Υπάρχουν χαμένες γενιές; Μάλλον, όπως υπάρχουν και ευλογημένες. Ανθρώπινες μάζες-προϊόντα ιστορικών περιόδων που καλούνται να διαχειριστούν και ενδεχομένως να αναδιαμορφώσουν τα δεδομένα της εκάστοτε εποχής.
Κάποιες γενιές μοιάζουν να «πλάστηκαν από χρυσό», όπως οι baby boomers, γνωστοί και ως golden boomers. Κάποιες άλλες δείχνουν να γαλουχήθηκαν μέσα σε μια «ψευδαίσθηση αφθονίας», όπως οι baby losers ή αλλιώς οι σύγχρονοι αγανακτισμένοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Πώς πραγματοποιήθηκε, όμως, το πέρασμα από τη «γενιά της αφθονίας» στη «χαμένη γενιά»; Προφανώς με τον ίδιο τρόπο που κάποτε πραγματοποιήθηκε το πέρασμα από τη «γενιά της σιωπής», όπως αποκαλούνται όσοι γεννήθηκαν μεταξύ 1925-1945, στη μεταπολεμική «γενιά των baby boomers», που κυοφορήθηκε μεταξύ 1946 και 1964.
Το τέλος της ηγεμονίας της «γενιάς της σπατάλης» αποτυπώνεται στις σελίδες του διεθνούς Τύπου και στο ξεθώριασμα του δυτικού ονείρου ευμάρειας. Ανάμεσα στα ερείπια του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους και στην απώλεια των κεκτημένων, η νέα γενιά χρίζεται αυτομάτως «χαμένη». Δίχως άλλο, όμως, αναμένεται να δώσει τις δικές της απαντήσεις στο χρίσμα που ερήμην της τής επιβλήθηκε.
Αλλωστε δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια απάθειας, όπως έχει καταλογιστεί πολλάκις στους νέους Ευρωπαίους. Τη στιγμή που οι baby boomers ετοιμάζονται να περάσουν σταδιακά στη σύνταξη, οι baby losers περνούν μαζικά στην ανεργία. Στο βιβλίο του «Γενιά 69», ο Γάλλος συγγραφέας Νικολά Σαρμπονό σημειώνει: «Οι τριαντάρηδες δεν σας λένε ευχαριστώ».
Αντιθέτως, μάλλον οι baby losers απαιτούν από τους baby boomers να παραιτηθούν από το έως τώρα λάιφσταϊλ τους, κατηγορώντας τους έμμεσα και ενίοτε άμεσα για τον ξεπεσμό της δικής τους γενιάς. Οπως αναφέρεται δε σε ένα περσινό άρθρο της «Sunday Times», ο πόλεμος πλέον δεν μαίνεται γύρω από έθνη και κοινωνικές τάξεις, αλλά γύρω από τις γενιές…
Βaby boomers vs baby losers
Baby boomers
Η χρυσή μεταπολεμική προνομιούχα «γενιά της αφθονίας» αποκαλείται εναλλακτικά και «γενιά της σπατάλης». Είναι «τα παιδιά των λουλουδιών», που κάποτε λικνίζονταν στους ρυθμούς του ροκ εν ρολ, οι ονειροπόλοι που ύψωναν την τότε νεανική φωνή τους δηλώνοντας ρεαλιστές, ζητώντας συνάμα το αδύνατο, οι επαναστάτες που οικοδόμησαν στη συνέχεια το μεταπολεμικό θαύμα. Στη Γαλλία ήταν τα παιδιά του γαλλικού Μάη, στην Ελλάδα η γενιά του Πολυτεχνείου, στις ΗΠΑ οι χίπηδες του Woodstock. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι, ωστόσο, που εγκαταστάθηκαν αργότερα μέσα σε ηγετικές πολυθρόνες, εξαργυρώνοντας τα ιδανικά της νεότητάς τους και βουλιάζοντας σταδιακά μέσα στη «σκλαβιά της ύλης».
