Από τις αλάνες του Συντριβανίου Θεσσαλονίκης, όπου έπαιζε μπάσκετ με τρύπια παπούτσια τη δεκαετία του ’70, βρέθηκε να διευθύνει το εργαστήριο Εμβιομηχανικής του πανεπιστημίου της Νεμπράσκα στις ΗΠΑ και να δίνει ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους με κινητικά προβλήματα. Ο καθηγητής Νίκος Στεργίου και οι συνεργάτες του έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν θεραπείες για ασθενείς που έχουν πάθει εγκεφαλικό, πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας, Πάρκινσον, ακόμα και για μωρά με εγκεφαλική παράλυση.
,«Σε κάθε περίπτωση, κοινός παρονομαστής των ερευνών μας είναι η μεταβλητότητα της ανθρώπινης κίνησης. Τα βήματα που κάνουμε δεν είναι ίδια μεταξύ τους, όταν παίζουμε βελάκια, δεν πετυχαίνουμε πάντα το κέντρο του στόχου. Υπάρχει μια μεταβλητότητα που, αν εξεταστεί, μπορεί να μας οδηγήσει στις αιτίες που δυσκολεύουν την κίνηση, στη λύση του προβλήματος, ακόμα και σε χρήσιμα συμπεράσματα για τη συνολική αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, όπως το Πάρκινσον» αναφέρει ο ίδιος.
Η εμβιομηχανική είναι μια νέα επιστήμη, που συνδυάζει αρχές φυσικής, μαθηματικών, ανατομίας, βιολογίας και φυσιολογίας. «Μετράει μόνο 30 με 40 χρόνια ζωής και απαιτεί πολλές γνώσεις». Σε συνεργασία με φοιτητές, φυσιοθεραπευτές και άλλους επιστήμονες, ο κ. Στεργίου επινοεί «πατέντες» που «απαντούν» σε κινητικά προβλήματα ασθενών και, μετά τις απαραίτητες κλινικές δοκιμές, αξιοποιούνται από τους γιατρούς. Η έρευνα για κάθε θεραπεία μπορεί να κρατήσει αρκετά χρόνια. «Στην περίπτωση των μωρών με εγκεφαλική παράλυση, δουλεύαμε από το 2002 ως το 2011. Για να καταλήξεις σε μια θεραπεία χρειάζονται συνεχής προσπάθεια, επιμονή και υπομονή».
Η πρώτη επαφή του με την εμβιομηχανική ήρθε στο τέλος των σπουδών του στα ΤΕΦΑΑ. «Εκανα μια εργασία για το αθλητικό παπούτσι. Ασχολήθηκα με τις δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα και το πόδι, τον τρόπο με τον οποίο τρέχουμε ή μπορούμε να αποφύγουμε τραυματισμούς. Από μικρός αγαπούσα τον αθλητισμό και με ενδιέφεραν οι επιστήμες της υγείας, η εμβιομηχανική συνδύαζε και τα δύο». Γεννημένος το 1965, μεγάλωσε με τη μητέρα και τον αδελφό του σε ένα φτωχόσπιτο 300 μέτρα από τον Λευκό Πύργο. «Σε μια οικογένεια χωρίς πατέρα από τα πέντε μου, σε δύσκολες εποχές, υποχρεώθηκα να δουλέψω από μικρή ηλικία». Ξεφόρτωνε φορτηγά στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, πέρασε ένα καλοκαίρι ως εργάτης σε τουβλοποιία -«50 βαθμοί θερμοκρασία, πραγματικός φούρνος»- και για αρκετό καιρό έβγαζε μεροκάματο σε μια βιοτεχνία μαργαρίνης.
«Στο λύκειο ήμουν καλός μαθητής. Αλλά μια ατυχία στη Βιολογία δεν μου επέτρεψε να περάσω στην Ιατρική Θεσσαλονίκης. Αλλες πόλεις δεν μπορούσα να δηλώσω, λόγω οικονομικών προβλημάτων, και τελικά πέρασα στα ΤΕΦΑΑ. Εκεί συνάντησα τον κ. Γιώργο Ροδογιάννη, έναν σπουδαίο καθηγητή, καρδιολόγο και αθλητίατρο, που ύστερα από την εργασία που έκανα για το αθλητικό παπούτσι, με παρότρυνε να συνεχίσω τις σπουδές μου στο εξωτερικό».
Η απάντηση του τότε νεαρού φοιτητή έμοιαζε αποστομωτική. «Μου έλειπαν εννέα δραχμές για να βάλω στην άκρη ένα δεκάρικο. Αλλά εκείνος επέμεινε, είπε ότι θα μπορούσα να πάρω υποτροφία, όπως κι έγινε». Ακόμα πάντως και όταν πήρε την υποτροφία, κάθε φορά που επέστρεφε στη Θεσσαλονίκη, δούλευε για να βοηθήσει τον αδελφό του να σπουδάσει καρδιολόγος. Το 1995 ήρθε στην Ελλάδα για τη στρατιωτική θητεία του και άρχισε να ψάχνει για δουλειά. «Δεν έβρισκα τίποτα. Τότε μου πρότειναν μια θέση επίκουρου καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα και όλα πήραν τον δρόμο τους»
Οταν ανέλαβε το εργαστήριο εμβιομηχανικής, είχε μόλις έναν φοιτητή. «Και εγκαταστάσεις που θύμιζαν το τραγούδι του Πουλόπουλου: “Καμαρούλα μια σταλιά”. Σήμερα έχω 25 συνεργάτες και εγκαταστάσεις που θυμίζουν… γήπεδο μπάσκετ. Ηταν δύσκολα στην αρχή. Και ακόμα είναι, δεν συνηθίζεται η ξενιτιά. Αλλά η επιστήμη και οι επιτυχίες με κρατάνε. Βλέπω νέα παιδιά με όρεξη για μάθηση, προσπαθώ να επιβραδύνω την επίδραση ασθενειών, να δώσω σε συνανθρώπους μου την ευκαιρία να ζήσουν καλύτερα, να προλάβουν ίσως ένα φάρμακο που θα δημιουργηθεί στο μέλλον. Είναι δώρο Θεού αυτή η δουλειά. Μεγάλωσα με ένα παντελόνι, και σήμερα τσιμπιέμαι για να δω αν όσα έχω είναι αληθινά».
«Αγαπάω τη Θεσσαλονίκη, λατρεύω τον ΠΑΟΚ»
Στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη επιστρέφει δυο τρεις φορές τον χρόνο. «Αγαπάω πολύ τον τόπο μου. Μαθαίνω νέα μέσω Διαδικτύου και μιλάω καθημερινά μέσω Skype με φίλους και συγγενείς». Σε κάθε επίσκεψή του βρίσκει λίγο χρόνο για να παρακολουθήσει και αγώνες της αγαπημένης του ομάδας. «Ο ΠΑΟΚ είναι η αδυναμία μου. Το Πάσχα που γύρισα για διακοπές πήγα μέχρι και σε παιχνίδι κεκλεισμένων των θυρών στην Τούμπα. Μου αρέσει πολύ ο αθλητισμός, μόνο τα επεισόδια με στενοχωρούν. Κυρίως επειδή το γήπεδο είναι μικρόκοσμος της ελληνικής κοινωνίας».
Γεράσιμος Κόντος
Μ.Η.Τ. 232120