Ο Ρόναλντ Ρίγκαν, αν και ηθοποιός στο επάγγελμα, είχε πει μια μεγάλη οικονομική αλήθεια ως πρόεδρος των ΗΠΑ: «Θέλεις να σκοτώσεις κάτι; Φορολόγησέ το!» Με δεδομένο ότι το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα της κυβέρνησης βασίζεται στο τρίπτυχο «φόροι, φόροι, φόροι», δεν είναι δύσκολο να προβλέψει ακόμη και ένας αδαής περί τα οικονομικά τι θα προκαλέσει το νέο πακέτο μέτρων στην οικονομία. Αλλωστε η κατάληξη του πρώτου Μνημονίου, με την καταιγίδα των νέων φόρων και τις οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, προσφέρει μια απτή απόδειξη του τι προκαλεί σε μια οικονομία που συρρικνώνεται μια γερή δόση λιτότητας· οδηγεί στη νέκρωση βασικών κυττάρων της οικονομίας, όπως είναι το λιανεμπόριο, η απασχόληση, οι επενδύσεις (π.χ. οικοδομή). Εν τέλει οδηγεί στον φαύλο κύκλο αυτού που οικονομολόγοι αποκαλούν το σπιράλ θανάτου της οικονομίας (έλλειμμα, νέα μέτρα για να καλυφθούν τα ελλείμματα, ύφεση της οικονομίας, νέα ελλείμματα, νέα μέτρα για να καλυφθούν τα ελλείμματα κοκ).
Βασικές προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, όπως είναι οι ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας, η ανεργία και τα φορολογικά έσοδα, βρίσκονται στον αέρα και η επαλήθευσή του θα αποτελέσει ένα θαύμα πρώτου μεγέθους. Επειδή όμως στην οικονομία θαύματα δεν γίνονται, η «δημοκρατία» εξηγεί σήμερα βήμα βήμα τις γκρίζες ζώνες του Μεσοπρόθεσμου, που είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν στην αποτυχία του, δηλαδή στην ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων πολύ σύντομα.
1) Η ύφεση της οικονομίας, δηλαδή η μείωση του συνολικού εισοδήματος στην οικονομία. Το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει ότι, παρά τη λήψη των πρωτοφανούς σκληρότητας εισπρακτικών μέτρων και μέτρων λιτότητας, η οικονομία θα συρρικνωθεί φέτος κατά 3,5%. Ηδη όμως υπάρχουν άτυπες εκτιμήσεις, ακόμη και παραγόντων του υπουργείου Οικονομικών, για ρυθμό ύφεσης πάνω από 4% φέτος. Μάλιστα εντελώς στον αέρα βρίσκεται και η θεμελιώδης πρόβλεψη του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου ότι η οικονομία, παρά τα μέτρα λιτότητας, θα επιστρέψει σε ανάπτυξη με ρυθμό 0,8% το 2012. Για να γίνει κατανοητό το πόσο δύσκολο, αν όχι αδύνατο, είναι να επιστρέψει η οικονομία σε ανάπτυξη, αρκεί να αναφερθεί το εξής: το δεύτερο εξάμηνο του έτους θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα (νέοι φόροι και περικοπές δαπανών) ύψους 6,7 δισ. ευρώ. Το πραγματικό ποσό που θα χαθεί από την οικονομία θα είναι όμως πολύ μεγαλύτερο από αυτό, δηλαδή μπορεί να είναι διπλάσιο ή και ακόμη μεγαλύτερο. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι λόγω των φόρων ένας καταναλωτής χάνει εισόδημα 100 ευρώ. Τα 100 ευρώ που του λείπουν μειώνουν τα ψώνια του στο σούπερ μάρκετ. Από τα 100 ευρώ που θα ξόδευε τα 23 ευρώ ήταν ΦΠΑ που θα εισέπραττε το Δημόσιο και τα υπόλοιπα 77 ήταν έσοδα για το σούπερ μάρκετ. Το Δημόσιο εισπράττει λιγότερους φόρους και το σούπερ μάρκετ θα αναγκαστεί να απολύσει υπαλλήλους για να αντιμετωπίσει τη μείωση των κερδών του. Από αυτούς που απολύθηκαν το Δημόσιο θα χάσει και άλλους φόρους, επειδή δεν θα έχουν εισόδημα, ενώ θα αυξηθούν και οι δημόσιες δαπάνες, επειδή θα τους καταβάλλεται επίδομα ανεργίας. Η μείωση της κατανάλωσης θα οδηγήσει σε οξύτερη ύφεση της οικονομίας.
2) Κρατικά έσοδα. Η κυβέρνηση προβλέπει ότι τα έσοδα του Προϋπολογισμού θα αυξηθούν φέτος κατά 4,4 δισ. ευρώ και κατά 2,3 δισ. ευρώ το 2012. Πώς θα γίνει αυτό σε μια οικονομία που θα συρρικνώνεται είναι άξιον απορίας και μόνο οι οικονομολόγοι της κυβέρνησης μπορούν να το εξηγήσουν. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι ο φετινός Προϋπολογισμός προέβλεπε έσοδα 59,4 δισ. ευρώ και παρά τον ορυμαγδό φόρων που επιβλήθηκαν τελικά εκτιμήθηκε ότι θα δοαμορφωθούν στα 55,5 δισ. ευρώ, δηλαδή 4 δισ. λιγότερα (εξ ου και προχωρεί τώρα η κυβέρνηση σε νέα σκληρά μέτρα για να κλείσει την τρύπα).
3) Τόκοι. Μέσα σε ένα περιβάλλον συρρίκνωσης της οικονομίας η κυβέρνηση προβλέπει στο Μεσοπρόθεσμο ότι οι δαπάνες για τόκους θα αυξάνονται ραγδαία. Συγκεκριμένα, από τα 16 δισ. φέτος θα φτάσουν στα 23,4 δισ. το 2015! Με άλλα λόγια, ενώ το συνολικό εισόδημα όλων θα μειώνεται, οι πιστωτές μας θα λαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα της οικονομίας. Δηλαδή εν ολίγοις οι Ελληνες θα δουλεύουν και το μεγαλύτερο κομμάτι του μόχθου τους θα πηγαίνει στους ομολογιούχους. Δεν είναι τυχαίο ότι συζητείται και στο νέο δάνειο που θα μας δοθεί να οριστεί ληστρικό επιτόκιο 5,5%.
4) Χρέος. Παρά τα μέτρα λιτότητας και τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, το χρέος θα παραμείνει στα επίπεδα των 351 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή όσο είναι φέτος!
5) Ανεργία. Την ώρα που η οικονομία θα συρρικνώνεται, η κυβέρνηση προβλέπει ότι η ανεργία θα σταματήσει να αυξάνει. Συγκεκριμένα προβλέπει για φέτος ανεργία 14,5%, για το 2012 15% και μείωση της ανεργίας στο 14,5% το 2013. Σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις επιστημονικών φορέων των εργαζομένων, η ανεργία είναι πολύ πιθανό να φτάσει ακόμη και το 20% λόγω της ύφεσης της οικονομίας.
Σπύρος Δημητρέλης
Μ.Η.Τ. 232120