Οι baby boomers έλαβαν τη σκυτάλη από τη «γενιά της σιωπής», γνωστή ως «γενιά της κατάθλιψης» που μετρούσε τουλάχιστον έναν έως δύο πολέμους στο βιογραφικό της. Ο όρος «silent generation» υιοθετήθηκε για πρώτη φορά από το περιοδικό «Time» το 1951. Ηταν η γενιά που μεγάλωσε μέσα σε στερήσεις, που δεν υπέγραψε μανιφέστο, που δεν πρωτοστάτησε σε διαμαρτυρίες.
Οι baby boomers διαδέχτηκαν τους «σιωπηλούς προγόνους» τους κάνοντας πολύ θόρυβο. Επιδόθηκαν σε αλόγιστες καταχρήσεις ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ, κυρίως κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’60 και του ’70, ενώ παράλληλα ύψωσαν φωνή, πανό και οδοφράγματα διεκδικώντας έναν καλύτερο κόσμο.
Αποτελούν εδώ και μισόν αιώνα την πιο ευκατάστατη δημογραφική ομάδα του δυτικού κόσμου και θεωρούνται οι κατεξοχήν υπεύθυνοι για την κατάρρευση του θαυμαστού δυτικού κράτους πρόνοιας και του υψηλού βιοτικού επιπέδου που οι ίδιοι κάποτε κατέκτησαν.
Το ’68 όμως η ανεργία δεν απειλούσε το μέλλον των νέων και η ευρωπαϊκή οικονομία δεν έπασχε όπως σήμερα. Παράλληλα εργάτες και νέοι δυσφορούσαν μέσα στην αποτελμάτωση και στις απαγορεύσεις μιας κοινωνίας που δεν εξελισσόταν. Ιδίως στη «Γαλλία που έπληττε», όπως είχε σημειώσει χαρακτηριστικά η εφημερίδα «Le Monde», λίγες μόλις εβδομάδες πριν από το ξέσπασμα των πρώτων εξεγέρσεων του πιο επαναστατικού Μάη της σύγχρονης Ιστορίας.
Οι baby boomers, οι οποίοι χαρακτηρίζονται και ως «φυγόπονη γενιά», που δεν έμαθε να θυσιάζει τίποτα, χωρίζονται σε υποκατηγορίες.
Τη «γενιά της αφθονίας» διαδέχεται η Γενιά X ή αλλιώς «ενδιάμεση γενιά», η οποία αφορά όλους εκείνους που γεννήθηκαν από τη δεκαετία του ’60 μέχρι το 1981, όλους εκείνους που δηλώνουν «διχασμένοι» ανάμεσα στην προνομιούχα και στη χαμένη γενιά…
Baby losers
Η χαμένη γενιά είναι ευρέως γνωστή και ως Peter Pan Generation, εξαιτίας της παρατεταμένης εφηβείας και συνεπώς της δυσκολίας ενηλικίωσης. Για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή Ιστορία, οι Ευρωπαίοι, που μετρούν από 20 έως 40 χρόνια ζωής, δεν έχουν παρά να περιμένουν ένα βιοτικό επίπεδο χαμηλότερο από εκείνο της προηγούμενης γενιάς. Είναι η γενιά που μεταξύ άλλων δηλώνει «αγανακτισμένη» – η γενιά που θεωρείται ότι υφίσταται τις συνέπειες των γονεϊκών αμαρτιών.
Χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες βάσει της ημερομηνίας γέννησης. Πρόκειται για τη «γενιά Y» ή αλλιώς «Generation Next», «γενιά της χιλιετίας» ή «Echo Boomers». Είναι οι σημερινοί νέοι που βρίσκονται στο κατώφλι της ενηλικίωσης, καθώς και οι σημερινοί 30 και κάτι με μότο «more, better, faster», δηλαδή «περισσότερα, καλύτερα, γρηγορότερα».
Ακολουθεί η «γενιά Z», γνωστή και ως «γενιά του Διαδικτύου», «Generation Net» και «Ψηφιακοί αυτόχθονες». Είναι τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και αμέσως μετά το παγκόσμιο «ξύπνημα» του Διαδικτύου. Μεγάλωσαν στην καρδιά του μεταμοντερνισμού, με YouΤube, κινητά τηλέφωνα, chat στο web και MP3 players. Θεωρούνται πως στερούνται των φιλοδοξιών των προηγούμενων γενεών, πως είναι απολύτως εξαρτημένα από την τεχνολογία και πως διακατέχονται από χαμηλή ικανότητα συγκέντρωσης.
