000 δολάρια την ημέρα. Οπως επισημαίνει το γαλλικό περιοδικό «L’Obs», το δουλεμπορικό κύκλωμα της Σμύρνης ελέγχουν καμιά δωδεκάδα Τούρκοι μαφιόζοι μαζί με έναν Ρώσο, ενώ η διακίνηση ναρκωτικών συμβαδίζει με εκείνη των ανθρώπων. «Κάποια φορά, όταν όλοι οι επιβάτες βρίσκονταν ήδη στη βάρκα, άκουσα τους “συναδέλφους” μου να ρωτούν αν η βάρκα ήταν γεμάτη ή άδεια. Μου εξήγησαν ότι μιλούσαν για ναρκωτικά» είπε ο Σύρος Αμπού Αμάρ. Πρώην ελεύθερος σκοπευτής του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, ο Αμπού Αμάρ λειτούργησε για ένα διάστημα ως «σαμσάρ», δηλαδή ως ενδιάμεσος, που αναλαμβάνει να φέρει σε επαφή τους πρόσφυγες με τους δουλεμπόρους. Οπως λέει, την εγκατέλειψε, γιατί ήταν «μια πραγματικά αηδιαστική δουλειά». Μια δουλειά που κάνουν αρκετοί Σύροι, Κούρδοι και Αιγύπτιοι.

Πέρασμα με τζετ-σκι

Παρά το γεγονός ότι οι μηχανές των ταχυπλόων και των φουσκωτών είναι σε άθλια κατάσταση, η ταρίφα για το ταξίδι παραμένει στα 1.100 ευρώ (στα 1.300, υποστηρίζει το CNN). Οσοι προτιμούν τζετ-σκι θα πρέπει να δώσουν 1.800 ευρώ και όσοι θέλουν να εξασφαλίσουν μια θέση σε μεγάλο πλοίο, 2.300 ευρώ. Οσοι Σύροι επιθυμούν να αναχωρήσουν για τον ευρωπαϊκό προορισμό τους είναι αναγκασμένοι να περάσουν από τους δουλεμπόρους. Ακόμη κι αν οι πρόσφυγες είχαν τις απαραίτητες «άκρες», οι διακινητές οργώνουν τις ακτές, προκειμένου να εξασφαλίσουν πως όλα τα ανθρώπινα φορτία θα βρίσκονται «υπό την προστασία τους».