Τα Βαρώσια βρίσκονται στην Αμμόχωστο, στην δυτική πλευρά της Κύπρου και στις αρχές του ’70 ήταν διάσημος προορισμός για διακοπές. Οι χολιγουντιανές σταρ, Μπριζίτ Μπαρντό και Ελίζαμπεθ Τέιλορ, ήταν θαμώνες της περιοχής αφού λάτρευαν τα πράσινα νερά της και τις χρυσές της αμμουδιές.
Το χρονικό της ερήμωσης Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου του 1974, οι 39.000 κάτοικοι της περιοχής έφυγαν από τα σπίτια τους για να σωθούν. Οι Τούρκοι κατέλαβαν την περιοχή, την περιέφραξαν και απαγόρευσαν την είσοδο στους πολίτες. Οι μόνοι που μπορούσαν να εισέλθουν ήταν Τούρκοι στρατιώτες και το προσωπικό των Ηνωμένων Εθνών. Οι κάτοικοι πίστεψαν ότι θα επέστρεφαν στα σπίτια τους μετά τις εχθροπραξίες, γεγονός όμως που δεν συνέβη, καθώς οι στρατιώτες είχαν εντολή να πυροβολούν οποιονδήποτε προσπαθούσε να μπει στην περιοχή. Στις 11 Μαΐου του 1984, τα Ηνωμένα Έθνη και το Συμβούλιο Ασφαλείας με ψήφισμά τους ζήτησαν από τους Τούρκους να παραδώσουν τα Βαρώσια σε αυτούς, με σκοπό να την επιστρέψουν στους κατοίκους της.
Το τουρκικό κράτος, όμως, αποφάσισε να κρατήσει την περιοχή ως «ατού διαπραγμάτευσης», περιμένοντας την στιγμή που οι Κύπριοι θα συζητούσαν μαζί τους για τα κατεχόμενα. Το 2002 ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, διαμόρφωσε το σχέδιο «Ανάν», όπως ονομάστηκε, για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος. Το σχέδιο προέβλεπε την επιστροφή των κατοίκων στην Βαρώσια. Οι Κύπριοι, όμως, καταψήφισαν το σχέδιο στο δημοψήφισμα που έγινε και έτσι η περιοχή συνέχισε να στοιχειώνει.
Τα Βαρώσια σήμερα Η «Γαλλική Ριβιέρα της Κύπρου», όπως την αποκαλούσαν, χάθηκε μέσα σε μία νύχτα. Η περιοχή που κάποτε έσφυζε από ζωή, είναι πλέον ερημωμένη, ακατοίκητη και ρημαγμένη. Οι μόνοι που περπατούν στους δρόμους είναι Τούρκοι στρατιώτες, οι οποίοι κάνουν περιπολίες, ψάχνοντας για καταπατητές. Έχουν εντολή να τους συλλαμβάνουν ή ακόμα και να τους πυροβολούν. Εδώ και 40 χρόνια θάμνοι, δέντρα και ζώα κατοικούν στα σπίτια. Οι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι, επειδή τα κτίρια έχουν υποστεί τεράστια φθορά, η πόλη θα πρέπει να ξαναχτιστεί προκειμένου να κατοικηθεί. Το κόστος είναι τεράστιο και κανείς δεν φαίνεται πρόθυμος να το αναλάβει.
Πρότζεκτ «Πράσινη Αμμόχωστος» Η Βάσια Μαρκίδη ονειρεύεται την αναβίωση της Βαρώσιας ως οικολογική πόλη Η Ceren Bogac σοκαρίστηκε όταν έμαθε ότι το σπίτι που ζούσε με την οικογένειά της δεν ήταν δικό τους Το 2003 οι Τούρκοι επέτρεψαν στους Κύπριους την διέλευσή τους στην Πράσινη Γραμμή των κατεχόμενων. Η Βάσια Μαρκίδη κατάγεται από τη Βαρώσια. Οι γονείς της, μόλις είχαν παντρευτεί, όταν αναγκάστηκαν να φύγουν από το σπίτι τους. Η Βάσια ζει στην Νέα Υόρκη και οραματίζεται να κάνει την γενέτειρα των γονιών της πρότυπο οικολογικής πόλης.
Στο πλευρό της βρίσκεται και η αρχιτέκτονας-ψυχολόγος, Ceren Bogac. Η Ceren μεγάλωσε σε ένα σπίτι που είχε θέα την ερημωμένη Βαρώσια. Όταν ήταν μικρή βρήκε φωτογραφίες που δεν ανήκαν στην οικογένειά της και κατάλαβε ότι το σπίτι δεν ήταν δικό τους. Ανήκε σε Κύπριους που το είχαν εγκαταλείψει. «Σοκαρίστηκα. Αναρωτιόμουν τι συνέβη και αυτοί οι άνθρωποι αναγκάστηκαν αν φύγουν τόσο βιαστικά από το σπίτι τους», λέει η Ceren. Το 2008, είδε το ντοκιμαντέρ «Κρυμμένοι στην άμμο» που έφτιαξε η Βάσια. Το ντοκιμαντέρ περιείχε μαρτυρίες και από τις δύο πλευρές και οι άνθρωποι εξέφραζαν τα συναισθήματά τους για την διαίρεση της Κύπρου. Οι δύο γυναίκες ήρθαν σε επαφή και άρχισαν να ανταλλάσσουν ιδέες για το μέλλον της Βαρώσιας. Το πρότζεκτ για την «πράσινη» Αμμόχωστο άρχισε να διαμορφώνεται. Η κεντρική ιδέα του σχεδίου είναι η εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας για να λειτουργεί ολόκληρη η πόλη. Το όνειρό τους είναι η πόλη που μέχρι τώρα αποτελεί σύμβολο πολέμου και εγκατάλειψης, να γίνει ένα πρότυπο που θα χρησιμοποιήσει ολόκληρος ο κόσμος.
Με πληροφορίες από messynessychic.com και bbc.com
www.mixanitouxronou.gr
Μ.Η.Τ. 232120