Στην Ισπανία είναι γνωστοί ως «ninis», οι νέοι που ούτε εργάζονται ούτε σπουδάζουν, ή ως mileuristas που κερδίζουν τον βασικό μισθό, απασχολούμενοι σε επισφαλείς θέσεις εργασίας. Στην Ιταλία κυκλοφορούν ως bamboccioni, οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τα υπέργηρα μωρά της Ιταλίδας μαμάς. Στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι οι περίφημοι «άνεργοι εραστές», που ενίοτε ζουν με τα επιδόματα των ανύπαντρων μητέρων. Πρόκειται για τη γενιά των απαθών χρηστών κοινωνικών υπηρεσιών. Στη Γαλλία γίνεται λόγος για τη «γενιά του ζάπινγκ», όπως αποκαλείται η ανικανοποίητη γενιά που «κινείται διαρκώς». Πρόκειται για τη γενιά της κινητικότητας, σε μια εποχή όπου τα σύνορα των χωρών έχουν καταρριφθεί. Η «γενιά του ζάπινγκ» θυμίζει αρκετά τη «γενιά μηδέν», δηλαδή όλους εκείνους που έχουν επιλέξει να χωρέσουν τη ζωή τους σε μια βαλίτσα δίχως να είναι κλοσάρ. Πρόκειται για τους σύγχρονους νοσταλγούς των «χρόνων της αυτάρκειας». Σύνθημά τους; «Επιστροφή στα λίγα και αναγκαία». H «γενιά zero» είναι απελευθερωμένη από την ύλη και ελεύθερη να μετοικήσει όποτε χρειαστεί, δίχως να χρειάζεται να καταμετρήσουν υλικές απώλειες. Οσο για το «όχημά» τους; Το Διαδίκτυο. Ή μάλλον τα κοινωνικά δίκτυα. Κάπου εκεί η «γενιά μηδέν» συναντά τη «γενιά του facebook» ή «γενιά Ζ» και νομιμοποιούνται μαζί να γυρίσουν σελίδα στη σύγχρονη Ιστορία, τόσο μέσα από τις ιστοσελίδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όσο και μέσα από τους δρόμους της αγανάκτησης…
Γενιά της σιωπής – Silent Generation
Με ημερομηνία γέννησης από το 1925 έως το 1945
Baby boomers ή αλλιώς Γενιά της σπατάλης: Με ημερομηνία γέννησης από το 1946 έως το 1964, θεωρείται η πιο εγωκεντρική και «φυγόπονη» γενιά της σύγχρονης Ιστορίας. Ο γεωγραφικός τόπος επηρεάζει τα χρονικά όρια κάθε γενιάς, άρα υπάρχει ευελιξία όσον αφορά τις ημερομηνίες.
Γενιά X ή αλλιώς «Ενδιάμεση γενιά»: Με ημερομηνία γέννησης τις αρχές της δεκαετίας του 1960 έως το 1981. Είναι γνωστή ως «γενιά της παγκοσμιοποίησης» αλλά και ως διχασμένη γενιά. Στο βιβλίο «Generation», o Γουίλιαμ Στρος αποκαλεί τη Γενιά X «13η Γενιά».
Baby losers
Γενιά Y: Γνωστή ως Γενιά της χιλιετίας, Echo Boomers. Με ημερομηνία γέννησης από τα μέσα του 1970 έως και το 2000, θεωρείται η πρώτη γνήσια ψηφιακή γενιά.
Γενιά Z ή αλλιώς «γενιά του Διαδικτύου» ή Generation Net: Με ημερομηνία γέννησης το 1991 έως σήμερα, είναι τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και αμέσως μετά το παγκόσμιο «ξύπνημα» του Διαδικτύου. Είναι τέκνα της Γενιάς X αλλά και των νεότερων Baby boomers.
Γενιά Alpha ή αλλιώς η «μελλοντική γενιά»: Με ημερομηνία γέννησης 2010 και μετά, θα αποκαλείται Γενιά Alpha ή αλλιώς η γενιά της νέας χιλιετίας. Θα είναι τα παιδιά της Generation Υ και των παλαιότερων μελών της Generation Z.
Δήμητρα Αθανασοπούλου
Μ.Η.Τ. 232120