«H τροφή σου να είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου η τροφή σου» δίδασκε ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, πριν από σχεδόν 2.500 χρόνια, οπότε οι αρχαίοι Ελληνες φαίνεται ότι είχαν μια ιδέα για τις… σούπερ τροφές, που φυτρώνουν σε κάμπους, ραχούλες και φαράγγια, απ’ άκρου εις άκρον της χώρα μας.
«Πρόκειται για θαμνώδη – δενδρώδη φυτά, που μπορούν να αξιοποιηθούν στη διατροφή αλλά και για θεραπεία, καθώς καλύπτουν την άμυνα του οργανισμού, μας προστατεύουν από λοιμώξεις και είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά.
Οι… ρίζες τους χάνονται στην αρχαιότητα, αλλά ακόμα δεν είναι πολύ γνωστά στους αγρότες. Τέτοια είναι η κουμαριά, η κρανιά, ο κράταιγος, η άγρια τριανταφυλλιά, η βατομουριά και πολλά άλλα» λέει ο βοτανολόγος – γεωλόγος του ΑΠΘ, δρ Νίκος Σαμαρίδης.
Ο ίδιος συμμετέχει στην οργανωτική επιτροπή του δεύτερου συνεδρίου με τίτλο «Νέες καλλιέργειες: Προοπτικές και δυνατότητες», που θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο 1-3 Μαρτίου 2013 στο Εκθεσιακό Κέντρο Ξιφασκίας στο Ελληνικό. Στο πλαίσιο του συνεδρίου θα παρουσιαστούν προτάσεις για τουλάχιστον 25 καινοτόμες καλλιέργειες.
«Ο Ομηρος στην Ιλιάδα αναφέρει ότι η Κίρκη παρέθεσε γεύμα στον Οδυσσέα και στους συντρόφους του με καρπούς κρανιάς. Επίσης, ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε τα φύλλα κουμαριάς για τις θρομβοφλεβίτιδες, ενώ από αρχαιοτάτων χρόνων γινόταν εξαγωγή αιθέριων ελαίων από αρωματικά φυτά.
Υπάρχουν μαρτυρίες στα ανάκτορα του Μίνωα και στα ανάκτορα του Νέστορα στην Πύλο, όπου υπήρχε ειδικό δωμάτιο με τα ζείδωρα (σ.σ.: ζωογόνα) έλαια» περιγράφει ο δρ Σαμαρίδης. Ενδεικτικά, οι καρποί της αγριοτριανταφυλλιάς είναι «ασπίδα» για τυχόν λοιμώξεις, χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη C και αντιοξειδωτικά, ενώ μπορούν να «βγάλουν» και μαρμελάδα.
Αντισηπτικές ιδιότητες για το ουροποιητικό σύστημα έχει το αφέψημα από φύλλα κουμαριάς, ενώ οι καρποί «βγάζουν» τσίπουρο, λικέρ, κονιάκ και μαρμελάδα. Τέτοιου είδους φυτά συναντώνται κυρίως στην ημιορεινή και την ορεινή ηπειρωτική Ελλάδα.
Οπως αναφέρει ο δρ Σαμαρίδης, σήμερα η Μακεδονία έχει την πιο πλούσια καλλιέργεια φυτωρίων, διατηρώντας το προβάδισμα στη νέα πρόταση των θαμνοειδών – δενδροειδών φαρμακευτικών φυτών. Την ίδια ώρα όμως τα νησιά, η νότια και κεντρική Ελλάδα και ιδίως η Κρήτη πλημμυρίζουν από… μυρωδιές αρωματικών – φαρμακευτικών βοτάνων, όπως φλισκούνι, φασκόμηλο και δίκταμο.
Ο δρ Σαμαρίδης τονίζει την αναγκαιότητα να αναδειχτεί η θεραπευτική και διατροφική αξία όλων αυτών των ειδών και να διευρυνθεί η καλλιέργειά τους «με τη συνεργασία πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιστημόνων από τους κλάδους της Βιοχημείας και της φαρμακογνωσίας». Οπως λέει, οι δήμοι θα πρέπει να παραχωρήσουν σε νέους καλλιεργητές τις αναξιοποίητες ημιορεινές πλαγιές και βοσκοτόπια.
Ελένη Ευαγγελοδήμου
Μ.Η.Τ. 232120