Από τις αλάνες της Ανω Ηλιούπολης, όπου έπαιζε ποδόσφαιρο ως μαθητής δημοτικού, τα αξέχαστα καλοκαίρια στην Περαία, τις σχολικές εκδρομές στο Σέιχ Σου και τα απογεύματα για «πλακωτό» και «πόρτες» στο παλιό «Ματζέστικ» στην παραλία της Θεσσαλονίκης, βρέθηκε να διδάσκει Χημεία στο City College του City University της Νέας Υόρκης. Με πτυχίο χημικού μηχανικού από το ΑΠΘ, διδακτορικό στο πανεπιστήμιο του Delaware στις ΗΠΑ, μεταδιδακτορικό στο Harvard και ακαδημαϊκή θέση από το 1998, ο καθηγητής Θέμης Λαζαρίδης δουλεύει στον χώρο της θεωρητικής και υπολογιστικής Βιοφυσικής Χημείας, με σκοπό την ανακάλυψη αντιβιοτικών νέου τύπου.
Οι έρευνές του εστιάζουν στην «αποκρυπτογράφηση» της λειτουργίας των βιολογικών συστημάτων, με βάση τους θεμελιώδεις νόμους της Φυσικής και της Χημείας. «Τα τελευταία χρόνια επικεντρώνουμε στα αντιμικροβιακά πεπτίδια του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος, που σκοτώνουν μικροοργανισμούς δημιουργώντας πόρους στις κυτταρικές τους μεμβράνες. Προσπαθούμε να μοντελοποιήσουμε τη δράση τους και να κατανοήσουμε ποια είναι τα επιθυμητά χαρακτηριστικά τους. Η συγκεκριμένη έρευνα θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε νέα αντιβιοτικά».
Στα 24 χρόνια παραμονής του στις ΗΠΑ και παρά την αγάπη του για τη Νέα Υόρκη, δεν σταμάτησε ποτέ να «κοιτάζει» προς την Ελλάδα, να ενημερώνεται για τις πολιτικές εξελίξεις και να διατυπώνει προτάσεις για την επίλυση προβλημάτων των ελληνικών πανεπιστημίων. «Δεν ξέρω αν τα τελευταία χρόνια άνοιξε η ψαλίδα που χωρίζει τα ελληνικά από τα ξένα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, αλλά βλέπω μια αδυναμία στην καταγραφή και την αντιμετώπιση σοβαρών ζητημάτων. Υπάρχουν νησίδες αριστείας στην έρευνα, αλλά συνολικά δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε τις προηγμένες χώρες της Ευρώπης. Μια μεγάλη διαφορά με το εξωτερικό και ειδικά με τις ΗΠΑ είναι ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει σαφής διαβάθμιση ποιότητας στα πανεπιστήμια».
Η έλλειψη κονδυλίων για την έρευνα στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας μας είναι και ένας από τους λόγους που τον «κρατούν» στο εξωτερικό. Σε όσους τον ρωτούν αν σκέφτεται το ενδεχόμενο επαναπατρισμού του απαντά συνήθως ότι κάτι τέτοιο θα σήμαινε «εκπτώσεις» στις επιστημονικές φιλοδοξίες του. «Πολύ σημαντικό για τη λειτουργία των ελληνικών πανεπιστημίων είναι και το ζήτημα της διοίκησης. Οι σημερινές διοικήσεις υπηρετούν τα συμφέροντα εκείνων που τους εξέλεξαν, όχι απαραίτητα της κοινωνίας και του πανεπιστημίου. Συχνά εκλέγονται άνθρωποι εντελώς ανεπαρκείς, που συμπεριφέρονται περισσότερο σαν συνδικαλιστές, παρά ως πρυτάνεις».
Πολιτικοποιημένος, αλλά και… αγανακτισμένος με τα κόμματα και τους εκπροσώπους τους από τα φοιτητικά του κιόλας χρόνια, παρακολουθεί με ενδιαφέρον και τις συγκεντρώσεις των Ελλήνων Indignados στις πλατείες όλης της χώρας. «Οι ειρηνικές κινητοποιήσεις είναι χρήσιμες, επειδή ασκούν πίεση σε ένα πολιτικό σύστημα που δεν θέλει να αναμορφωθεί. Ωστόσο κάποια από τα αιτήματα των “Αγανακτισμένων” είναι ουτοπικά. Προσωπικά θα μπορούσα να προσυπογράψω την κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας και άλλων προνομίων των βουλευτών, τη μείωση του αριθμού τους σε 200, την κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, την περιστολή της κρατικής σπατάλης, την ανάρτηση του “πόθεν έσχες” βουλευτών και υπουργών των τελευταίων 20 ετών στο Διαδίκτυο, την αυστηρή τιμωρία των εργοδοτών που παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία στον ιδιωτικό τομέα».
Πέρα από την αγανάκτησή του για τους πολιτικούς, θεωρεί πάντως ότι και οι πολίτες έχουν μερίδιο ευθύνης για όσα συμβαίνουν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. «Υπάρχει κρίση αξιών στην ελληνική κοινωνία. Η εντιμότητα και η εργατικότητα έδωσαν τη θέση τους σε έναν γενικευμένο αμοραλισμό και ευδαιμονισμό. Πρέπει να ανακαλύψουμε πάλι ως λαός τη χαρά της δημιουργίας, να ξεφύγουμε από την υπέρμετρη ιδιοτέλεια και να συνειδητοποιήσουμε ότι το προσωπικό καλό περνάει μέσα από το συλλογικό».
«Το πιο δύσκολο είναι να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας»
Η πόλη στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά του. «Εχω πολλές γλυκιές αναμνήσεις από τη Θεσσαλονίκη. Από τότε που ζούσα μόνιμα εκεί μέχρι σήμερα έχουν βελτιωθεί πολλά. Τα Λαδάδικα, το Βασιλικό Θέατρο, η Νέα Παραλία. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά, το κυκλοφοριακό, η κατάληψη των πεζοδρομίων από αυτοκίνητα, η μόλυνση, η εξαφάνιση των βιοτεχνιών». Ονειρό του είναι να δει τη γενέτειρά του να αξιοποιεί τον πλούτο, τα μνημεία και την ιστορία της και να αναδειχθεί τουριστικός προορισμός. «Το πιο δύσκολο όμως είναι να ανακάμψει η παραγωγική δραστηριότητα και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Η έρευνα και η καινοτομία θα μπορούσαν να βοηθήσουν, με την προϋπόθεση ότι η Θεσσαλονίκη θα δει με ειλικρίνεια τις αδυναμίες της και θα προσπαθήσει να τις αντιμετωπίσει».
Γεράσιμος Κόντος
Μ.Η.Τ. 232120